René Guénon’un Fikirlerinde Doğu Uygarlığı ve Batı Uygarlığı Analizi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 684 - 698, 30.11.2025

Serdar Nükte

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1670353

Öz

Bu makalenin amacı, Guénon’un Doğu uygarlığı, Batı uygarlığı ve Doğu-Batı karşıtlığı konularına ilişkin temel tezlerini analiz etmektir. Guénon, uygarlık konusu üzerine bir dizi tahliller ileri sürmüştür. Saptadığı fikirler, kendisini bu konu hakkında önemli bir fikir ustası haline getirmiştir. Bir asır önce ortaya koyduğu argümanlarının günümüzde de güncelliğini koruyor olması bu durumu kanıtlar niteliktedir. Guénon’a göre, uygarlıkların analizini yapmak, kökü derinlerde olan Doğu-Batı ilişkisini tartışmak demektir. Her iki uygarlığın birbiriyle düşünce düzeyinde bir karşıtlık içinde olduğuna inanmıştır. Dolayısıyla da uygarlıklara yönelik tezlerinde üç tema üzerine yoğunlaşmıştır. Bunlar, Doğu uygarlığı, Batı uygarlığı ve her iki uygarlık arasındaki karşıtlıktır. Doğu uygarlığının ana eğilimlerini ele alırken, öne çıkardığı noktalar, geleneksel düşünce ve metafizik bilgidir. Batı uygarlığının niteliklerini incelerken de bir takım kırılma noktası üzerinden hareket etmiştir. Bunlar, Batı uygarlığının Rönesans ve Reform dönemiyle geleneksel düşünceden ve metafizik bilgiden uzaklaşması, Protestanlığı benimsemesiyle manevî birliğini zedelemesi ve modern bilim anlayışıdır. Doğu-Batı karşıtlığı konusuna dair fikirleri incelendiğinde de her iki uygarlığın aslında pek çok bakımdan birbiriyle kesiştiğini düşünmüştür. Bu makale, Guénon’un bu üç husus üzerine öne sürdüğü temel yaklaşımlarını değerlendirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

René Guénon , Doğu Uygarlığı , Batı Uygarlığı , Doğu-Batı Düşüncesi , Doğu-Batı Karşıtlığı.

Etik Beyan

Yazar(lar), çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyduklarını beyan etmiştir.

Analysis of Eastern and Western Civilizations in the Thoughts of René Guénon

Öz

This article examines Guénon's fundamental theses concerning Eastern civilization, Western civilization, and the dichotomy between the East and the West. Guénon proposed a series of analyses concerning civilization. His ideas established him as a leading thinker on the subject. The fact that the arguments he put forward a century ago are still relevant today confirm this situation. According to Guénon, analyzing civilizations means discussing the deep-rooted East-West relationship. He believed that both civilizations were in opposition at the level of thought. Therefore, he focused on three themes of his civilizations. These are Eastern civilization, Western civilization, and the opposition between them. While addressing the main tendencies of Eastern civilization, he emphasized traditional thought and metaphysical knowledge. While examining the characteristics of Western civilization, he started with several breaking points. These are the departure of Western civilization from traditional thought and metaphysical knowledge with the Renaissance and Reformation, the damage to its spiritual unity with the adoption of Protestantism, and the modern understanding of science. When his ideas on the East-West opposition were examined, he thought that both civilizations intersected with each other in many ways. This article aims to evaluate Guénon's basic approach to these three issues.

Anahtar Kelimeler

René Guénon , Eastern Civilization , Western Civilization , East-West Thought , East-West Opposition.

Etik Beyan

The author(s) declared that they complied with ethical principles during the preparation of the study.

Kaynakça

• Andruzac, C. (2005). Metafizik temaşa ve mistik deneyim: René Guénon. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Coomaraswamy, A. K., Guénon, R. & Dasgupta, S. (2012). Doğu bilgeliği. İstanbul: Say Yayınları.
• Çil, H. (2021). Sınırın ötesinde yaşamak: René Guénon düşüncesinde modernite, gelenek ve hakikat. Temaşa Felsefe Dergisi, 15, 188-201.
• Guénon, R. (1996). Ruhçu yanılgı. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Guénon, R. (2002). Vedanta’ya göre insan ve halleri: Hind felsefesinde kâmil insan. İstanbul: Gelenek Yayıncılık. Guénon, R. (2013). Doğu düşüncesi. (3th ed.). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Guénon, R. (2015). Geleneksel formlar ve kozmik devirler. (2th ed.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Guénon, R. (2016). İslâm maneviyatı ve Taoculuğa toplu bakış. (3th ed.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Guénon, R. (2017). Modern dünyanın bunalımı. (2th ed.). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2019). Kadim bilimler ve bazı modern yanılgılar. (3th ed.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Guénon, R. (2020). Niceliğin egemenliği ve çağın alâmetleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2021). Doğu ve Batı. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Guénon, R. (2022a). Âlemin hükümdarı: Dinlerde merkez sembolizmi. (3th ed.). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2022b). Hindu doktrinleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2022c). Hristiyan ezoterizmi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2022d). İnisiyasyona toplu bakışlar. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Guénon, R. (2022e). Manevi otorite ve dünyevi iktidar. İstanbul: Telemak Kitap.
• Guénon, R. (2022f). Sonsuz küçükler hesabının metafizik ilkeleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2023a). Masonluk ve kompanyonaj üzerine bir inceleme. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Guénon, R. (2023b). Yatay ve dikey boyutların sembolizmi. (4th ed.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Hallaq, W. B. (2020). Şarkiyatçılığı yeniden düşünmek: Modern bilginin eleştirisi. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Nasr, S. H. (2017). İslâm ve modern insanın çıkmazı. (8th ed.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Şekerci, M. & Göregen, M. (2024). René Guénon’un din ve gelenek anlayışı. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(21), 35-58. https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1372474