Halide Edib Adıvar’ın Ateşten Gömlek Adlı Romanında Kadının Milliyetçiliği

Yıl 2020, Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı, 473 - 483, 18.12.2020

Neslihan Albay

https://doi.org/10.21733/ibad.800875

Cited By: 1

Öz

Kurtuluş Savaşı’nın önemli ve içten bir tanığı olarak öne çıkan istisnai romanlardan biri olan Ateşten Gömlek, bir ulusun yeniden varoluş mücadelesi, anlatıcı Peyami’nin sayıklamalarıyla dile getirilmiştir. Bağımsızlık savaşımızı ve bu mücadelede omuz omuza savaştığı silah arkadaşlarını, içtenlikle anlatan Halide Edib Adıvar, Ateşten Gömlek adlı romanıyla Kurtuluş Savaşı’nın ateşten gömleği’ni bütün canlılığıyla gözler önüne sermiştir. İzmir’in ve kurtuluşunun sembolü haline gelen Ayşe, gittikçe kendisine bağlanan İhsan ve Peyami için ateşten gömlek olur. Her ikisi de İzmir yolunda, İzmir kızının peşinden giderek ölmeye ant içmişlerdir. Bir yandan düşmanla, bir yandan da kendi duygularıyla savaşan İhsan, cephede şehit düşer. Türklük şuuru ve mücadele azmiyle dolu olan Ayşe, milli mücadeleye hemşire olarak katılır ve İstanbullu gençlere ilham olur. Vatanın bağımsızlığı uğrunda kadınlar da erkeklerle yarışacak derecede çeşitli roller alarak mücadele etmeye hazırdır ve muktedirdir. Ateşten Gömlek’ te bir ulusun yeniden var oluş mücadelesini aşk ve dava ikilemi içerisinde irdeleyen romancı hem toplumsal hem ulusal hem de bireysel özgürlük mücadelesini, ateşten gömlek benzetmesiyle daha da somut bir hale getirmiştir. Kişisel tercih ve duyguların önüne geçen milli dava uğrunda verilen fedakarlıklar söz konusu olduğunda, kadınların rolü en az erkeklerinki kadar büyüktür. Bu çalışmanın amacı, İzmir’in kurtuluşunu tek aşkı ve hayali yapan Ayşe’nin milli mücadele ruhuyla hareket ederken, Kurtuluş Savaşı sırasında yaşanan aşk ve ilişkilerin sanki bir “Ateşten Gömlek” olduğunu fark Edib, önceliğini nasıl milli davaya verdiğini göstermektir.

Anahtar Kelimeler

ulus, kadın, milliyetçilik, Ateşten Gömlek, Halide Edib

Teşekkür

İlgi ve desteğiniz için teşekkür ederim.

Nation-Building and Women’s Nationalism in Halide Edib Adıvar’s Shirt of Flame

Öz

In one of the exceptional novels that stand out as an important and sincere witness of the War of Independence, Shirt of Flame, a nation's struggle for re-existence, was expressed by the narrator Peyami's delirium. Halide Edib Adıvar, who sincerely tells about our war of independence and her comrades with whom she fought shoulder to shoulder in this struggle, reveals the Flame Shirt of the War of Independence in all its vividness with his novel Shirt of Flame. Ayşe, which has become the symbol of Izmir and its liberation, becomes a shirt of flame for İhsan and Peyami, who are increasingly attached to her. Both of them swore to die by following the Izmir girl on the way to Izmir. İhsan, fighting with the enemy and his own emotions on the one hand, falls a martyr at the front. Filled with the consciousness of Turkishness and the determination to fight, Ayşe joins the national struggle as a nurse and inspires the young people of Istanbul. Women are ready and able to fight for the independence of the country by taking on various roles to compete with men. The novelist, who examines the struggle for the re-existence of a nation in the dilemma of love and cause in the Shirt of Flame, has made the struggle for both social, national and individual freedom even more concrete with the analogy of a shirt of flame. When it comes to the sacrifices made for the national cause that override personal preference and feelings, the role of women is at least as great as that of men. The aim of this study is to show how Ayşe, who made the liberation of İzmir her only love and dream, acted with the spirit of national struggle, realized that the love and relations experienced during the War of Independence were like a "Shirt of Flame" and gave priority to the national cause.

Anahtar Kelimeler

nation, woman, nationalism, Shirt of Flame, Halide Edib

Kaynakça

• Anderson, Benedict. (1991). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.
• Delaney, C. (1995). “Father State, Motherland, and the Birth of Modern Turkey” in Yanagisako S. and Delaney C. (eds.), Naturalizing Power: Essays in Feminist Cultural Analysis, pp. 177-199, New York, London, Routledge Press.
• Adıvar, Halide Edib. (2007). Ateşten Gömlek. İstanbul: Can Yayınları.
• ________, (1968). Kenan Cobanları-Maske ve Ruh, İstanbul, Atlas Kitabevi, 1968.
• Grosby, Steven. (2005). Nationalism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Hunt, Lynn. The Family Romance of the French Revolution. London: Routledge, 1992.
• Mosse, George L. Nationalism and Sexuality: Respectability and Abnormal Sexuality in Modern Europe (New York: Howard Fertig, 1985).
• Najmabadi, A. (2009). “Sevgili ve Ana Olarak Erotik Vatan: Sevmek, Sahiplenmek, Korunmak”, (A. G. Altınay, Der.), Vatan Millet Kadınlar (129-167). İstanbul, İletişim Yayınları.
• Özyürek, Esra. Nostalgia for the Modern: State Secularism and Everyday Politics in Turkey. Duke University Press, 2006.
• Pateman, Carole. “The Fraternal Social Contract” in Civil Society and the State, ed. John Keane (London: Verso, 1988): 101-27.
• Özyürek, Esra. Nostalgia for the Modern: State Secularism and Everyday Politics in Turkey. Duke University Press, 2006.
• Pateman, Carole. “The Fraternal Social Contract” in Civil Society and the State, ed. John Keane (London: Verso, 1988): 101-27.