Hans Kelsen'e Göre Nedensellik ve Ödetme İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 245 - 254, 31.05.2023

Dilara Yıldırım

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1162441

Öz

Saf hukuk kuramı ve inşa ettiği genel hukuk teorisi ile Kelsen, üzerine kayda değer pek çok çalışma yapılmış önemli teorisyenlerden biridir. Ceza hukuku felsefesine dair okumalar ise genelde çok temel isimler üzerinden ilerler ve Kelsen, doğal olarak, bu isimlerin dışındadır. Elinizdeki çalışma ile Kelsen üzerine bir makale değil esas itibariyle cezalandırma ve ceza hukuku felsefesine dair bir metin hedeflenmiş olup, bu amaca ulaşmanın bir aracı olarak Kelsen’in İngilizceye “Causality and Retribution” olarak çevrilen makalesi temel alınmıştır. Sistematik halini Kant’ta gördüğümüz, ceza teorilerinde önemli yer işgal eden ödetme teorisi Kelsenci bakışla, saf hukuku inşa ederken kurduğu muhakemenin bir neticesi olarak bu çalışmaya konu edilmiştir. Kelsen’in Antik Yunan doğa ve nedensellik anlayışıyla açıkladığı ödetme ilkesi, ona göre başta kozmosun algılanış biçimi gibi yani nedensellikle birlikte düşünülmektedir. Dolayısıyla ilahi olan da ona dahil edilmiştir. Ancak bir cezalandırma ilkesi olan ödetmeciliğin tıpkı hukuk önermelerinde olduğu gibi nedensellikten değil normativiteden çıktığını hem Hume’un ayrımından hareketle hem de çağın bilimsel gelişmelerinin yarattığı neticeyle göstermeye girişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ödetme İlkesi, Nedensellik, İsnadiyet, Cezalandırma, Kelsen.

The Relationship Between Causality and Retribution According To Hans Kelsen

Öz

Kelsen is one of the important theorists, with his pure theory of law and the general theory of law he has built. Readings on the philosophy of criminal law generally proceed through very basic names, and Kelsen is naturally excluded from these names. The study is not an article on Kelsen, but a text on the philosophy of punishment and criminal law. The theory of retribution, which occupies an important place in theories of punishment, whose systematic form we see in Kant, has been the subject of the study as a result of the reasoning he established while constructing pure law with a Kelsenian perspective.
The principle of retribution, which Kelsen explained with the Ancient Greek understanding of nature and causality, according to him, is primarily thought of as the way the cosmos is perceived, that is, together with causality. Therefore, the divine is also included in it. However, he attempted to show that retribution, which is a principle of punishment, is not from causality but from normativity, just like in legal premises, both with Hume and with the results of the scientific developments of the age.

Anahtar Kelimeler

Retribution, Causality, Imputation, Punishment, Kelsen.

Kaynakça

• Referans1 Akbaş, K. (2015) Hans Kelsen: Hukukun saf kuramı. E. Uzun (Ed.) içinde, Çağdaş hukuk düşüncesine giriş (s.29-49). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Referans2 Aktok, Ö. (2021). İlkçağ doğa felsefesinde özdeşlik ve değişim problemi: Thales, Anaximandros, Anaximenes ve Herakleitos. Kaygı, C. 20, S. 1. 368-383.
• Referans3 Aral, V. (1978). Kelsen’in saf hukuk teorisinin metodu ve değeri. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası.
• Referans4 Arıkan, E. (2020). Kelsen’in saf hukuk kuramı ve ötesi. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 17, S. 2. 417-446.
• Referans5 Bix, B.H. (2018). Kelsen, Hart and legal normaitivity. Revus: Journal for Constitutional Theory and Philosophy of Law, 34. Erişim adresi: https://journals.openedition.org/revus/3984
• Referans6: Bobbio N. (2005). Kelsen ve hukukun kaynakları. C. B. Akal (Der) içinde, Devlet kuramı (2. b.), (B. Açımuz, Çev., s. 459-473). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Referans7 Cohen, H. (1981). Kelsen’s pure theory of law. The catholic lawyer, C. 26, S. 2, 147-157.
• Referans8 Çeçen, A. (1975). Hukukta norm ve adalet. AÜHFD, C. 32, S. 1. 71-115.
• Referans9 Dengiz, H. (2020). Hans Kelsen’de hukuki geçerlilik ve temel norm, (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Referans10 Guthrie, W.K.C. (1999). İlkçağ felsefesi tarihi (2.b.). (A. Cevizci, Çev) İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Referans11 Işıktaç, Y. (2018). Hukuk felsefesi (5.b.). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Referans12 İşsevenler, O.V. Felsefe adalet ile başlar: Doğal hukukun sokrates öncesi temelleri. Hukukun Gençleri Sempozyumu. Erişim adresi: http://www.umut.org.tr/userfiles/files/Document/document_11%20Ekim-I-1.pdf
• Referans13 Kelsen, H. (2016). Saf hukuk kuramı: Hukuk kuramının sorunlarına giriş. (E. Uzun, Çev.) İstanbul: Nora Kitap.
• Referans14 Kelsen, H. (1960). What is the pure theory of law. Tulane law review, C. 34, 269-276.
• Referans15 Kelsen, H. (1941). Causality and retribution. Philosophy of science, C. 8, S. 4, 533-556.
• Referans16 Kelsen, H. (1978). Nedensellik ve isnadiyet. (Z. Hafızoğulları, Çev.), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 35, S. 1, 219-234.
• Referans17 Ömeroğlu, Ö. (2014). Ceza hukukunda nedensellik ilişkisi üzerine: teoriler dışında bir bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 15, Özel Sayı, 1529-1582.
• Referans18 Özcan, M.T. (2012). İlkel toplumlarda toplumsal kontrol: hukuk dışı mekanizmalar ve ilkel hukuk. İstanbul: On iki Levha Yayıncılık.
• Referans19 Raz, J. (2013). Kelsen'in temel norm kuramı. (Ş. Şahin Ceylan, Çev.), AÜHFD, C. 62, S. 4, 1169-1193.