(Neo) Nazizm ve Futbol: Yasaklı Bir İdeolojinin Stadyumlardaki İzdüşümü

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 63 - 75, 31.08.2020

Yiğit Anıl Güzelipek

https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2020.6.2.04

Öz

Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasında geçen 20 yıl, siyasi tarihte iki savaş arası dönem olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemin en belirgin dinamiği, faşizm ve komünizm gibi uç ideolojilerin yükselişe geçmesidir. Bu süreç boyunca sağ ve sol ideolojilerin uç versiyonları, başta Avrupa olmak üzere farklı coğrafyalarda büyük siyasal etkiler doğurmuşlardır. Öyle ki 1920’lerden itibaren Avrupa’nın farklı noktalarında faşist liderler iktidara gelmeye başlamışlardır. Bu bağlamda, hem Nazizm'in ana tatbik sahası olması, hem de bu ideolojinin doğurduğu sonuçlar bağlamında Almanya’nın pozisyonu bütün ülkeler arasında çok farklı bir yere sahiptir. Almanya'nın savaşı kaybetmesiyle beraber artık Nazizm yasaklı bir ideoloji haline gelmiştir. Buna rağmen, günümüzde Nazizm'in yeni versiyonu olarak adlandırılan Neo-Nazizm, Avrupa'da, farklı toplumsal platformlarda Nazizm'i anımsatan bir ideoloji niteliğindedir. Buna göre futbol stadyumları, Neo-Nazizm’in kendini gösterebildiği öne çıkan toplumsal alanlardan birisi olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma, Neo-Nazizm ve futbol arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Nazilerin iktidara gelmeleriyle beraber uyguladıkları ideolojilerinin yoğunluğu futbol özelinde test edilmiş olup, Nazizm'in yeni versiyonu olarak adlandırılan Neo-Nazizm'in propaganda yönü yine birtakım spesifik futbol takımları ve futbolcular özelinde modern futbol üzerinden yansıtılmıştır. Çalışmadan elde edilen temel bulgulara göre, Nazizm ve Neo-Nazizm günümüzde futbol stadyumlarında taraftar grupları arasında bir propaganda aracı olarak göreceli olarak rahat bir şekilde kullanılırken, bu ideolojinin sembollerini kullanan futbolcuların çok büyük bir kısmı maruz kalacakları ceza nedeniyle ironik bir şekilde bu hareket ve sembolleri “bilinçsizce” kullandıklarını ifade ederek “özür dileme” yolunu seçmektedirler.

Anahtar Kelimeler

(Neo)Nazizm,, Faşizm,, Futbol, propaganda, taraftar grupları

Kaynakça

• Alver, F. (2008). “Kapitalist Üretim Sürecinde Irkçılık, Futbol ve Medya”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 223-248.
• As, E. (2016). “İktidar Spor Kuramları İlişkileri Bağlamında İki Dünya Savaşı Arasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Katıldığı Olimpiyatlar: 1924 Paris, 1928 Amsterdam, 1936 Berlin”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 24, 156-204.
• Arık, B.M. (2008). “Futbol ve Televizyon Bağı: Simbiyoz Beslenme”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 197-222.
• Beck, P.J. (2012). Scoring For Britain: International Football and International Politics 1900-1939, Routledge, New York.
• Clarke, N. G. (2002). Aryan Cults, Esoteric Nazism and the Politics of Identity, New York University Press, New York.
• Curtis, M. (2019). “Antisemitism and European Football”, Antisemitism Studies, 3(2), 273-290.
• Çakı, C. (2019). “Nazizm İdeolojisinde Sporun Sunumu: Spor Konulu Nazi Propaganda Posterleri Üzerine İnceleme”, TRT Akademi, 4(8), 346-367.
• Duke V. ve Crolley L. (1996). Football, Nationality and State, Routledge, New York.
• Ekmekçi Y.A. D., Ekmekçi, R. ve İrmiş, A. (2013). “Küreselleşme ve Spor Endüstrisi”, Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(1), 91-117.
• Ferenc, J. (2014). “Football In Occupied Poland (1939-1945)”. Revista de Psicologia, Ciencies de I’Educacio i de I’Esport, 32(2), 47-52.
• Geary, D. (2006). Hitler and Nazism, Routledge, New York.
• Güven, Ö. ve Güven B. (2019). “1936 Garmisch Kış Olimpiyat Oyunları’na Türkiye Cumhuriyeti’nin Katılımı”, SPORMETRE, 17(3), 1-8.
• Gülada, M. O. (2019). “1936 Berlin Olimpiyatları’nda Spor Yayıncılığının Propaganda Amaçlı Kullanımı: Olympia Filmi Üzerine İnceleme”, TRT Akademi, 4(8), 326-345.
• Güzelipek, Y.A. (2017). Uluslararası İlişkiler ve Spor: Tarihe Damgasını Vuran Spor Olayları ve Politik Çözümlemeleri, Cinius, İstanbul.
• Kaplan, K. ve Ertürk E. (2012). “Dijital Çağ ve Bireyin İdeolojik Aygıtları”, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 7-12.
• Karahan, B.G. (2015). “Modern Olimpiyat Oyunlarında Siyaset ve Boykotlar”, Uluslararası Spor, Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi”, 1(2), 114-119.
• Kershaw, I. (2017). The Hitler Myth: Image and Reality in the Third Reich, Routladge, London.
• Kessler, M. (2011). “Only Nazi Games? Berlin 1936: The Olympic Games Between Sports and Politics”, Socialism and Democracy, 25(2), 125-143.
• Lee, J.K. (2006). “Playing for Life: Survival Soccer in 1942”, Soccer and Society, 7(4), 486-493.
• Lichtenberger, H.U. (2003). The Story of German Football, WSC Books, Norfolk
• Mackenzie, M. (2003). “From Athens to Berlin: The 1936 Olympics and Leni Riefenstahl’s Olympia”, Critical Inquiry, 29(2), 302-336.
• Marschik, M. (1999). “Between Manipulation and Resistance: Viennese Football in the Nazi Era”, Journal of Contemporary History, 34(2), 215-229.
• Murray, B. (2010). “Berlin in 1936: Old and New Work on the Nazi Olympics”, The International Journal of the History of Sport”, 9(1), 29-49.
• Talimciler, A. (2008). “Futbol Değil İş: Endüstriyel Futbol”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 89-114.
• Yaraman, A. (2011). “Türkiye Örneği Üzerinden Futbolun Tarihsel Süreçte Ekonomi Politiği”, Uluslararası Spor Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı, 11-17.
• 1936 Berlin Summer Games, https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1936/, (e.t 12.01.2020)
• I Am A Fascist, Not A Racist, https://www.telegraph.co.uk/news/1506262/Im-a-fascist-not-a-racist-says-Paolo-di-Canio.html, (e.t 13.02.2020)
• Greek Footballer Giorgos Katidis Given Lifetime National Ban After Nazi Salute, https://www.independent.co.uk/news/world/europe/greek-footballer-giorgos-katidis-given-lifetime-national-ban-after-nazi-salute-8537899.html, (e.t 13.02.2020)
• Wayne Hennessey Did Not Know What Nazi Salute Was- FA Panel, https://www.bbc.com/sport/football/47946382, (e.t 14.02.2020)
• Wisla Krakow Football Hooligans Gives Nazi Salutes at Roma Lazio Derby Match, http://www.krakowpost.com/9475/2015/05/wisla-krakow-football-hooligans-give-nazi-salutes-at-roma-lazio-derby-match, (e.t 14.02.2020)
• German Football Team Criticises Its Fans After Antisemitic Chants, https://jewishnews.timesofisrael.com/german-football-team-criticises-its-fans-after-antisemitic-and-racist-chants/, (e.t 14.02.2020)
• A Bulgaria Crowd Appeared To Make Monkey Chants and Nazi Salutes at England’s Black Players and the Team Captain Begged the Fans to Stop, https://www.businessinsider.com/bulgaria-fans-made-nazi-salutes-monkey-chants-at-england-players-2019-10, (e.t 14.02.2020)
• Hristo Stoichkov Gözyaşlarına Boğuldu, https://www.hurriyet.com.tr/sporarena/hristo-stoichkov-gozyaslarina-boguldu-41352200, (e.t 14.02.2020)