Engellilik Nedir - Fiziksel ve Zihinsel Yeteneklerin Sınırlandırılması mı yoksa Toplumun Damgası mı?

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 131 - 153, 06.08.2024

Tahira Garabeyli

Öz

Engelli çocukların, toplumda daha sık mağdur edilmeleri veya ayrımcılığa uğramaları nedeniyle, sağlıklı çocuklara göre ruh sağlığı sorunları yaşama olasılığı daha yüksektir. Durumlarını iyileştirmeye yönelik hükümet programları ve planları bazen sağlıklı çocukların ailelerinin direnişiyle karşılaşır ve bu nedenle beklenen sonuçları vermez. Bu makale, genel olarak ve özel olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında engelli çocukların haklarının tarihsel görünümünü ve onlara yönelik toplumsal tutumların gelişimini incelemektedir. Engellilerin yaşam koşulları ne kadar yüksekse, ahlaki değerler ve toplumun kendisi o kadar gelişmiştir. Fikir alışverişinde bulunmak ve uygulanan programların farklı ülkelerdeki uygulamalarını kullanmak çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

engellilik, mucize hikayeleri, engelli çocuklar, Bedlam hastanesi, Türkiye Cumhuriyeti.

Kaynakça

• BARNES, Coombs / MERCER, Graeme: Exploring disability: A sociological introduction. Cambridge: Polity Press, 1999.
• BARR, Martin: Mental defectives: Their treatment, history, and training. Philadelphia: Blakiston, 1913.
• BOSWELL, John: The Kindness of Strangers: The abandonment of children in Western Europe from Late Antiquity to the Renaissance. London: The University of Chicago Press, 1991.
• ÇAKIR, Gökhan. “Atatürk Dönemi’nde Türkiye’de aile hukuku ve çocuk hakları”, Celal Bayar University Journal of Social Sciences, 18 (1), 2020, p. 349-368.
• ÇILGIN, Alev Sınar: “Genç Cumhuriyetin Ütopyası: “Gürbüz Türk Çocuğu”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 2004, p. 97-119.
• DARBYSHIRE Philip: Living with a sick child in a hospital. The experiences of parents and nurses. London: Chapman and Hall, 1994.
• GIBSON, Chris: When your child has special needs: A guide for parents who care for a child with a disability, special need, or rare disorder. London: Contact a Family, 2001.
• GIDDENS, Anthony: Member of the House of Lords of the United Kingdom. Sociology (2nd edition). Oxford: Polity Press, 1995.
• GÖKSEL, Berkant: “Atatürk’ün eğitim hakkında görüşleri ve Misak-ı Maarif”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 1, 1985, p. 921-958.
• HANNAWALT, Barbara: “Medievalists and the study of childhood”, Speculum 77, 2002, p. 440-460.
• HÄNNINEN, Marja-Leena: From womb to family. Rituals and social conventions connected to Roman birth. Rome: Hope for continuity: Childhood, education, and death in Antiquity and the Middle Ages. Rome: Ville Vuolanto, 2005.
• KATAJALA-PELTOMAA, Sari: Socialization gone astray? Children and demonic possession in later Middle Ages. The dark side of childhood in Late Antiquity and the Middle Ages. Oxford: Oxbow Books, 2011.
• KENLEY, Jansen: The making of the Magdalen, preaching and popular devotion in the later Middle Ages. New Jersey: Princeton University Press, 2000.
• KUHLTHAU, Karen: Optimizing care for young children with special health care needs: Knowledge and strategies for navigating the system. San Diego, California: Paul H. Brookes Publishing Co.Inc, 2011.
• LAES, Christian: The dark side of childhood in Late Antiquity and the Middle Ages. Oxford: Oxbow Books, 2011.
• METZLER, Irina: Disability in Medieval Europe. thinking about physical impairment during the High Middle Ages, c. 1100-1400. London, New York: Routledge, 2010.
• MITCHELL, Brian: European historical statistics 1750-1975. London: Macmillan Press, 1981.
• NELSON, Richard: Children with special needs: Recommendations and rationale / R.E.K. Stein, - In L-Klerman (ed.), - Research priorities in Maternal and Child Health, - Washington D.C.: The Office for Maternal and Child Health. Health Service Administration, Public Health Service, U.S. Department of Health and Human Services, 1982.
• SERTEL, Zekeriya Sabiha: “İçtimâî Bahisler: İctimâî Sa’y: Çocuk Salahı IV” (Child Welfare). Hayat Mecmuası, C: I, S. 19, 1927.
• STEIN, Ruth: Children with special health needs: improved concepts, improved assessments. Optimization of care for children with special health needs. Knowledge and strategies for system orientation. San Diego: University and Paul S. Kartin, M.D.Rady Children’s Hospital, 2007.
• VIVIANA, Rotman Zelizer: Pricing the priceless child. The changing social value of children. New Jersey: Princeton University Press, 1994.
• WARNER, Helen: Meeting the needs of children with disabilities: families and professionals facing the challenge together. New York: Routledge, 2006.
• WILLIAM, Harris: “The theoretical possibility of extensive infanticide in the Graeco-Roman world”, Classical Quarterly, 32, 1982, p. 114-116.
• WINZER, Margaret: Disability and society before the eighteenth century. London: Routledge, 1997.