SANAL ETKİLEYİCİLERİN INSTAGRAM PAYLAŞIMLARINDA GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM: GÖSTERGEBİLİMSEL BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 194 - 206

Ahmet Can Akgün

Öz

Günümüzün değişen sosyo-ekonomik koşulları imajların ve gösterişin ön planda olduğu tüketim temelli bir toplumsal yapıyı inşa etmiştir. Tüketim toplumundaki yapının ortaya çıkmasında pek çok aktörün etkisi bulunmaktadır. Son dönemlerde tüketim toplumunda ön plana çıkan aktörlerden biri de yapay zekâ teknolojisi ile geliştirilen sanal etkileyicilerdir. Dijital karakterler olan sanal etkileyiciler, sosyal medya hesaplarında takipçilerinin ilgisini çekecek içerikler paylaşarak gösteriş yapma eğilimine girmişlerdir. Sanal etkileyicilerin tercih ettiği popüler sosyal medya uygulamalarından biri de Instagram’dır. Çalışma, sanal etkileyicilerin Instagram paylaşımlarını gösterişçi tüketim bağlamında değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmanın son dönemlerde alanyazında ilgi odağı haline gelen sanal etkileyiciler konusunda Türkiye’deki örneklerini ele alması önemini ortaya koymaktadır. Bu amaçla çalışma kapsamında Türkiye’deki sanal etkileyici örneklerinden olan “Alin”, “Ay Pera” ve “Alara X”in Instagram hesapları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu üç sanal etkileyicinin ikişer paylaşımı amaçlı örneklem bağlamında belirlenerek Roland Barthes’in göstergebilimsel çözümleme yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre sanal etkileyicilerinin tüketim alışkanlıklarının lüks ve gösteriş ekseninde değerlendirilmesi gerektiği ön plana çıkmıştır. Aynı zamanda sanal etkileyicilerinin paylaşımlarında gösterişçi tüketim popüler bir yaşam tarzı olarak sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gösterişçi Tüketim, Sanal Etkileyici, Göstergebilim

INSTAGRAM POST OF VIRTUAL INFLUENCERS CONSPICUOUS CONSUMPTION: A SEMIOTIC ANALYSIS

Öz

Today's changing socio-economic conditions have built a consumption-based social structure where images and ostentation are at the forefront. Many actors have an impact on the emergence of the structure in the consumer society. One of the actors that have recently come to the forefront in the consumer society is virtual influencers developed with artificial intelligence technology. Virtual influencers, who are digital characters, tend to show off by sharing content that will attract the attention of their followers on their social media accounts. One of the popular social media applications preferred by virtual influencers is Instagram. This study was prepared to evaluate the Instagram posts of virtual influencers in the context of ostentatious consumption. The fact that the study deals with the examples of virtual influencers in Türkiye, which has recently become the focus of attention in the literature, reveals its importance. For this purpose, the Instagram accounts of "Alin", "Ay Pera" and "Alara X", which are examples of virtual influencers in Türkiye, were analyzed in detail. Two posts of these three virtual influencers were identified in the context of purposive sampling and analyzed using the Roland Barthes semiotic analysis method. According to the research findings, it has come to the fore that the consumption habits of virtual influencers should be evaluated on the axis of luxury and ostentation. At the same time, ostentatious consumption is presented as a popular lifestyle in the posts of virtual influencers.

Anahtar Kelimeler

Conspicuous Consumption, Virtual Influencer, Semiotic

Kaynakça

• Acar, C., & Ekizler, H. (2023). Sanal Etkileyicilerin Tüketici Satın Alma Niyetine Etkisi, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 14(1), 1-22.
• Akgün, A.C. (2023). Kültürel Diplomasi Bağlamında Sanal Fenomenlerin Sosyal Ağ Kullanımı: imma gram örneği. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 258-275. https://doi.org/10.53586/susbid.1387356.
• Alara X., (2024). [XALARA]. Instagram. https.//www.instagram.com/alarax/ adresinden alındı.
• Alian, [Allian]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/alian/ adresinden alındı.
• Ava Verce, [Ava Verce]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/avaverce/ adresinden alındı.
• Aypera, [AYPERA]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/aypera/ adresinden alındı.
• Batı, U., (2010). Reklamın Dili: Dilbilim Strateji-Mesaj-Retorik. Göstergebilim. (1. Baskı), Alfa Yayınları.
• Bilgici Oğuz, C., & Özkök Şişman, Ö. (2022). Sanal Etkileyicilerin Sosyal Medya Paylaşımlarının Antropomorfik Biçimler Bağlamında İncelenmesi. TRT Akademi, 7(14), 104-103. https://doi.org/10.37679/trta.1013407.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu Söylenceleri / Yapıları. (9. Baskı), (N. Tutal ve F. Keskin, Çev.), Ayrıntı Yayınları.
• Baytekin, E. P. (2015). Halkla İlişkiler Perspektifinden Güncel Pazarlama Yaklaşımları, (1. Baskı), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Conti, M. & Gathani J. & Tricomi, P. P. (2022). Virtual Influencers in Online Social Media. IEEE Communications Magazine, 60(8), 86-91.
• Chandler, D. & M. Rod (2018). Medya ve İletişim Sözlüğü. (1. Baskı), (B. Taşdemir, Ç.), İletişim Yayıncılık.
• Çakı, C. (2018). Birinci Dünya Savaşı’ndaki Alman Propaganda Karpostallarında Kullanılan Karikatürlerde Türklerin Sunumunun Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 29, 73-94.
• Çelik Varol, M. (2022). Thorstein Veblen ve Gösterişçi Tüketim Bağlamında “Wealthie” Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Communication Science Researchs, 2 (1), 45-55.
• Darner, A., & Arvidsson, N., (2019). Virtual Influencers: Anonymous Celebrities on Social Media. Jökoping University School of Engineering. Informatics Bachelor Paper.
• Erdinç Doğan E., & Soydaş Uzunçarşılı A. (2024). Tekinsiz Vadi Teorisi Bağlamında Yapay Zeka Etkileyicileri. Selçuk İletişim, 17(1), 1-38. https://doi.org/10.18094/josc.1390778.
• Erdoğan, T. (2009), Pazarlama Esasları, Temel Pazarlama İlke ve Uygulamaları. (1. Baskı). Türkmen Kitabevi.
• Galaxia, [Galaxia]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/galaxia/ adresinden alındı.
• Güleç, C. (2015). Thorstein Veblen ve Gösterişçi Tüketim Kavramı. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 38 (1), 62-82.
• Kaputa, C. (2014). Çığır Açan Marka Küçük Fikirden Nasıl Büyük Bir Marka Çıkar?, (1. Baskı). (F. Çetin, Çev.), MediaCat Kitapları.
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi 34, 25-36.
• Karpat Aktuoğlu, I. (2014). Marka Yönetimi Güçlü ve Başarılı Markalar İçin Temel İlkeler, (5. Baskı), İletişim Yayıncılık.
• Kıray, M. B. (2005). Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. (1. Baskı), Bağlam Yayıncılık.
• Koç, E., (2013). Tüketici Davranışları ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım. (5. Baskı), Seçkin Yayıncılık.
• Kotler, P. (2007). Soru ve Cevaplarla Günümüzde Pazarlamanın Temelleri. (1.Baskı), (Ü. Şensoy, Çev.), Optimist Yayınları.
• Lou, C., & Yuan, S. (2019). Influencer Marketing: How Message Value and Credibility Affect Consumer Trust of Branded Content on Social Media. Journal of Interactive Advertising, 19(1), 58-73.
• Lilmiquela, [lilmiquela]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/lilmiquela/ adresinden alındı.
• Marketing Türkiye, (2024). https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/2022nin-en-basarili-influencer-marketing-stratejileri/ adresinden alındı.
• Moustakas, E. & Lamba, L. & Mahmoud, D. & Chandrasekaran, R. (2020). Blurring lines between fiction and reality: Perspectives of experts on marketing effectiveness of virtual influencers. In 2020 International Conference on Cyber Security and Protection of Digital Services (Cyber Security), 1-6, IEEE.
• Odabaşı, Y. & Gülfidan, B., (2002). Tüketici Analizi. (5. Baskı), MediaCat Yayıncılık.
• Rui, [Rui]. (2024). Instagram. https.//www.instagram.com/rui/ adresinden alındı.
• Robins, K., (2013). İmaj: Görmenin Kültür ve Politikası. (2. Baskı), (N. Türkoğlu, Çev.), Ayrıntı Yayınları.
• Tarı, İ. (2023). Medya Endüstrisinde Sanal Etkileyicilerin Konumu: Instagram Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(39), 752-774. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1219317.
• Tekinalp, Ş., & U. Ruhdan, (2019). İletişim Araştırmaları ve Kuramları. (5. Baskı), Beta Basım Yayım.