HIÇKIRIK VE AH GÜZEL İSTANBUL FİLMLERİNDE MELODRAM GERÇEKÇİLİĞİNE BİR BAKIŞ

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 3, 251 - 280, 28.09.2025

Burhan Demir

Öz

Bu çalışmada, Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Atıf Yılmaz’ın erken dönem melodram anlayışıyla biçimlenen Hıçkırık filmi ile 1960’lı yıllarda toplumsal gerçeklikten uzaklaşmanın mümkün olmadığı bir dönemde üretilen Ah Güzel İstanbul filmi, melodram türü bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Nitel içerik analizi kapsamında, melodram türüne özgü anlatı yapısı, karakter tipolojisi, mekân kullanımı ve sinematografik unsurlar açısından incelenen bu iki filmin incelenme amacı, melodramın yalnızca aşk, kader, hastalık gibi bireysel ve duygusal temalarla sınırlı kalmayıp aynı zamanda toplumsal değişim, sınıf farklılıkları ve modernleşme sancıları gibi daha geniş ölçekli olguları da kapsayabilme potansiyelini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, melodramın tanımı ve olanakları tartışılmakta; olay örgüsünün gerçekliğiyle melodramatik olanın nasıl bir arada var olabileceğine dair sorulara yanıt aranmaktadır.

Anahtar Kelimeler

yeşilçam , melodram , atıf yılmaz , gerçekçilik , ah güzel istanbul , hıçkırık

A LOOK AT MELODRAMA REALISM IN THE FILMS THE HICCUP AND OH BEAUTIFUL ISTANBUL

Öz

This study compares Atıf Yılmaz's film The Hiccup, shaped by his early melodrama approach, with Oh, Beautiful Istanbul, produced in the 1960s during a period when it was impossible to distance oneself from social reality, within the context of the melodrama genre. Within the scope of qualitative content analysis, the aim of examining these two films in terms of the narrative structure, character typology, use of space, and cinematographic elements specific to the melodrama genre is to reveal the potential of melodrama to encompass not only individual and emotional themes such as love, fate, and illness, but also broader phenomena such as social change, class differences, and the pains of modernization. In this vein, the definition and possibilities of melodrama are discussed; answers are sought to questions about how the reality of the plot and the melodramatic can coexist.

Anahtar Kelimeler

turkish cinema , melodrama , atıf yılmaz , realism , cinema , oh beautiful istanbul , the hiccup

Kaynakça

• Abisel, N. (1999). Popüler sinema ve türler. Alan Yayıncılık.
• Agocuk, P. (2012). Türk sinemasında melodram 1960-1975 dönemi üzerine bir inceleme (Yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi.
• Akbulut, H. (2008). Kadına melodram yakışır: Türk melodram sinemasında kadın imgeleri. Bağlam Yayıncılık.
• Akpınar, Ş. (2015). Melodram ve modernite ilişkisi bağlamında, Yeşilçam sinemasında Avrupalılık görünümlerinin kadın karakterler üzerinden temsili: Kezban filmleri örneği. Journal of Turkish Studies, 10(10).
• Arslan, S. (2005). Melodram. L&M Yayıncılık.
• Atıf, Y. (Yönetmen). (1953). Hıçkırık [Film ekran görüntüsü]. https://www.youtube.com/watch?v=LpLbByKPewg
• Atıf, Y. (Yönetmen). (1966). Ah Güzel İstanbul [Film ekran görüntüsü]. https://www.youtube.com/watch?v=iWvtOzEerVk
• Boz, M. (t.y.). Sinemayla geçen bir ömür: Atıf Yılmaz Batıbeki. Ege Üniversitesi Egeden Dergisi: Bir Asırlık Çınar Türk Sineması, 20.
• Brooks, P. (1995). The melodramatic imagination: Balzac, Henry James, melodrama and the mode of excess. Yale University Press.
• Büker, S. (2006). Ah Güzel İstanbul/İki İstanbul hatırası: Atıf Yılmaz ve Sadri Alışık. In K. Özyazıcı (Ed.), Kahkaha ve hüzün: Sadri Alışık. Dost Kitabevi.
• Coşkun, E. (2009). Türk sinemasında akım araştırması. Phoenix Yayınları.
• Çağrıcı, A. (2014). Feminist film teorisi bağlamında 1980’ler Atıf Yılmaz filmlerinde ataerkilliğin eleştirisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakır, S. (2017). Popüler romanlardan Yeşilçam melodramlarına bir uyarlama örneği: Hıçkırık. SineFilozofi Dergisi, 2(3).
• Çelikcan, P. (2012). Türk sinemasında sınıf atlama sorunu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6.
• Daldal, A. (2005). 1960 darbesi ve Türk sinemasında toplumsal gerçekçilik. Homer Kitabevi.
• Duruel Erkılıç S. (2008). Toplumsal beğenideki değişimlerin temsili olarak sinema ve müzik: Ah Güzel İstanbul, Muhsin Bey ve Neredesin Firuze. Galatasaray Üniversitesi Dergisi, 8.
• Esen, Ş. (2016). Türk sinemasının kilometre taşları. Agora Kitaplığı.
• Meriç, Ö. (2007). 1950’lerden 2000’e Atıf Yılmaz filmlerinin afiş incelemesi.[Master Tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onaran, Â. Ş. (1994). Türk sineması (Cilt 1). Kitle Yayınları.
• Sadakoğlu, M. C. (2019). Yeni Türk sinemasında modern melodram: Geleneksel söylem. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 12(28).
• Sassoubre, T. M. (2019). Knowing it when we see it: Realism and melodrama in American film since “Birth of a Nation.” In A. Sarat, J. Silbey, & M. Umphrey (Eds.), Trial films on trial: Law, justice, and popular culture (pp. xx–xx). University of Alabama Press.
• Tunalı, D. (2006). Batıdan Doğuya, Hollywood’dan Yeşilçam’a melodram. Aşina Kitaplar.
• Tunalı, D. (2021). Moral okült ve melodram sinemasında aşkın haller: Hollywood ve Yeşilçam arasında sınırlı bir karşılaştırma. Sinemasal. Doğu Batı Yayınları.
• Vikipedi. (t.y.). Hıçkırık film [Dijital görsel]. https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Hıçkırık_Film_1953.jpg
• Williams, C. (2019). Tableaux and melodramatic realism. English Literature, 6.
• Yılmaz, A. (1995). Söylemek güzeldir. Afa Yayınları.