İstanbul'dan Paris'e İlk Talebe-i Osmaniyeden Edhem Efendi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 53 - 69, 29.05.2019

Salih Erol

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.558458

Öz

ÖZ

Bu
makalede İstanbul’dan Paris’e öğrenim amacıyla gönderilen ilk küçük talebe
kafilesinin bir üyesi olan Edhem Efendi’nin eğitim hayatı incelenmiştir. Öncelikle,
bu kafileyi gönderen Osmanlı paşası Hüsrev Paşa kısaca tanıtılmıştır. Ardından,
talebelerin Paris’e gönderilmeden önceki kısa hayat hikâyelerine yer verilmiştir.
Giriş mahiyetindeki bu bilgilerin ardından esas konumuz olan Edhem Efendi’nin
öğrencilik sürecine odaklanılmıştır. Başta Osmanlı arşiv belgeleri olmak üzere
yerli ve yabancı kaynaklara dayanılarak hazırlanan bu makalede güdülen esas
amaç, Osmanlı modernleşmesinin eğitim alanındaki başlangıç aşamalarından
birisini bir nebze aydınlatmaktır.

 

Anahtar Sözcükler: Edhem Efendi, Talebe, Tahsil,
Paris, Modernleşme

 

ABSTRACT

İn
this article it is researched the educational life of Edhem Efendy. He is a
young member of a small group which sent from İstanbul to Paris for education.
Firstly, we introduced an Ottoman Pasha, Hüsrev Pasha, briefly. After that, we
gave place short life stories of students before they sent to Paris. Following
introductory informations, İt was focused on our main topic, the process
education of Edhem Efendy. Our study, which based on The Ottoman document,
domestic and foreign sources, we aims to enlightened one of the beginning
procces in The Ottoman educational modernization.    

 

Key
Words: Edhem
Efendy, Student, Education, Paris, Modernization

Anahtar Kelimeler

Edhem Efendi, Talebe, Tahsil, Paris

Kaynakça

• KAYNAKÇAArşivler ve Diğer Resmî Yayınlar
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı ArşiviCevdet Askeriye (C.AS..) Cevdet Maarif (C.MF..)Dahiliye Sicill-i Ahval İdare-i Umumiyesi (DH SAİDd…) Hatt-ı Hümayun Tasnifi (HAT) İrade Dahiliye (İ.DH..) İrade Hariciye (İ. HR..)
• Düstûr, Birinci Tertip, c.1-6, Matbaa-i Âmire, Dersaadet, 1289. Almanach Royal Et National, Paris, 1837.The Missionary Herald, Vol.XXIX, No:9, Boston, September 1833.
• Süreli Yayınlar Ceride-i Havâdis Takvim-i Vekâyi İkdâmKitaplar ve Makale ve Tezler Akün, Ö. F., (1989), “Ahmed Vefik Paşa”, DİA, c.2, İstanbul. Armaoğlu, F.,(1997), XIX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK yay., Ankara. Avşaroğlu, N., (Aralık, 2001) “Meslek mi? Tutku mu?”, Madencilik Bülteni, S. 62. Barbet, J. F., (1840), Renseignements sur l'importance donnée par le Gouvernement Turc à l'éducation des Jeunes Musulmans élevés en France, Paris. Çelik, Y., (2005), Hüsrev Mehmet Paşa’nın Siyasi Hayatı ve Askeri Faaliyetleri (1756-1855), (Yayımlanmamış Dr Tezi), İÜ SBE, İstanbul. Daubréé, G. A., (07.1893), “Nécrologie Edhem Pacha”, Association Amicale des éléves de I’école Nationale Supérieure des Mines, Bulletin Mensuel, n.7.Dursun, A. H.,( Ekim 1995), “19. Yüzyılda Adam Yetiştirmede Hânegî- Himâye Usûlü” Kubbealtı Akademi Mecmuası, Yıl:25, S.4. Eldem, E., (Ekim 2006), “Fransa’ya Eğitime Gönderilen Sadrazam İbrahim Edhem”, Popüler Tarih, S. 74. Es, H. F., (2009), Tanımadığımız Meşhurlar, (Haz.) Selçuk Karakılıç, Ötüken Yayınları, İstanbul. Esad, M. E., (2000), Vak’ânüvis Es’ad Efendi Tarihi, nşr. Ziya Yılmazer, OSAV yay., İstanbul. Eyice, S., (2001), “Pierre Amédéé Jaubert”, TDVİA, c.23, İstanbul. Findley, C. V.,(1996), Kalemiyeden Mülkiyeye Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, çev. Gül Çağalı Güven, TVYY, İstanbul. İnal, İ. M. K.,(1957), Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar, 2. bs., IV. Cüz, Maarif Basımevi, İstanbul. İnalcık, H., (1997), “Husrev Paşa”, İA, c. V, MEB, Eskişehir. Koçer, H. A.,(1991), Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), MEB Yayınları, İstanbul. Kuran, E., (1986), “İbrahim Edhem Pasha”, EI, v. III, p.993, Leiden. Lewis, B.,(2000), Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev, Metin Kıratlı, TTK Basımevi, Ankara. Lutfi, A.,(1999), Vakanüvis Ahmet Lutfi Efendi Tarihi, Haz. Ahmet Hezarfen, Yapı Kredi Yay., İstanbul. Memduh, M. P.,(1328), Evsât-ı Südûr, İzmir Vilayet Matbaası, İzmir. Ortaylı, İ.,(2004), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim Yay.,17.bs., İstanbul. Pakalın, M. Z.,(1942) Son Sadrazamlar ve Başvekiller, c.2, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul. Radot, R. V.,(1900), La Vie de Pasteur, Paris. Sakaoğlu,N., (2008), Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4.bs., Oğlak Yayınları, İstanbul.Şişman, A.,(2004), Tanzimat Döneminde Fransa’ya gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839-1876), TTK Yay., Ankara. Tayyarzade, A., Tarih-i Ata, 4 cild. Vapereau, G.,(1865), Dictionnaire Universel des Contemporains Contenant Toutes, les Personnes Notables de la France et des pays étrangers, c.1, Hachete et Cie, Paris. Zürcher, E. J.,(2000), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, çev. Yasemin Saner Gönen, İletişim yay., 7.bs., İstanbul.
• Elektronik Kaynaklarhttp://correspondancefamiliale.ehess.fr/document.php?id=5206 (30.04.2011). http://www.mines-paristech.fr/Ecole/Histoire/ (04.10.2014).