Üniversite Öğrencilerinde Öz Şefkat ile Affetme Arasındaki İlişkide Psikolojik Esnekliğin Düzenleyici Rolü

Yıl 2024, Sayı: 16, 190 - 209, 18.08.2024

Ratibe Özdemir , Fatma Selda Öz Soysal

https://doi.org/10.21733/ibad.1498646

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin öz şefkat ile affetme düzeyleri arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin düzenleyici rolünün incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda üniversite öğrencilerinin affetme, öz şefkat ve psikolojik esneklik düzeyleri arasındaki ilişki ve bu kavramların cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği ele alınmıştır.Araştırma ilişkisel tarama modeli ile desenlenmiştir. Çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Dokuz Eylül Üniversitesi ve Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde öğrenim gören 205’i kadın ve 193’ü erkek toplam 398 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada; araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu”, “Heartland Affetme Ölçeği” “Öz Anlayış Ölçeği”, “Psikolojik Esneklik Ölçeği” veri toplama araçları kullanılmıştır. Verilerin analizinde, SPSS 24.0 paket programından yararlanılarak t testi, Pearson korelasyon analizi ve SPSS programına uzantı olarak eklenen Proccess v3.5 modeli ile düzenleyici (Model 1 ) regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öz şefkat, psikolojik esneklik ve “öz şefkat X psikolojik esneklik etkileşimi (moderatör)” değişkenlerinin birlikte affetme toplam puanındaki varyansın %41’ini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Düzenleyici değişkenin açıklanan varyansa %1.2’lik bir katkısı vardır. Ayrıca üniversite öğrencilerinin affetme, öz şefkat ve psikolojik esneklik düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği bulgulanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular ilgili alan yazın ışığında tartışılmış, araştırmaya ve uygulamaya yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz şefkat, affetme, psikolojik esneklik, üniversite, öğrenci.

The Moderating Role of Psychological Flexibility in the Relationship Between Self-Compassion and Forgiveness

Öz

The aim of this study is to examine the moderating role of psychological flexibility in the relationship between university students' self-compassion and forgiveness levels. In line with this purpose, the relationship between university students' forgiveness, self-compassion and psychological flexibility levels and whether these concepts show a significant difference according to the gender variable were discussed.The study was designed with relational screening model. The study group consisted of 398 university students, 205 female and 193 male, studying at Dokuz Eylül University and Afyon Kocatepe University in 2022-2023 academic year. In the study; "Personal Information Form", "Heartland Forgiveness Scale", "Self Compassion Scale", "Psychological Flexibility Scale" prepared by the researcher were used as data collection tools. In the analysis of the data, t-test, Pearson correlation analysis, Proccess v3.5 model and moderator (Model 1) variable analysis techniques were used using SPSS 24.0 package program. As a result of the research, it was concluded that the variables of self-compassion, psychological flexibility and "self-compassion X psychological flexibility interaction (moderator)" together explained 41% of the total in the variance score of forgiveness. The moderator variable contributes 1.2% to the explained variance. In addition, it was found that university students' forgiveness, self-compassion and psychological flexibility levels did not differ significantly according to gender variable. The findings obtained within the scope of the study were discussed in the light of the relevant literature and suggestions for research and practice were presented.

Anahtar Kelimeler

Self-compassion, forgiveness, psychological flexibility, university, student.

Kaynakça

• Acar, S. (2022). Üniversite öğrencilerinde baş etme yetkinliğinin yordayıcısı olarak psikolojik esneklik. E-International Journal of Educational Research, 13(3). 31-45. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1035566.
• Ahmed, R. A., Azar, F. & Mullet, E. (2007). Interpersonal forgiveness among Kuwaiti adolescents and adults. Conflict Management and Peace Science, 24(3), 159-170. https://doi.org/10.1080/07388940701468385.
• Akpınar, G. & Dündar, H. (2015). Üniversite gençliği döneminin gelişimsel özellikleri ve psikolojik zorlukları. F. Yurtseven ve M. Paker (Ed), Üniversite psikolojik danışmanlık el kitabı içinde (ss. 17-45). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480.
• Arnett, J. J. (2004). Emerging adulthood: The winding road from the late teens through the twenties (pp. 3-25). Oxford University Press.
• Arnett, J. J. (2007). Emerging adulthood: What is it, and what is it good for? Child Development Perspectives, 1(2), 68-73. https://doi.org/10.1111/j.1750-8606.2007.00016.x.
• Arslan, F. & Ayas, T. (2018). Din ve psikoloji eğitimi alan öğrencilerin psikolojik sağlamlık ve affedicilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1-29.
• Asıcı, E. (2013). Öğretmen adaylarının affetme özelliklerinin öz-duyarlık ve denlik saygısı açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Asıcı, E. (2018). Affetmenin yordayıcısı olarak duygusal zekâ. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(47), 23-37. https://doi.org/10.15285/maruaebd.270253
• Aydın, G. (2017) Assessing a model of cognitive test anxiety: The role of rumination, selfforgiveness, perfectionism cognitions and cognitive defusion through the indirect effect of psychological flexibility. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Başcı, Z. (2021). Üniversite öğrencilerinde belirsizliğe tahammülsüzlük ve mükemmeliyetçilik ile öz duyarlılık arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Berry, J. W., Worthington, E. L., Parrott, L., O‟Connor, L. E. & Wade, N. G. (2001). Dispositional forgivingness: Development and construct validity of the transgression narrative test of forgivingness (TNTF). Personality and Social Psychology Bulletin, 27(10), 1277-1290. https://doi.org/10.1177/01461672012710004.
• Blackledge, J. T. & Hayes, S. C. (2001). Emotion regulation in acceptance and commitment therapy. Journal of Clinical Psychology, 57(2), 243-255. https://doi.org/10.1002/1097-4679(200102)57:2<243::AID-JCLP9>3.0.CO;2-X.
• Bono, G. & McCullough, M. E. (2006). Positive responses to benefit and harm: Bringing forgiveness and gratitude into cognitive psychotherapy. Journal of Cognitive Psychotherapy, 20(2), 147-158. https://doi.org/10.1891/jcop.20.2.147
• Breen, W. E., Kashdan, T. B., Lenser, M. L., & Fincham, F. D. (2010). Gratitude and forgiveness: Convergence and divergence on self-report and informant ratings. Personality and İndividual Differences, 49(8), 932-937. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.07.033.
• Bugay, A. & Demir, A. (2010). A Turkish version of heartland forgiveness scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1927-1931. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.390
• Bugay, A. & Demir, A. (2012). Affetme arttırılabilinir mi?: Affetmeyi geliştirme grubu. Turkish Psychological Counseling & Guidance Journal, 4(37), 96-106.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri el kitabı, istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem A Yayıncılık.
• Chung, M. S. (2016). Relation between lack of forgiveness and depression: The moderating effect of self-compassion. Psychological Reports, 119(3), 573-585. https://doi.org/10.1177/0033294116663520
• Çapan, B. E. & Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik/forgiveness as predictor of psychological resiliency. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82.
• Çelik, S. B. & Serter, G. Ö. (2017). The role of forgiveness on subjective well-being of university students in their romantic relationships Üniversite öğrencilerinin romantik ilişkilerinde affetmenin öznel iyi oluşları üzerindeki rolü. Journal of Human Sciences, 14(4), 3990-4001.
• Çeştan, E. (2020). Öz-şefkat ve psikolojik esnekliğin depresyon ile arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Çetinkaya, E. (2022). Psikolojik esneklik, öz şefkat, algılanan stres ve evlilik kalitesinin bazı demografik değişkenler ve aralarındaki ilişki açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, İstanbul.
• Davis, D. E., Worthington Jr, E. L., Hook, J. N. & Hill, P. C. (2013). Research on religion/spirituality and forgiveness: A meta-analytic review. Psychology of Religion and Spirituality, 5(4), 233-241. https://doi.org/10.1037/a0033637
• Demir, F.B. (2022). Psikolojik danışmanların bilinçli farkındalıkları, psikolojik esneklikleri ve temel psikolojik ihtiyaçları ile öz duyarlılıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Demirtaş, A. S. (2021). Beliren yetişkinlikte psikolojik dayanıklılık ve affedicilik: bilişsel kontrol/esnekliğin paralel çoklu aracılığı. OPUS International Journal of Society Researches, 17(35), 1968-1989. https://doi.org/10.26466/opus.790362
• Deniz, M., Kesici, Ş. & Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability of the Turkish version of the Self-Compassion Scale. Social Behavior and Personality: an international journal, 36(9), 1151-1160. https://doi.org/10.2224/sbp.2008.36.9.1151
• Emamvirdi, R., Asl, N. R. H., İlhan, L. & Çolakoğlu, F. F. (2020). Bedensel engelli sporcularda psikolojik esneklik ve spora katılım motivasyonu. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 271-281.
• Enright, R. D., & The Human Development Study Group (1996). Counseling within the forgiveness triad: On forgiving, receiving forgiveness, and self-forgiveness. Counseling and Values, 40, 107-146.
• Ewert, C., Vater, A. & Schröder-Abé, M. (2021). Self-compassion and coping: A meta-analysis. Mindfulness, 12, 1063-1077.
• Freedman, S. R. & Enright, R. D. (1996). Forgiveness as an intervention goal with incest survivors. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64(5), 983.
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• Germer, C. K. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. Guilford Press.
• Gökmen, G. & Çakır, S. G. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin sosyal bağlılık, duyguları yönetme, yaşam pozisyonları, temas engelleri ve koşulsuz kendini kabul ile affetme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 1-7.
• Günel, A. (2003). Regresyon denkleminin başarısını ölçmede kullanılan belirleme katsayısı ve kritiği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 133-140.
• Gürbüz, E. (2016). Evlilik içinde aldatılan bireylerin affetmelerini yordamada bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlığın rolü. Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Hall, J. H., & Fincham, F. D. (2005). Self–forgiveness: The stepchild of forgiveness research. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(5), 621-637. https://doi.org/10.1521/jscp.2005.24.5.621
• Harris, R. (2018). Kabul ve kararlılık terapisi. ACT’i kolay öğrenmek: İlkeler ve ötesi için hızlı bir başlangıç. (pp. 167-253). (Çev. H. T. Karatepe & K. F. Yavuz). Litera Yayıncılık.
• Hayes, S. C. & Smith, S. (2005). Get out of your mind and into your life: the new Acceptance and Commitment Therapy. New Harbinger Publications.
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A. & Lillis, J. (2006). Acceptance andcommitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006.
• Hayes, S. C. & Twohig, M. P. (2008). ACT verbatim for depression and anxiety: Annotated transcripts for learning acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications.
• Hayes, S. C., Barnes-Holmes, D. & Wilson, K. G. (2012). Contextual behavioral science: Creating a science more adequate to the challenge of the human condition. Journal of Contextual Behavioral Science, 1(1-2), 1-16. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2012.09.004.
• Hebl, J. & Enright, R. D. (1993). Forgiveness as a psychotherapeutic goal with elderly females. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 30(4), 658.
• Idemudia, E. S. & Mahri, S. (2011). Can gender, religion, education, age and personality predict willingness to forgive?. Gender and Behaviour, 9(1), 3765-3781.
• İkiz, E. & Totan, T. (2012). Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 51-71.
• İskender, M. (2009). The relationship between self-compassion, self-efficacy, and control belief about learning in Turkish university students. Social Behavior and Personality, 37, 711–720. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.5.711.
• Kalak, B.N. (2023). Flört şiddeti ve affetme eğiliminin psikolojik esneklikle açıklanmasında ilişkide otantikliğin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Kara, D. (2018). Hemşirelerin merhamet yorgunluklarının ve öz anlayışlarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Karalalı, B. (2021). Travma sonrasi bilişler, travma sonrasi stres ve affetme arasindaki ilişki. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, (17. Basım). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, Ö. S. & Orçan, F. (2019). Mutluluğun empati, affetme ve yaşam doyumu arasındaki aracı rolü: Bir yol analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 540-554. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.46660-584899.
• Kashdan, T. B. & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.03.001.
• Kılıç, D. (2019). Genç yetişkinlerde akılcı olmayan inanç işe öz anlayış arasındaki ilişkide affetmenin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press.
• Luoma, J. B., Hayes, S. C. & Walser, R. D. (2007). Learning ACT: An acceptance & commitment therapy skills-training manual for therapists (pp.105-1877). New Harbinger Publications.
• Luoma, J. B. & Platt, M. G. (2015). Shame, self-criticism, self-stigma, and compassion in acceptance and commitment therapy. Current opinion in Psychology, 2, 97-101. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2014.12.016.
• Macaskill, A., Maltby, J. & Day, L. (2002). Forgiveness of self and others and emotional empathy. The Journal of Social Psychology, 142(5), 663-665. https://doi.org/10.1080/00224540209603925
• Marshall, E. J. & Brockman, R. N. (2016). The relationships between psychological flexibility, self-compassion, and emotional well-being. Journal of Cognitive Psychotherapy, 30(1), 60-72. https://doi.org/10.1891/0889-8391.30.1.60.
• Masuda, A. & Tully, E. C. (2012). The role of mindfulness and psychological flexibility in somatization, depression, anxiety, and general psychological distress in a nonclinical college sample. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 17(1), 66-71. https://doi.org/10.1177/2156587211423400.
• Masuda, A., Mandavia, A. & Tully, E. C. (2014). The role of psychological inflexibility and mindfulness in somatization, depression, and anxiety among Asian Americans in the United States. Asian American Journal of Psychology, 5(3), 230-236. https://doi.org/10.1037/a0034437
• McCullough, M. E., Worthington Jr, E. L. & Rachal, K. C. (1997). Interpersonal forgiving in close relationships. Journal of personality and social psychology, 73(2), 321-346.
• McLean, C. L., Fiorillo, D. & Follette, V. M. (2018). Self-compassion and psychological flexibility in a treatment-seeking sample of women survivors of interpersonal violence. Violence and Victims, 33(3), 472–485. https://doi.org/10.1891/0886-6708.v33.i3.472
• Meriç-Genç, Z. (2020). Z kuşağı üniversite öğrencilerinde psikolojik yardım almaya ilişkin tutum ile öz şefkat ve bilişsel esneklik seviyesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Meşe, H. R. (2021). Çocukluk çağı travmaları, psikolojik katılık ve psikolojik esneklik ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Meyer, E. C., Frankfurt, S. B., Kimbrel, N. A., DeBeer, B. B., Gulliver, S. B. & Morrisette, S. B. (2018). The influence of mindfulness, self-compassion, psychological flexibility, and posttraumatic stress disorder on disability and quality of life over time in war veterans. Journal of Clinical Psychology, 74(7), 1272-1280. https://doi.org/10.1002/jclp.22596
• Mistler, B. A. (2010). Forgiveness, perfectionism, and the role of self-compassion. Doctoral dissertation, University of Florida, Florida.
• Nazik, E. & Arslan, S. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin empatik becerileri ile öz duyarlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 69-75.
• Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and İdentity, 2(3), 223-250. https://doi.org/10.1080/15298860309027.
• Neff, K.D. (2003a). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 85-102. https://doi.org/10.1080/15298860309032.
• Neff, K. D., & McGehee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and identity, 9(3), 225-240. https://doi.org/10.1080/15298860902979307
• Neff, K. D. & Pommier, E. (2013). The relationship between self-compassion and other-focused concern among college undergraduates, community adults, and practicing meditators. Self and identity, 12(2), 160-176. https://doi.org/10.1080/15298868.2011.649546
• Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. & Rude, S. S. (2007). Self-compassion and adaptive psychologica functioning. Journal of Research in Personality, 41(1), 139-154. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.03.004.
• Neff, K. & Germer, C. (2017). Self-compassion and psychological well-being. In E. M. Seppälä, E. Simon-Thomas, S. L. Brown, M. C. Worline, C. D. Cameron, & J. R. Doty (Eds.), The Oxford handbook of compassion science (pp. 371–385). Oxford University Press.
• Onaylı, S. (2019). Emotional reactions to infidelity: Examining the roles of self-compassion, forgiveness, rumination and cognitive appraisal. Doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
• Ong, C. W., Lee, E. B., Krafft, J., Terry, C. L., Barrett, T. S., Levin, M. E. & Twohig, M. P. (2019). A randomized controlled trial of acceptance and commitment therapy for clinical perfectionism. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 22,1-12. https://doi.org/10.1016/j.jocrd.2019.100444.
• Ostemdorf, C. L. (2000). Effects o f a forgiveness education intervention with adult children of alcoholics. Doctoral dissertation, University of Wisconsin Madison, Madison.
• Öksüz, Y. & Öztürk, M. B. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının bağışlama istekliliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Omü örneği. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 114-125.
• Özyeşil, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Rangganadhan, A. R. & Todorov, N. (2010). Personality and self-forgiveness: The roles of shame, guilt, empathy and conciliatory behavior. Journal of social and clinical psychology, 29(1), 1-22. https://doi.org/10.1521/jscp.2010.29.1.1
• Rijavec, M., Jurčec, L. & Mijočević, I. (2010). Gender differences in the relationship between forgiveness and depression/happiness. Psihologijske Teme, 19(1), 189-202.
• Sarıçam, H. & Biçer, B. (2015). Affedicilik üzerinde temellenen değer ve öz-anlayışın açıklayıcı rolü. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35 (1), 109-122.
• Sayın, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış, kendini affetme ve başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkiler örüntüsü: Bir yol analizi çalışması. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Seyrek, Ö. D. & Ersanlı, K. (2017). Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile psikolojik esneklik arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 12(4), 143-162.
• Soylu, H. (2023). Genç yetişkinlerde ebeveynleştirilme ile affetme arasındaki ilişkide öz-şefkatin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Strelan, P. (2007). The prosocial, adaptive qualities of just world beliefs: Implications for the relationship between justice and forgiveness. Personality and Individual Differences, 43(4), 881-890. https://doi.org/10.1016/j.paid.2007.02.015
• Subaşı, A. R. (2022). Öğretmen adaylarının psikolojik esneklik düzeylerinin öz duyarlık vepsikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Şendir, N.T. (2019). Üniversite öğrencilerinde öz şefkatin yordayıcıları olarak anne babaya bağlanma ve yaşam doyumu. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, Çev. Ed.). Nobel Yayın Dağıtım.
• Taşkıran, M.S. (2022). Üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik, üst bilişler ve psikolojik esneklik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., ... & Roberts, D. E. (2005). Dispositional forgiveness of self, others, and situations. Journal of Personality, 73(2), 313-360. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2005.00311.x
• Tirch, D., Schoendorff, B., & Silberstein, L. R. (2014). The ACT practitioner's guide to the science of compassion: Tools for fostering psychological flexibility. New Harbinger Publications.
• Topçu, P. (2022). Yetişkinlik döneminde öz anlayış ve kişilerarası bilinçli farkındalığın affetmeyi yordaması. Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Toprak, T. B., Arıcak, O. T. &Yavuz, K. F. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinde tükenmişlik derecesi psikolojik esneklik ve değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 9(1), 16-27. https://doi.org/10.5455/JCBPR.26978
• Toussaint, L., & Webb, J. R. (2005). Gender differences in the relationship between empathy and forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673-685. https://doi.org/10.3200/SOCP.145.6.673-686
• Toussaint, L. L., Williams, D. R., Musick, M. A., & Everson, S. A. (2001). Forgiveness and health: Age differences in a US probability sample. Journal of Adult Development, 8, 249-257.
• Twohig, M. P., & Levin, M. E. (2017). Acceptance and commitment therapy as a treatment for anxiety and depression: A review. Psychiatric Clinics, 40(4), 751-770. https://doi.org/10.1016/j.psc.2017.08.009.
• Uludağ, G. (2021). Psikolojik esnekliğin belirsizliğe tahammülsüzlüğü yordamasında öz şefkat ve baş etme stratejilerinin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Uygur, S. S. & Karaca, R. (2020). Psikolojik esneklik ölçeği: geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(5), 3797-3826.
• Ülker, A. (2023). Üniversite öğrencilerinin psikolojik krılganlık ve psikolojik esneklik düzeyleri arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı rolü. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Wilson, K. G., & Dufrene, T. (2009). Mindfulness for two: An acceptance and commitment therapy approach to mindfulness in psychotherapy (pp. 220-238). New Harbinger.
• Yadavaia, J. E., Hayes, S. C., & Vilardaga, R. (2014). Using acceptance and commitment therapy to increase self-compassion: A randomized controlled trial. Journal of Contextual Behavioral Science, 3(4), 248-257. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2014.09.002
• Yıldız, H.V. (2021). Genç yetişkinlerde kişilerarası ilişkiler ile bilişsel çarpıtmalar arasında affetmenin aracı rolü. Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, M. T. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları (self-compassion) ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Zhang, J. W., & Chen, S. (2016). Self-compassion promotes personal improvement from regret experiences via acceptance. Personality and Social Psychology Bulletin, 42(2), 244-258. https://doi.org/10.1177/01461672156232.