Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yapılandırmacı Yaklaşıma Dair Öz Yeterlik Algıları ve Buna Etki Eden Faktörlere İlişkin Görüşleri

Yıl 2021, Kış, 462 - 480, 30.03.2021

Mustafa Bada Cevdet Kırpık

https://doi.org/10.21733/ibad.846169

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı; sosyal bilgiler öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz yeterlik algılarını ve bu algıları etkileyen durumları tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubu, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Kayseri ilinde görev yapan 14 sosyal bilgiler öğretmenidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri elde etmek amacıyla nitel araştırma tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve sosyal bilgiler öğretmenleriyle görüşmeler yapılmıştır. Örneklem seçimi için ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Verilerin yorumlanmasında kuramsal anlamda çok açık kuramsal temele sahip olan araştırmalarda kullanılan betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilere bakıldığında sosyal bilgiler öğretmenlerinin genel olarak yapılandırmacı anlayış konusunda kendilerini yeterli görmedikleri anlaşılmıştır. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenlerinin üniversitede çoğunlukla teorik eğitim aldıkları, uygulamalı etkinliklere yeterince yer verilmediği, staj eğitimlerinin yetersiz olduğu, deneyimli öğretmenlerin bu anlayıştan uzak olduğu, deneyimsiz öğretmenlerin ise farklı iş yükleri nedeniyle bu anlayışı uygulamaya vakit bulamadıkları, hizmet içi eğitimlerin amaca uygun olmayıp niteliksiz olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, öğretmen görüşü, uygulama düzeyi, öz yeterlik, yapılandırmacılık

Self Efficacy Perception Of Social Studies Teachers About Constructivism And Their Opinion About The Factors Affecting It

Öz

The purpose of this research is to determine the self-efficacy perception of social studies teachers and the situations affecting these perceptions in applying the constructivist approach. The studying research group is the 14 social sciences teachers serving at the ministry of the Turkish Republic National Education in the Kayseri. In this study, the qualitative method of research has been used. In order to obtain the data, a semi-structured interview form of the techniques of qualitative research has been prepared and interviews are performed with the social sciences teachers. A convenience sample, which is one of the purposive sampling methods, is used for the selection of the sample. In addition, the method of descriptive analysis is discussed in the interpretation of the data. When the obtained data are analyzed, it has been concluded that social studies teachers are generally insufficient in the matter of the constructivist approach. Furthermore, the consequences demonstrated that social studies teachers mostly receive theoretical education at universities, applied education is not given enough attention and insufficient internship opportunities. In addition, it is revealed that the experienced teachers are beyond this approach, inexperienced teachers cannot get around to perform this approach because of different workloads, and in-service training is not suitable for the purpose and not qualified.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Teacher’s View, Practice Level

Kaynakça

• Ağlagül, D. (2009). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme ortamı düzenleme becerilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Akçamete, A.G. (2005). Öğretmen yetiştirme sorunları çalıştayı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı, Ankara.
• Akdağ, H., Turan, R. ve Sünbül, A. M. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-1: Sosyal Bilgilerin Tanımı, Amacı, Önemi ve Türkiye’deki Yeri. Ankara: Pegem Akademi.
• Akdeniz, N. (2008). Altıncı sınıf sosyal bilgiler ders programının uygulanmasında karşılaşılan güçlükler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Akmehmetoğlu, H. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar (Kastamonu İli Örneği. Yüksek lisans tezi, Kastamonu.
• Akşit, İ. (2011). İlköğretimde görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar (Denizli ve Erzurum İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Arslantaş, S. (2006). 6. ve 7. sınıflarda sosyal bilgiler dersi program uygulamalarında karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından incelenmesi (Malatya ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Aydın, H. (2000). Öğrenme ve öğretme kuramlarının eğitim iletişimine katkısı. Kurgu Dergisi, 14, 183-197.
• Aydın, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ve öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik öz yeterlik inançları üzerine sınıf düzeyi, kıdem ve değer yönelimlerinin etkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Aykan, A. (2014), Ortaokul öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşım ile ilgili yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action; A social cognitive theory. New Jersey: Englewood Cliffs Prentice Hall.
• Demir, S., Önen, F., & Şahin, F. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz yeterlilik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30.
• Dilaver, H. H. ve Akyürek Tay, B. (2011). Sosyal Bilgilerde Yapılandırmacılık; Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Dündar, Ş. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğrenme Ortamlarının Yapılandırmacı Özellikler Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Erden, M. ve Akman, Y. (2001). Gelişim Öğrenme-Öğretme, (10. Baskı), Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Eskici, M. ve Özen, R. (2013). Öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik tutum ölçeği. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 74-87.
• Fidan, N. ve Duman, T. (2014). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşımın gerektirdiği niteliklere sahip olma düzeyleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39 (174), 143-159.
• Gömleksiz, M. N. (2007). Yeni ilköğretim programına ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Euraian Journal of Educational Research, 27, 69–82.
• Jadallah, E. (2000). Constructivist learning experience for social studies education. The Social Studies, 91(5), 221-225
• Jancic, P.ve Hus, V. (2000). Teachers’ attitudes toward constructivist teaching of social studies in primary schools (with the emphasis on learning forms), International Journal of Researc in Engineering and Techology, EISSS, 2319-1163.
• Karaca (2017). Ortaokullarda görev yapan sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri (Çorum ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Karacaoğlu, C.Ö. ve Acar, E. (2010). Yenilenen programların uygulanmasında öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 45-58.
• Karadağ, E. vd. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı: Sınıf öğretmenleri görüşleri kapsamında bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI (2), 383-402.
• Kıroğlu, K. (2011). İlköğretim programları (1-5. sınıflar). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kumar, A. ve Teotia, A. (2017). Constructivism: A dynamic approach of teachinglearning social science at upper primary level. International Journal of Management and Applied Science, 3(5), 2394-7936.
• Mohammed, Husam, S. ve Kinyo, L. (2020), The role of constructivism in the enhancement of social studies education. Journal of Critical Reviews, 7(7), 2394-5125.
• Mutlu, N. ve Öztürk M. (2017). Sosyal bilgiler ve tarih derslerinde farklılaştırılmış öğretime yönelik öğretmen algıları ve uygulamaları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 379-402.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme, (5. Basım), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özden, Y. (2011). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Özmen, Ş.G. (2003). Fen bilgisi öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Scheurman, G. (1998). From behaviourist to constructivist teaching, Social Education, 62 (1), 6-9.
• Şimşek, N. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve öğretime eleştirel bir yaklaşım. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3 (2), 115-139.
• Tahiroğlu, M. (2006). İlköğretim okulları ikinci kademesinde sosyal bilgiler dersi öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi öğretiminde karşılaştıkları güçlükler. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Teague, R. (2000), Social Constructivism & Social Studies, Retrieved Agust, 29, 2-13.
• Timur, Ş. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çevre eğitimi öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi (Sakarya örneği). Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Ünlü, İ., Koçoğlu, E. ve Ay, A. (2015). Sosyal bilgiler lisans programındaki uygulamaya yönelik öğretmen adayı görüşlerinin incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 5(1), 371-386.
• Yaşar, Ş. ve Gürdoğan B., Ö. (2010). “İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bakış açısıyla sosyal bilgiler”, 9.Ulusal sınıf öğretmenliği eğitimi sempozyumu (20- 22 Mayıs 2010), Elazığ.
• Yener, Ş. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri: Muş il örneği. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, B. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde yapılandırmacı öğrenme ortamı düzenleme becerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.