Entamoeba histolytica patojenitesi ve moleküler tanı yöntemleri

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 4, 203 - 207, 03.01.2019

Serkan Sugeçti

Öz

Amebiyazis, Entamoeba histolytica’nın (E. histolytica) neden olduğu, bağırsakların protozoal bir hastalığıdır. E. histolytica prevalansı ülkemizde ve dünyada oldukça yüksektir. E. histolytica gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde daha sık görülmektedir. Bu parazitin tanısı ve tedavisi, hastalığın yayılmaması için oldukça önemlidir. Entamoeba dispar ve E. histolytica laboratuvar tanılarında benzerlikleri nedeniyle sürekli karıştırılan bir parazittir. Bu nedenle parazitin laboratuvar tanısın hızlı ve güvenilir olması insan ve hayvan sağlığı için oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

ELISA, Entamoeba histolytica, parazit, prevalans

Kaynakça

• 1. Beyhan YE, Yılmaz H, Cengiz Z. Amebiyaz şüpheli hastaların dışkı örneklerinde nativ-lugol ve ELISA ile entamoeba spp. yaygınlığının araştırılması: retrospektif bir çalışma. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2016;40:59-62.
• 2. Tuncay S, Inceboz T, Över L, Yalçın G, Usluca S, Şahin S ve ark. Dışkıda entamoeba histolytica’nın saptanmasında kullanılan yöntemlerin birlikte değerlendirilmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2007;31:188-93.
• 3. Stanley SL Jr. Amoebiasis. Lancet 2003;361:1025-34.
• 4. Sugeçti S, Koçer F. Akut gastroenteritli çocuklarda immünokromatografik olarak enterik adenovirus ve rotavirus antijen varlığının mevsimsel prevelansı. J Pediatr Inf 2016;10:41-2.
• 5. Yüksel P, Çelik D, Güngördü Z, Ziver T, İzmirli S, Yakar H ve ark. Dışkı örneklerinde ELISA yöntemiyle entamoeba histolytica lektin antijeninin gösterilmesi: Üç yıllık veriler. Klinik Dergisi 2011;24:150.
• 6. Uyar Y, Taylan OA. Amebiyazis, giardiyazis ve kriptosporidiyazis tanısında antijen tarama yöntemlerinin yeri T Parasitol Derg 2009;33:140-50.
• 7. Diamond LS, Clark CG. A redescription of Entamoeba histolytica Schaudinn, 1903 (Emended Walker, 1911) separating it from Entamoeba dispar Brumpt, 1925. J Eukaryot Microbiol 1993;40:340-4.
• 8. Tanyuksel M, Petri WA Jr. Laboratory diagnosis of amebiasis. Clin Microbiol Rev 2003;16:713-29.
• 9. Malatyali E, Ozçelik S, Celiksöz A, Değerli S, Yildirim D. The frequency of intestinal parasites in primary school children in urban and rural regions. Turkiye Parazitol Derg 2008;32:54-8.
• 10. Meza I, Talamás-Rohana P, Vargas MA. The cytoskeleton of Entamoeba histolytica: structure, function, and regulation by signaling pathways. Arch Med Res 2006;37:234-43.
• 11. Özcel MA. Özcel’in Tıbbi Parazit Hastalıkları. 1. Baskı. İzmir: Meta Basım; 2007.
• 12. Sugeçti S, Çelen U, Taşın AP, Yenice S, Koçer F. Seasonal prevalence of acute gastroenteritis, enteric adenovirus and rotavirus antigen: immunochromatographic presence in children. J Pediatr Inf 2015;9:161-5.
• 13. Aksoy U, Ustun S, Dagci H, Yazar S. Effects of Cd(+2), Cu(+2), Ba(+2) and Co(+2) ions on Entamoeba histolytica cysts. World J Gastroenterol 2004;10:449-51.
• 14. Ackers JP, Mirelman D. Progress in research on Entamoeba histolytica pathogenesis. Curr Opin Microbiol 2006;9:367-73.
• 15. Espinosa-Cantellano M, Martínez-Palomo A. Pathogenesis of intestinal amebiasis: from molecules to disease. Clin Microbiol Rev 2000;13:318-31.
• 16. Uyar Y. Parazitolojik tanıda antijen testleri (E. hystolitica, Giardia, Cryptosporidium). Erişim: https://www.duzen.com.tr/artfiles/parazitoloji.pdf 2018. s. 1-9.
• 17. Schunk M, Jelinek T, Wetzel K, Nothdurft HD. Detection of Giardia lamblia and Entamoeba histolytica in stool samples by two enzyme immunoassays. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2001;20:389-91.
• 18. Haque R, Neville LM, Hahn P, Petri WA Jr. Rapid diagnosis of Entamoeba infection by using Entamoeba and Entamoeba histolytica stool antigen detection kits. J Clin Microbiol 1995;33:2558-61.
• 19. Karaman Ü, Turan A, Depecik F, Geçit İ, Özer A, Karcı E ve ark. Sihhi ve gayri sihhi müesseselerdeki işletmeci ve çalışanları ve bağırsak parazitlerinin sıklığı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2011;35:30-3.
• 20. Ünver A, Özensoy Töz S, Oyur T, Kurt Ö, Turgay N. Ocak 2010-Haziran 2011 tarihleri arasında entamoeba histolytica/dispar olguları. 17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu. Kars, Türkiye, 2011. s. 198.
• 21. Alver O, Topaç T, Töre O. Gastrointestinal Yakınması Olan Hastalarda ELISA ile Entamoebahistolytica Spesifik Antijen Araştırılması. 17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu. Kars, Türkiye, 2011. s. 197.
• 22. Koltaş İS. Moleküler Parazit Hastalıklarında Moleküler Tanıda Neredeyiz? 17. Ulusal Parazitoloji Kongresi ve Kafkasya Ortadoğu Paraziter Hastalıklar Sempozyumu. Kars, Türkiye, 2011. s. 36.
• 23. Mirelman D, Nuchamowitz Y, Stolarsky T. Comparison of use of enzyme-linked immunosorbent assay-based kits and PCR amplification of rRNA genes for simultaneous detection of Entamoeba histolytica and E. dispar. J Clin Microbiol 1997;35:2405-7.
• 24. Daldal N, Atambay M, Çelik T. İshalli olgularda bağırsak protozoonlarının tanısında nativ-lugol ve trikrom boyama yöntemlerinin karşılaştırılması. İnönü Üniv Tıp Fak Derg 2002;9:175-8.
• 25. Fotedar R, Stark D, Beebe N, Marriott D, Ellis J, Harkness J. Laboratory diagnostic techniques for Entamoeba species. Clin Microbiol Rev 2007;20:511-32.
• 26. González-Ruiz A, Haque R, Aguirre A, Castañón G, Hall A, Guhl F, et al. Value of microscopy in the diagnosis of dysentery associated with invasive Entamoeba histolytica. J Clin Pathol 1994;47:236-9.
• 27. Zer Y, Kılıç İH, Işık Karagöz D, Özaslan M, Karaoğlan İ, Balcı İ. Amoebiasis tanısında dışkı örneklerinin natif ve trikrom boyama yöntemleri ile incelenmesinin karşılaştırılması. İnfeksiyon Dergisi 2009;23:179-83.
• 28. Boettner DR, Petri WA. Entamoeba histolytica activates host cell caspases during contact-dependent cell killing. Curr Top Microbiol Immunol 2005;289:175-84.
• 29. Dal T, Dal MS. Bir yıllık sürede dışkı örneklerinde ELISA ile Entamoeba histolytica Araştırılması. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2011;2:50-4.
• 30. Sugeçti S, Büyükgüzel E, Büyükgüzel K. Laboratory assays of the effects of oxfendazole on biological parameters of Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae). J Entomol Sci 2016;51:129-37.
• 31. Alver O, Töre O. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesindeki bağırsak parazit olgularının prevalansı ve dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2006;30:296-301.
• 32. Doğan N, Demirüstü C, Aybey A. Eskişehir Osmangazi Üniversitesinin beş yıllık bağırsak paraziti prevalansının türlere ve cinsiyetlere göre dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2008;32:120-5.
• 33. Baştemir S, Öncel K, Yereli K, Kilimcioğlu AA, Balcıoğlu C, Girginkardeşler N. Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi tıbbi parazitoloji laboratuvarında 2011-2015 yıllar arasında saptanan bağırsak parazitlerinin dağılımı. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi 2016;46:76-81.
• 34. Usluca S, İnceboz T, Över L, S Tuncay, Yalçın G, Şahin Arcak S ve ark. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde 2005-2008 yılları arasında saptanan bağırsak parazitlerinin dağılımı. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2010;34:27-31.
• 35. Tüzemen NÜ, Doğan N. Entamoeba histolytica’nın tanısında direkt mikroskopi, kültür, ELISA ve moleküler yöntemlerin karşılaştırılması. Mikrobiyol Bul 2014;48:114-22.
• 36. Yıldırım D, Hasbek M, Nur N. İshalli hastalarda bağırsak amebiyazının adezin antijen testi ve direkt mikroskopi ile incelenmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 2014;38:155-8.
• 37. Mengeloğlu ZF, Aktaş E, Külah C, Beğendik-Cömert F. Dışkı örneklerinde ELISA yöntemi ile entamoeba histolytica’nın saptanması. Türkiye Parazitol Der 2009;33:1-3.
• 38. Öncel K. Mehmet Akif İnan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarında Ekim 2015-Ekim 2016 Tarihleri Arasında İncelenen Dışkı Örneklerindeki Parazit Dağılımı. Turkiye Parazitol Derg 2018;42:20-7. 39. Çaycı TY, Hacıeminoğlu K, Birinci A. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hastanesi tıbbi parazitoloji laboratuvarında 2014-2016 yılları arasında saptanan bağırsak parazitlerinin dağılımı. Journal of Health Sciences of Kocaeli University 2017;3:6-8.