Dini Sosyal Kimliğin İnşası: İsmail Ağa Cemaati Örneği

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 445 - 460, 29.11.2021

Aydın Taştan

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.909667

Cited By: 1

Öz

Türk toplumunun en önemli boyutlarından biri de dindir. Toplum içinde, dini cemaatlerin çok önemli anlamları ve fonksiyonları vardır. Bunlardan biri de dini sosyal kimlik inşa etmeleridir. Bu bağlamda tarikat ve cemaatlerin kendi kurumsal yapıları bağlamında müridleri üzerinde dini sosyal kimlik inşa ettikleri görülür. Türkiye’de önemli bir yeri olan Mahmut Efendi Cemaati’nin, müridleri üzerinde nasıl bir dini sosyal kimlik inşa ettiği üzerine yeterli bir bilgiye rastlanmamıştır. Bu çalışmada, Mahmut Efendi Cemaati’nin müridleri üzerinde nasıl bir kimlik inşa ettiğini belirlemek amaç edinilmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışma, yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın evreni olarak İstanbul, Bursa ve Sakarya illerinde 10 erkek ve 8 kadın olmak üzere toplamda 18 kişi ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre cemaat liderinin karizması, cemaatin İslami sünnet anlayışı, dini sohbetler, cemaatteki eğitim, lidere atfen olumlu rol model alma ile kılık ve kıyafet gibi etkenlerin müridlerin dini sosyal kimlik inşasında nasıl bir belirleyici rollere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

cemaat, Dini Cemaat, Kimlik, Kimlik İnşası, İsmailağa Cemaati

Building a Religious Social Identity: The Case of Mahmut Efendi As A Sample

Öz

One of the most important factors of Turkish society is religion. Religious communities have very important meanings and functions in society. One of them is to build a religious social identity. In that text, it is seen that sects and communities construct a religious social identity on their followers in the context of their own institutional structures. The community has an important place in Turkey. The sufficient information couldn’t be found on how to build social identity with its religious followers of Mahmud Effendi Community. In this study, it is aimed to determine what kind of identity Mahmut Efendi Congregation built on its followers. For this purpose, the study used a semi-structured interview technique. As a number in that study, the interviews were conducted with a total of 18 people, 10 males and 8 females, in the provinces of Istanbul, Bursa and Sakarya. According to the findings of the study, it was determined that factors such as the charisma of the community leader, the Islamic understanding of circumcision of the community, religious conversations, education in the community, positive role modeling in reference to the leader and dress and dress have a determining role in the religious social identity construction of the followers.

Anahtar Kelimeler

Community, Religious Community, Identity, Identity Construction, Ismailaga Community, Mahmut Efendi

Kaynakça

• Akgül, Selma K., & Pazarbaşı, B. (2018). Küresel Dünyanın Kültürel Kimlik Karmaşası, Küresel Ağlar Odağında Kültür Kimlik ve Mekan Tartışmaları, Haz. Selma Koç Akgül ve Betül Pazarbaşı. İstanbul: Hiper Yayın.
• Aktay, Y. (2019). Dinin Kökenlerini Uzakta Aramak: Durkheim’in Din Sosyolojisi. Dini Hayatın İlk Biçimleri, Haz. Esen Aksu. (çev. Yasin Aktay ve Kenan Çapık). İstanbul: Ataç Yayınları, 11-52.
• Aslan, O. (2019). Hatırat. İsmailağa Dergisi, 34, 70-71.
• Aşkın, D., & Suğur, N. (2019). Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime, 10(1), 195-212.
• Aydoğan, İ. (2017). Sekülerizm, Kültür ve Eğitim. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 1-8.
• Baltacı, A. (2018). Habitus: Dini İnanç Habitusunun Oluşumu Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-24.
• Bauman, Z. (2017). Cemaatler. (çev. Nurdan Sosyal), 2.Baskı. Ankara: Say Yayınları.
• -------------. (2017). Kimlik. (çev. Mesut Hazır). Ankara: Heretik Yayınları.
• Bayraktar, F. (2015). İslam Eğitiminde Öğretmen Öğrenci Münasebetleri, 10 bs. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Berting, J. (2018). Kimlik Siyaseti Krizler İnşalar Aktörler. (çev. Hüsamettin İnanç). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Cirit, H. (2012). Vaaz. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (C.42). İstanbul: TDV Yayınları, 404-407.
• Çimen, Latife K. (2019). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Rol Model Tercihleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 88-110.
• Durkheim, E. (2019). Dini Hayatın İlk Biçimleri. Haz. Esen Aksu. (çev. Yasin Aktay ve Kenan Çapık). İstanbul: Ataç Yayınları.
• Ebu Şehbe, M. (2020). Sünnet Müdafaası. (çev. Mehmet Görmez ve M. Emin Özafşar). (C.1). İstanbul: Risale Bilim Evi Basım.
• Efe, A. (2013). Dini Guruplar Sosyolojisi: Isparta Örneği. İstanbul: Dönem Yayıncılık.
• Erkaya, Mahmut E. (2017). Tasavvuf Klasiklerinde Sohbet ve Uhuvvetin Temel İlkeleri. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 17(1), 249-276.
• Es-sibai, M. (2019). Sünnet ve İslam Hukukundaki Yeri. Haz. Faik Akçaoğlu. İstanbul: Beka Yayıncılık.
• Gencer, B. (2018). Tasavvufun Cemaat İnşası. Akademik İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 85-144.
• Gleason, P. (2014). Kimliği Tanımlamak: Semantik Bir Tarih. (çev. Fırat Mollaer). Haz. Fırat Mollaer. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 21-52.
• Jenkins, R. (2016). Bir Kavramın Anatomisi: Sosyal Kimlik. (çev. Gül Bostancı). İstanbul: Everest Yayınları.
• Kaypakoğlu, S. (2000). Kimlik Sorunları ve İletişim. İstanbul: Der Yayınları.
• Kehrer, G. (2017). Din Sosyolojisi (çev. Mehmet Emin Köktaş). Haz. Yasin Aktay ve Mehmet Emin Köktaş. 4.basım. İstanbul: Vadi Yayınları, 19-138.
• Kılınç, M. (2014). Eğitim Sistemindeki Değişimlerden 4+4+4 Eğitim Modeline İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Meral, Seden, P. (2011). Kurumsal Kimlik ve Marka. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Öngören, Reşat. (2011). Tarikat. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (C.40). İstanbul: TDV Yayınları, 95-105.
• Pamuk, A. (2017). Kimlik ve Tarih: Kimlik İnşasında Tarihin Kullanımı. 2.basım. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Parekh, B. (2014). Kimliğin Mantığı. (çev. Suat Aksoy). Haz. Fırat Mollaer. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 53-76.
• Roof, Clark, W. (2012). Kuşaklar ve Din. Din Sosyolojisi Çağdaş Gelişmeler. (çev. Sinan Yılmaz ve Ali Fidan). Haz. Peter B. Clarke. Ankara: İmge Kitapevi, 37-90.
• Uludağ, S. (2009). Sohbet. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (C.37). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 350-351.
• Weber, M. (2016). Din Sosyolojisi. (çev. Latif Boyacı). 2 basım. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Yapıcı, A. (2016). Dini Grup Kimliği, Kimlik ve Dini Aidiyet. Kimlik ve Din.Haz. Abdullah Özbolat ve Mustafa Macit. Adana: Karahan Kitabevi, 41-64.
• Yelken, R. (1999). Cemaatin Dönüşümü: Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• Yıldırım, E. (1999). Değişen Din Anlayışının Sosyolojisi. İstanbul: Bilge Yayınları.
• ------------. (2016). Simurgun Kanatları Sosyal Teori ve Din. İstanbul: Tezkire Yayınları.