Koruma sorumluğu Kapsamında Kıbrıs Barış Harekatı

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 669 - 680, 30.11.2022

Gizem Bilgin Aytaç

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1176555

Öz

Soğuk Savaş döneminde İnsani Krizlere karşı askeri müdahalenin kullanılması, dünya siyaseti ve uluslararası hukuk alanında sınırlı olarak kullanılan bir kavramdı. Bugün, teorik ve yasal tartışmalara rağmen, bazen BM Güvenlik Konseyi kararları ile bazen de güç kullanımının tek meşru yetkili kurumunu aşarak, devletler üçüncü taraf ülkelere karşı koruma sorumluluğunu uygulanmaktadır. Küresel insani krizlere yönelik müdahaleler, barış ve güvenliği sağlamak yetkisinin ötesine geçmiştir; bir çatışma yönetişim modelini oluşturmaktadır. Koruma sorumluluğu üzerine yapılan, uluslararası ilişkiler tarihi ve teoriyi kapsayan çalışmalar, Kıbrıs Barış Harekatı’nı uluslararası toplumun tepkisi ve harekatın meşruiyeti açısından insani müdahalenin tartışmalı bir örneği olarak adlandırmaktadır. Dolayısıyla bu örneği uluslararası siyaset teorisinde koruma sorumluluğu çerçevesinde incelemeye çalışılacaktır. Uluslararası İlişkiler literatürü 90'lı yıllarda insani müdahaleyi, insan hakları ihlallerine karşı devletlerin egemenliğinin sınırlandırılması olarak tanımlamıştır. 2005 Dünya Zirvesi'nden sonra, Koruma Sorumluluğu insani krizlere karşı üçüncü taraf eylemi, normatif düzen oluşturan bir olgu haline gelir. Bu yönetişim modelinin, savunmaları ve eleştirileri, 1974 barış hareketini koruma sorumluluğu kapsamında incelememize olanak tanıyacaktır. TBMM Bütçe görüşmelerinde Türkiye Dışişleri Bakanlığı altında Kıbrıs Barış harekâtı üzerine tartışmalar, çalışmanın araştırma yöntemi olarak kullanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Koruma Sorumluluğu, İnsani Müdahale, Kıbrıs, Türk Dış Politikası, Güvenlik

Cyprus Peace Operation in The Perspective of Responsibility to Protect

Öz

The use of military intervention against Humanitarian Crises during the Cold War was a concept that was limited in world politics and international law. Today, despite the theoretical and legal debates, sometimes by UN Security Council resolutions and sometimes by exceeding the only legitimate authorized institution of the use of force, states implement their responsibility to protect against third-party countries. Studies on the responsibility to protect, covering the history and theory of international relations, call the Cyprus Peace Operation a controversial example of humanitarian intervention in terms of the international community's reaction and the operation's legitimacy. Therefore, it will be examined within the framework of the responsibility to protect (R2P) in international political theory. In the 1990s, the International Relations literature defined humanitarian intervention as limiting the sovereignty of states against global atrocities. After the 2005 Earth Summit, R2P, third-party action against humanitarian crises, becomes a normative order-forming phenomenon. The phenomenon will allow us to examine the 1974 peace movement within the context of its responsibility to protect it. Discussions on the Cyprus Peace Operation under the Turkish Ministry of Foreign Affairs will be used as the study's research method in the Parliamentary Budget Discussions.

Anahtar Kelimeler

Responsibility to Protect, Humanitarian Intervention, Cyprus, Turkish Foreign Policy, Security

Kaynakça

• Chandler, D. C., “The Road to Military Humanitarianism: How the Human Rights NGOs Shaped a New Humanitarian Agenda”, Human Rights Quarterly, No: 23 Vol: 3 (2001) s: 679
• Hobsbawm, E., Globalization, Democracy and terrorism, Little Brown Abacus, (London: 2007) p. 11-13.