Euro-Türklerin Aidiyet ve Ötekileştirilme Algısı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Göç ve Mültecilik Özel Sayısı, 213 - 228, 30.09.2022

Fatih Yaman

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1078440

Öz

Toplumsal yaşamın nitelikleri, bireylerin toplumdaki konumlarına ilişkin algılarıyla kurulur. Bu yönüyle kimliğin inşasında da etkin olan aidiyet yahut ötekileştirilme, toplumsal konumlanışa dair algıyı belirleyen önemli parametrelerdir. Bu araştırma, Almanya özelinde Euro-Türklerin aidiyet ve ötekileştirilmeye dair algılarını ortaya koymaya amaçlayan bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemi Almanya’da yaşayan 354’ü kadın ve 254’ü erkek, yaş ortalaması 35.8 olan toplam 608 katılımcıdan oluşmaktadır. Uygulanan faktör analizleri sonucunda 11 maddeye sahip ölçeğin aidiyet ve ötekileştirilme olmak üzere iki faktörlü bir yapıdan oluştuğu, açıklanan toplam varyansın ise %53.59 olduğu belirlenmiştir. Farklı bir örneklem grubu üzerinden yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda model uyum indekslerine göre kurulan modelin anlamlı ve kabul edilebilir uyum düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Ölçüt geçerliği için Genel Aidiyet Ölçeği ve Sosyal Dışlanma Ölçeği uygulanmış, analizler neticesinde ölçek puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ölçeğin aidiyet alt boyutu için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı r= .71, ötekileştirilme alt boyutu için r= .76’dır. Test-tekrar test güvenirlik sonuçları aidiyet alt boyutu için .82, ötekileştirilme alt boyutu için .84 olarak bulunmuştur. Ayrıca madde istatistikleri için tüm değerler (p<,000) düzeyinde anlamlıdır. Araştırmanın bulguları, Euro-Türklerin Aidiyet ve Ötekileştirilme Algısı Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Euro-Türk, Aidiyet, Ötekileştirilme, Ölçek geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik, Almanya

The Perception of Belonging and Marginalization Scale of Euro-Turks: Validity and Reliability Study

Öz

The characteristics of social life are established by the perceptions of individuals regarding their position in society. In this respect, belonging or marginalization, which are effective in the construction of identity, are important parameters defining the perception of social positioning. The present study is a scale development study that aimed to uncover the perceptions of Euro-Turks about belonging and marginalization in Germany. The sampling of the study consisted of a total of 608 participants living in Germany, 354 of whom were women, 254 were men, and the mean age was 35.8. As a result of the factor analysis, it was found that the scale that had 11 items consisted of a two-factor structure, belonging and marginalization, and the total variance that was explained was 53.59%. As a result of the Confirmatory Factor Analysis that was made on a different sampling group, it was determined that the model established according to the goodness of fit indices was at a significant and acceptable level. Regarding the criterion validity, General Belongingness Scale and Social Exclusion Scale were applied, and as a result of the analyses, significant relations were found between scale scores. The Cronbach’s Alpha Reliability Coefficient was found to be r= .71 for the belonging sub-dimension of the scale, and r= .76 for the marginalization sub-dimension. The test-retest reliability results were found to be .82 for belonging sub-dimension and .84 for marginalization sub-dimension. Also, all the values of item statistics were significant at the (p<.000) level. The findings of the study show that the Perception of Belonging and Marginalization Scale of Euro-Turks is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Euro-Turk, Belonging, Marginalization, Scale development, Validity, Reliability, Germany

Kaynakça

• Alptekin, D. (2011). Toplumsal aidiyet ve gençlik: Üniversite gençliğinin aidiyeti üzerine sosyolojik bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akın, A., Raba, S., Rada, S., Yılmaz, S. ve Rada, M. (2016). Genel aidiyet ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7), 271-277.
• Akhtar, S. (2021). Göç ve kimlik: Kargaşa, sağaltım ve dönüşüm (İkinci baskı). S.Ayhan (Çev.), İstanbul: Sfenks Kitap. Aydın, S. (1998). Kimlik sorunu, ulusallık ve Türk kimliği. Ankara: Öteki.
• Bauman, Z. (1999) Culture as praxis. London: Sage Publications Ltd.
• Baumeister, R. F., & Tice, D. M. (1990). Anxiety and social exclusion. Journal of Social and Clinical Psychology, 9(2), 165–195. https://doi.org/10.1521/jscp.1990.9.2.165
• Bayram, N., Sam, N., Aytaç, S. ve Aytaç, M. (2010). Yaşam tatmini ve sosyal dışlanma. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12 (4), 81-92.
• Brocato, E. D. (2006). Place attachment: An investigaton of environments and outcomes in service context (Doctoral Thesis, The University of Texas at Arlington, Texas). Erişim: https://rc.library.uta.edu/uta-ir/bitstream/handle/10106/244/umi-uta-1289.pdf?sequence=1
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications and programming. Taylor and Francis Group.
• Coştu, Y. (2016). Göçmenlerin kimlik arayışı: Avrupalı Türkler örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 533-546.
• Cuche, D. (2013). Sosyal bilimlerde kültür kavramı. T. Arnas (Çev.), İstanbul: Bağlam.
• Emiroğlu, K. ve Aydın, S. (2003). Etnisite. Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat.
• Frey, L. M., & Wilhite, K. (2005). Our five basic needs: Application for understanding the function of Behavior. Intervention in School and Clinic, 40(3), 156-160.
• Gleason, P. (2006). Identifying identity. B. Ashcroft, G. Griffiths, H. Tiffin (Ed.), The post-colonial studies reader (194-196). Oxford: Routledge.
• Göle, N. (2012). Seküler ve dinsel: Aşınan sınırlar. İstanbul: Metis.
• Hagerty, B. M. K., Lynch-Sauer, J., Patusky, K. L., Bouwsema, M., & Collier, P. (1992). Sense of belonging: A vital mental health concept. Archives of Psychiatric Nursing, 6(3), 172-177. doi:10.1016/0883-9417(92)90028-H
• Jehoel-Gijsbers, G. ve Vrooman, C. (2007). Explaining social exclusion: A theoretical model tested in the Netherlands. The Netherlands Institute for Social Research/scp, The Hague.
• Kaya, A. (2000). “Sicher in Kreuzberg” Berlin’deki küçük İstanbul: Diasporada kimliğin oluşumu. İstanbul: Büke.
• Kaya, A. (2015). Euro-Türkler, kuşaklararası farklılıklar, İslam ve entegrasyon tartışmaları. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(1), 44-79.
• Kaya, A., Kentel, F. (2005). Euro-Türkler Türkiye ile Avrupa Birliği arasında köprü mü, engel mi? İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş ve Çoklu, Ö. (2006). Sosyal bilimkler için istatistik. PegemA Yayınları.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28, 563– 575.
• Marshall, G. (1999). Kimlik. Sosyoloji sözlüğü. Akınhay, O. ve Kömürcü, D. (çev.), İstanbul: Bilim ve Sanat.
• McMillan, D. W. (1996). Sense of community. Journal of Community Psychology, 24(4), 315–325. https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6629(199610)24:4<315::AID-JCOP2>3.0.CO;2-T
• Ostergaard-Nielsen, E. (2003). Turkey and the ‘Euro Turks’: Overseas nationals as an ambiguous asset. E. Ostergaard-Nielsen (Ed.). International Migration and Sending Countries. London: Palgrave Macmillan.
• Osterman, K. F. (2000). Students' need for belonging in the school community. Review of Educational Research, 70(3), 323–367. https://doi.org/10.2307/1170786
• Özmen, N. (2012). Çokkültürlü toplumda sosyal entegrasyon ve din. İstanbul: Çamlıca.
• Strayhorn, T. L. (2019). College students’ sense of belonging: In a key to educational success for all students. New York: Routledge.
• Şencan. H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin.
• Şimşek, Ö. F., 2007. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Education, Inc.
• Tajfel, H. & Turner, T. C. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. J. A. Williams, S. Worchel (Ed.), The social psychology of intergroup relation (33-47. ss.). Belmont, CA: Wadsworth.
• Tan, Ş. (2009). Misuses of KR-20 and Cronbach’s alpha reliability coefficients. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34, 152, 101-112.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Twenge, J. M., Catanese, K. R., & Baumeister, R. F. (2002). Social exclusion causes self-defeating behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 83(3), 606–615. https://doi.org/10.1037/0022-3514.83.3.606
• Yaman, F. (2020). Euro-Türkler ve kimlik tartışmalarına sivil toplum perspektifinden bakmak. Coştu, Y. (Ed.), Göç ve Din Üzerine, London: Transnational Press London.
• Yazgan, P. (2010). Danimarka’daki Türkiye kökenli göçmenlerin aidiyet ve kimlikleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, G. (2017). Avrupa’da yaşayan Türkiyelilere dair gurbetçi ve Almancı söylemlerinin yeniden düşünülmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (22), 1473-1490.