Anne-baba bağlanma biçimleri ve kişilerarası ilişkilerin değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 222 - 232, 01.09.2016

Gül Sultan Özeren , Semiha Akın

Öz

Farklı kişilik örüntülerine sahip bireyler, özel yaşamda ve iş yaşamında kaçınılmaz bir şekilde birbirlerini etkiler. Bu etkileşim, kişilerarası ilişkiler olarak adlandırılmaktadır. Bakım vereniyle yaşadığı ilk deneyimler bebeğin kişilerarası ilişkilerinin çekirdeklerini oluşturmaktadır. Sağlıklı ve uyum sağlayabilen bir zihinsel gelişim anne/baba ya da birincil bakım verenle olan etkileşime bağlıdır. Anne-babaya bağlanma biçimleri, kişilerarası ilişkiler ve bu ilişkilerin uyum içinde sürdürülebilmesinde döngüsel bir etki yaratmaktadır. Uyum, sağlığın bir göstergesi olmasının yanı sıra sağlık bakımı için büyük önem taşımaktadır. Sağlık bakımının etkin bir biçimde sağlanabilmesi, amaçlı ve tedaviye yardım edici iletişim olarak tanımlanabilen terapötik ilişkiyle mümkündür. Kaliteli ve etkin bir sağlık hizmeti sunmada bakım alan bireylerin ve sağlık ekibinin terapötik ilişkide başarılı olması gerekmektedir. Bu başarı, sağlık profesyonellerinin bağlanma ilişkisi ve kişilerarası ilişkilere yönelik bilgi, beceri ve içgörülerinin artmasıyla elde edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Bağlanma kuramı, bağlanma, içsel çalışan modeller, kişilerarası ilişkiler

Kaynakça

• Schore AN. Affect Regulation and the Origin of the Self. Çeviren: Batan N. Duygulanımın Düzenlenmesi ve Kendiliğin Kökeni. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2013.
• Özdemir O, Özdemir PG, Kadak MT, Nasıroğlu S. Kiilik geliimi. Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2012;4:566-89.
• Stern D. The Interpersonal World of The Infant. Çeviren: Karaka Ö. Bebeğin Kiilerarası Dünyası. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012.
• Soysal A, Bodur , İeri E, enol S. Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakı. Klinik Psikiyatri 2005;8:88-99.
• Schore AN. Affect Dysregulation and Disorders Of the Self. Çeviren: Benveniste M. Duygulanım Düzensizliği ve Kendilik Bozuklukları. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012.
• Kesebir, S, Özdoğan Kavzoğlu S ve Üstündağ MF. Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2011;3:321-42.
• Stern D. Diary of a Baby. Çeviren: Kohen S. Bir Bebeğin Günlüğü. 1. Baskı. İstanbul: Litera Yayınevi; 2011. s. 63-75.
• Gülüm İV, Dağ İ. Yetikin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilikide bilisel özelliklerin aracı rolü: kontrol odağı ve tekrarlayıcı düünme. Turk Psikiyatri Derg 2014;25:244-52.
• Kaya N, Kaya H. Hemirelerin Bağlanma Biçimlerinin Ba Etme Tutumlarına Etkisi. Turkiye Klinikleri 2009;29:1563-72.
• Ciechanowski PS, Russo JE, Katon WJ, Walker EA. Attachment theory in health care: the influence of relationship style on medical students’ specialty choice. Med Educ 2004;38:262-70.
• Bowlby J. A Secure Base. Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books. Çeviren: Güneri S. Güvenli Bir Dayanak. Ebeveyn- Çocuk Bağlanması ve Sağlıklı İnsan Geliimi. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012.
• Mikulincer M, Shaver PR, Pereg D. Attachment theory and affect regulation: The dynamics, development, and cognitive consequences of attachment-related strategies. Motivation and Emotion 2003;27:77-102.
• Çalıır M. Yetikin bağlanma kuramı ve duygulanım düzenleme stratejilerinin depres- yonla ilikisi. Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2009;1:240-55.
• Fredrickson BL. The role of positive emotions in positive psychology. The broaden-and-build theory of positive emotions. Am Psychol 2001;56:218-26.
• Hazan, C, Shaver PR. Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychological Inquiry 1994;5:1-22.
• Geçtan E. Psikanaliz ve Sonrası. 14. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2010.
• Atak H. Kimlik geliimi ve kimlik biçimlenmesi: kuramsal bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2011;3:163-213.
• Geçtan E. Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldıı Davranılar. 19. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2010.
• Mahler MS, Pine F, Bergman A. The Psychological Birth of the Human Infant. Çeviren: Babaoğlu AN. İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu. 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2003. s. 7-17.
• Masterson JF. The Search for the Real Self Unmasking the Personality Disorders of Our Age. Çeviren: Çamkerten A. Gerçek Kendiliği Ararken. Çağımızın Kiilik Bozukluklarını Ortaya Çıkarma. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012. s. 9-10.
• Öngider N. Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki iliki. Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2013;5:420-40.
• Winnicott DW. Playing and Reality. Çeviren: Birkan T. Oyun ve Gerçeklik. 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 1998. s. 7-21.
• Freud A. Das Ich und die Abwehrmechanismen. Çeviren: Erim Y. Ben ve Savunma Mekanizmaları. 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2011. s. 8-9.
• Freud A. Normality and Pathology in Childhood Assessments of Development Çeviren: Babaoğlu AN. Çocuklukta Normallik ve Patoloji. 1. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2003.
• Klein M. Envy and Gratitude. Çeviren: Koçak O, Erten Y. Haset ve ükran. 3. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 1999. s. 9-13.
• Göka E, Yüksel FV, Göral FS. İnsan ilikilerinde yansıtmalı özdeim. Türk Psikiyatri Dergisi
• Volkan DV. Psikoterapide Nesne İlikileri. 1. Baskı. Bursa: ahmat Matbaası; 2007.
• Kohut H. The Analysis of the Self. Çeviren: Atbaoğlu C, Büyükkal B, İcan C. Kendiliğin Çözümlenmesi. 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 1998. s. 7-19.
• Öğünç EN, Eren N. Borderline Kiilik Bozukluğu Gösteren Hastalarda Psikodinamik Grup. Psikiyatri Hemireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing 2012;3:30-7.
• Bowlby J. Attachment and Loss. Çeviren: Soylu TV. Bağlanma. 2. Baskı. İstanbul: Pinhan Yayıncılık; 2012.
• Bowlby J. The Making and Breaking of Affectional Bonds. Çeviren: Kamer M. Sevgi Bağlarının Kurulması ve Bozulması. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012. s. 87-103.
• Bowlby J. The nature of the child's tie to his mother. Int J Psychoanal 1958;39:350-73.
• Öztürk MO, Uluahin A. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 11. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008. s. 94-95.
• Gerrig RJ, Zimbardo PG. Psychology and Life. Çeviren: Sart G. Psikoloji ve Yaam. 19. Baskı. Ankara: Nobel Yayınevi; 2012. s. 317-23.
• Tüzün O, Sayar K. Bağlanma kuramı ve psiko- patoloji. Düünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2006;19:24-39.
• Bowlby J. Attachment and Loss: Separation, Anxiety and Anger. Çeviren: Günay M. Ayrılma. 1.Basım, Pinhan Yayıncılık, İstanbul, 2014, 9-35, 383-400.
• Levenson H. Brief Dynamic Therapy. Çeviren: Turanlı P. Kısa Dinamik Terapi. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2013. s. 15-52.
• Wachtel PL. Relational Theory and the Practice of Psychotherapy. Çeviren: Taylan Bozkurt B. İlikisel Kuram ve Psikoterapi Uygulaması. 1. Baskı. İstanbul: Litera Yayıncılık; 2011. s. 21-9.
• Bartholomew K, Horowitz LM. Attachment styles among young adults: a test of a four-category model. J Pers Soc Psychol 1991;61:226-44.
• Wachtel PL. Therapeutik Communication. The Guilford Publications Çeviren: Benveniste M. 2011. Terapinin Dili. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2013. s. 67-114.
• Hamarta E, Deniz ME, Durmuoğlu Saltalı N. Bağlanma stillerinin duygusal zekâyı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 2009;9:195- 229.
• Waters HS, Rodrigues LM, Ridgeway D. Cognitive underpinnings of narrative attachment assessment. J Exp Child Psychol 1998;71:211-34.
• Özbaran B, Bildik T. Bağlanmanın nörobiyolojisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2006;13:137- 42.
• Magnavita JJ. Personality Guided Relational Psychotherapy. Çeviren: Helvacıoğlu B, Gök E, Benveniste M, Karaka Ö. Kiilik Yönelimli İlikisel Psikoterapi. 1. Baskı. İstanbul: Litera Yayıncılık; 2013. s. 113-145.
• Hartman H. Ego Psychology and the Problem of Adaptation. Çeviren: Büyükkal B. Ben Psikolojisi ve Uyum Sorunu. 2. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları; 2011. s. 46-54.
• Andersen SM, Przybylinski E. Kiilerarası ilikilerde bilisel çarpıtma: Kii algısı üzerine yapılan sosyal bilisel aratırmaların klinik etkileri. Psikoterapide Bütünleme Dergisi 2014;24:23-40.
• Tolan Ö, Duy B. Kadın merkezlerine bavuran kadınlarda kiilerarası tarzlar, depresyon ve öznel iyi olma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 2015;24:390-414.
• Tüzün O, Sayar K. Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2006;19:24-39.
• Eraslan Çapan B. Öğretmen adaylarının kiilerarası ilikileri ve bağlanma stilleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2009;9:129-42.
• Arslan E, Arslan C, Arı R. Kiilerarası problem çözme yaklaımlarının, bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 2012;1:7-23.
• Lundy BL. Father-and mother-infant face-to-face interactions: Differences in mind-related comments and infant attachment? Infant Behavior and Development 2003;26:200-12.
• Erözkan A. Üniversite Öğrencilerinin İletiim Becerilerini Etkileyen Faktörler. Eğitim Bilimleri Dergisi 2007;26:59-72.
• Eldoğan D, Barıkın E. Erken Dönem Uyumsuz ema Alanları ve Sosyal Fobi Belirtileri: Duygu Düzenleme Güçlüğünün Aracı Rolü Var mı?. Türk Psikoloji Dergisi 2014;29:108-15.
• Doğan T, Sapmaz F. Kiilerarası iliki tarzları ve öznel iyi olu. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2012;10:585- 601.
• Kalin NH, Shelton SE, Lynn DE. Opiate systems in mother and infant primates coordinate intimate contact during reunion. Psychoneuroendocrinology
• Osofsky JD, Cohen G, Drell M. The effects of trauma on young children: a case of 2-year-old twins. Int J Psychoanal 1995;76:595-607.
• Phelps JL, Belsky J, Crnic K. Earned security, daily stress, and parenting: a comparison of five alternative models. Dev Psychopathol 1998;10:21-38.
• Miller A. Das Drama des Beqabten Kindes und die Suche. Çeviren: Avar E. Yetenekli Çocuğun Dramı. 1. Baskı. İstanbul: Profil Yayıncılık; 2006. s. 15-33.
• Yalom I. The Theory and Practice of Group Psychotherapy. Çeviren: Tangör A, Karaçam Ö. Grup Terapisinin Teoriği ve Pratiği. 1. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi; 2002. s. 40-9.
• Durrani H. Otizmli çocuklarda sanat terapisi yoluyla bağlanmayı kolaylatırmak: Bir vaka çalıması. Psikoterapide Bütünleme Dergisi 2014;24:151-66.
• Greenberg L. Emotion-Focused Therapy. Çeviren: Kızılta S. Duygu Odaklı Terapi. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2012. s. 42-99.
• Allen JG, Fonagy P, Bateman AW. Mentalizing in Clinical Practice. Çeviren: Yelkener S. Klinik Uygulamada Zihinselletime. 1. Baskı. İstanbul Psikoterapi Enstitüsü Yayınları; 2013. s. 84-158.
• Prochaska JO, Norcross JC. Systems of Psychotherapy: A Transtheoretical Analysis. Çeviren: Arık M, Benveniste M, Kaya Ö, Baba B, Çelenk R, Gagil L, ve ark. Psikoterapi Sistemleri. 1. Baskı. İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları; 2010. s. 248-29.
• Baoğul C, Buldukoğlu K. Depresif bozukluklarda psikososyal. Giriimler Psikiyatride Güncel Yaklaımlar 2015;7:1-15.