DİJİTAL REKLAMLARDA ÇOCUK KULLANICILARI BEKLEYEN RİSKLER VE ETİK SORUNLAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 210 - 240, 27.05.2024

Metin Kasım Pinar Can Tunç

Öz

Dijital reklamcılığın hızla büyüdüğü günümüz reklamcılık yaklaşımında, çocuk kullanıcıları dijital platformlarda bekleyen etik sorunlar giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu sorunların başında, çocukların kişisel verilerinin toplanması ve kullanılması gelmektedir. Çocukların çevrimiçi davranışları ve tercihleri, reklamcılar tarafından hedef kitlesine uygun reklamlar oluşturmak için kullanılmaktadır. Çocuk kullanıcıların gizliliği ve güvenliği ile ilgili endişelere yol açmaktadır. Ayrıca, çocukların manipülatif reklam tekniklerine karşı savunmasız olabileceği düşünüldüğünde etik konusu daha fazla önem kazanmaktadır. Dijital reklamcılığın tanımını yaparak dijital reklam türlerinin anlatıldığı bu çalışmada çocukların ölçülemeyen ve öngörülemeyen hangi reklamlar ile karşılaşabileceği incelenmektedir. Bu bağlamda çocukların çevrim içi olma davranışının incelendiği araştırmalar ışığında dijital reklamlarla karşılaşabileceği riskler ele alınmış ve dijital reklamcılığın yol açabileceği etik sorunlar tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Reklam, Dijital Reklam, Medya, Sosyal Medya, Etik.

Kaynakça

• Arslan, E. (2019). Sosyal Medyada Yeni Bir Reklam Modeli Olarak Kullanılan Native (Doğal) Reklam. Pressacademia Procedia, 9(1): 269-273.
• Ay, C., & Aytekin, P. (2005). Reklamda Etik. Öneri Dergisi, 6(24): 45-60.
• Basmacı, U., & Çengel, Ö. (2018). Gayrimenkul Sektöründe Dijital Pazarlamada Arama Motorlari Reklamlari. İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1): 29-36.
• Battallar, Z. & Cömert, M. (2015). Tüketicilerin Tercihlerinde Sosyal Medyadaki Reklamların Etkisi. Turizm Akademik Dergisi. 2 (1): 39-48 .
• Bayzan, Ş., Yıldırım, Ö., Karakuş, T., Kurşun, E., vd. (2023). Türkiye’deki Çocukların İnternet Kullanım Alışkanlıkları ve Dijital Okuryazarlık Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (13): 1331-1364.
• Bilgilier, Silkü, H., Kayacan, Ş. & Tos, O. (2020). Oyun Kültürünün Dijital Medyada Yansıması: “Advergaming” İçeriklerine Yönelik Bir Analiz. Laü Sosyal Bilimler Dergisi. 11 (1): 82-98 .
• Cingi, M. (2015). Onlıne Pazarlama İletişiminde Kullanılan Video İçeriklerinin Ürün Tanıtımına Etkisi. Humanities Sciences, 10(4): 145-163.
• Çetinkaya, M. B., & Çelik, R. (2019). Bir Dijital Pazarlama Stratejisi Olarak Etkileşimli Reklamların Etkinliği: Deneysel Bir Çalışma. Opus International Journal Of Society Researches. 12: 484-506.
• Elden, M., (2009). Reklam ve Reklamcılık, Say.
• Ertike, A., (2010). Reklam (Temel Kavramlar, Teknik Bilgiler, Örnekler). Detay Yayıncılık.
• Eşiyok, E. (2018). Türkiye’de Reklamların Denetimi: Reklam Kurulu Kararları Üzerinden Bir İnceleme. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9(2): 593-606.
• Gültekin, Y. Öztürk,S. (2022). Dijital Reklam Uygulamaları ve Yeni Trendler. Kıray, A., & Kaplan (Ed.). A. Teknolojik Dönüşüm. İşletme ve Ekonomi Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Kalan, Ö. (2016). Yeni Medyada Reklam ve Etik Sorunlar. Atatürk İletişim Dergisi. (10): 71-90.
• Karakurum, S. S., & Ventura, K. (2022). Dijital Reklamcılık Uygulamaları: Reklam Ajansı Perpektifi. Pressacademia Procedia. 15(1): 79-83.
• Karpat Aktuğlu, I., (2006). Tüketicinin Bilgilendirilmesi Sürecinde Reklam Etiği. Küresel İletişim Dergisi. 2: 1-20.
• Kasım M., (2004). Ürün Reklam-Tanıtımı Açısından Gazetelerdeki Otomobil Reklamlarının İncelenmesi 1994 Yili Hürriyet, Milliyet, Sabah Gazeteleri Örneği. Selçuk İletişim. 3 (2): 137-144.
• Kasım, M., Tunç, P., (2022). Nefret Söylemi Bağlamında Haber Manipülasyonlarının Basın Etik İlkelerine Göre Değerlendirilmesi. Türk Kamu Yönetimi Dergisi. 3(1): 65-89.
• Kaşıkçı D., Çağıltay K., Karakuş Yılmaz T., Kurşun E., Ogan C., (2014). Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı. Eğitim ve Bilim. 39(171): 230-243.
• Kocabaş, F., Elden, M., (2001). Reklamcılık (Kavramlar, Kurullar, Kararlar). İletişim.
• Mete, M. H. (2021). Dijital Medyada Programatik Reklamcılık ve Etik Sorunlar. TRT Akademi. 6(12): 426-449.
• Özdemir, M. (2012). Kamu Yönetiminde Etik. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 4(7): 177-193.
• Öztürk, M. C., & Coşkun, E. (2017). Oyuncu Motivasyonlarının Advergame Uygulamaları Açısından Değerlendirilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi. 7(1): 48-64.
• Sarıtaş, A. (2018). Sosyal Medya Reklamlarında Fenomen Kullanımı ve Reklam İzleme Tercihi. The Journal Of International Scientific Researches. 3(4): 62-74.
• Schrijer, B. B. Çocuk Hakları Bakımından Dijital Reklamcılık ve Uluslararası Ölçütler. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9(2): 293-331.
• Söğütlüler, T., & Başer, E. (2023). Dijital Çağda Ebeveyn Olmak: Çocuk İzleyiciler ve Ekrandaki Şiddet Üzerine Bir Araştırma. TRT Akademi. 8 (19): 814-845.
• Süar, A., (2017). Sosyal Medyanın Geleneksel Reklam Araçlarına Göre Hedef Kitle Belirlemedeki Avantajları. AJIT-E: Academic Journal Of Information Technology, 8(28): 21-44.
• Şahin, H. (2021), Web Sitelerinde Video Reklamcılığı “Pre-Roll Reklam” Ve Ülkemizdeki Yansımaları. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar ve İnovasyon Kongresi.
• Şentürk, M., & Turğut, M. (2011). Televizyon Programları, Reklamlar ve Çocuklar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 27(27).
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2013)“Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2021) Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2023) Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması.
• Yılmaz, A., & Keleşoğlu, (2021), V. Dijital Çağın Çevrimiçi Nesli ‘Dijital Çocukluk’: Fırsatlar, Riskler ve Ebeveyn Arabuluculuğu. Dijital Çağ Değişen Paradigmalar Yeni Fırsatlar ve Riskler, 73.
• Yüksektepe, M., & Haşıoğlu, S. B. (2017). Dijital Dünya ile Birlikte Değişim Gösteren Bir Kavram: Reklam. In Ibaness Congress Series.
• Yüksel, D., & Tolon, M. (2019). Dijital Pazarlama Stratejisi Olarak Arama Motoru Optimizasyonu (Seo). International Journal Of 3d Printing Technologies And Digital Industry, 3(3): 236-243.