TARİHİ YAPILARDA RESTORASYON TEKNİKLERİNE GÖRE UYGULANACAK MALZEMELERİN BELİRLENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 37 - 49, 21.08.2023

Senanur Tellioğlu , Burhan Satıcı

https://doi.org/10.56809/icujtas.1229473

Öz

Tarihi eser ve yapılar, bulundukları coğrafyanın sosyolojik, ekonomik, kültürel ve politik öğelerini bünyesinde barındırırlar. Bu yapıların korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması bilgi sürekliliğinin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Doğal afetler, olumsuz çevre koşulları ve fiziksel-kimyasal bozulmaların yanısıra insanoğlunun bu yapılara karşı aldığı tavır zaman ile bir araya geldiğinde tarihi eser ve yapılarda hasar hatta yok olma sürecini kaçınılmaz hale getirmektedir.
Tarihi eser ve yapıları bu kaçınılmaz sondan kurtarmak ancak koruma ve restorasyon ile sağlanmaktadır. Koruma ile ilgili ilk soru neyin ve nasıl korunacağı sorusudur. Bir yapının korunması için farklı uygarlıkların bilim ve sanat anlayışı, sosyal yaşam ve yapısı hakkında bizlere somut deliller sağlayan ve korunmalarında kamunun faydası görülen yapılar ya da eserler tanımına uygun olması gerekmektedir. Bu tanım “kültürel varlıkları” ifade eder.
Kültürel varlıkların korunması, özgünlüklerine göre güncenlenmesi ve gelecek nesillere aktarılması restorasyon ile mümkün kılınmaktadır. Restorasyonu en geniş “aslını bozmadan onarmak” şeklinde ifade edebiliriz. Ayrıca restorasyon, kültürel ve tarihi miras yapılarının korunması, özgünlüklerine göre güncellenmesi ve gelecek nesillere aktarılması olarak tanımlanabilir. Bu nedenle yapının restorasyonunda yapılacak müdehale teknikleri önemlidir. Restorasyon teknikleri; sağlamlaştırma, bütünleme, yenileme, yeniden yapım, temizleme, taşıma şeklinde gruplandırılabilir. Yapıya ya da esere uygun yaklaşım için doğru tekniğin belirlenmesinin ardından tekniğin doğru uygulanması ortaya başarılı bir sonuç getirmekle beraber bu sonuç ancak uygun malzeme ile sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Anıt, tarihi yapılar, restorasyon, malzeme, restorasyon teknikleri

DETERMINATION OF MATERIALS TO BE APPLIED ACCORDING TO RESTORATION TECHNIQUES IN HISTORICAL BUILDINGS

Öz

Historical monuments and structures, the sociological, economic, cultural and they embody their political elements. The preservation of these structures and their transfer to future generations is important in terms of ensuring the continuity of information. Natural disasters, adverse environmental conditions and physical-chemical degradation of the structure of the humankind as well as the attitude towards time, together with historical monuments and buildings damaged or even destroyed, the process of being inevitable.
Saving historical monuments and structures from this inevitable end is provided only by conservation and restoration. The first question about conservation is the question of what and how to protect. In order for a structure to be preserved, it must comply with the definition of structures or artifacts that provide concrete evidence to us about the understanding of science and art, social life and structure of different civilizations and are of public benefit in their preservation. This definition refers to “cultural assets”.
The preservation of cultural assets, updating them according to their authenticity and transferring them to future generations are made possible by restoration. We can express the restoration in the broadest way as “repairing the original without disturbing it”. In addition, restoration can be defined as the preservation of cultural and historical heritage structures, updating them according to their authenticity and transferring them to future generations. Therefore, intervention techniques are important in the restoration of the structure. Restoration techniques can be grouped as consolidation, integration, renovation, reconstruction, cleaning, transportation. After determining the correct technique for the appropriate approach to the structure or work, the correct application of the technique brings a successful result, but this result can only be achieved with the appropriate material.

Anahtar Kelimeler

Anıt, tarihi yapılar, restorasyon, malzeme, restorasyon teknikleri

Kaynakça

• Ahunbay, Z., 1995. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, Yem Yayınevi, İstanbul 71-73.
• Briccoli Bati S., Rotunno T., 2001. Environmental durability of the bond between the CFRP composite materials and masonry structures. In: Proceedings of 3rd International Conference on Structural Analysis of Historic Construction, SAHC01, Guimara˜es, Portugal, pp 1039–1046.
• Çamlıbel, N., “Geleneksel Yapılarda Stabilitenin İyileştirilmesi ve Temellerin Takviyesi”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 22-45, (2000).
• Çalık İ., 2017. Tarihi Cami ve Minarelerin Deneysel Dinamik Karakteristiklerinin Belirlenmesi ve Restorasyon Etkilerinin Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 9-52.
• Çavuş, M., 2011. Tarihi Yapılarda Üst Örtülerin Çelik Malzeme ile Sağlamlaştırılmasının Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Modellenmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• De Felice G., De Santis G., Garmendia L., 2014. State Of The Art Review Of Out Of Plane Strengthening Of Masonrywalls With Mortar Based Composites, Department of Engineering, Roma Tre University, Rome, Italy.
• Erder, C., 1975. Tarihî Çevre Bilinci: Tarihî Yapılar Ve Çevrelerinin Değerlendirilmesi Gelişiminde Örnekleme, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara.
• Frampton, K., 1983. Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance, in The Anti-Aesthetic: Essays on Post-Modern Culture, 50-51, Hal Foster Ed. Port Townsend, Washington.
• Gürdal, E., Özgünler S., 2016. Tarihi Yapıların Onarımında Doğal Taş Seçimi ve Kullanımı, Restorasyon ve Konservasyon Dergisi, Yıl 2016, Cilt, Sayı 16, 27 – 35.
• Mahrebel, H.A., 2006. Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Sistem Özellikleri, Hasarlar, Onarım ve Güçlendirme Teknikleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Özer, S., 2006. Geleneksel Yığma Yapılarda Strüktürel Elemanların Analizi, Yüksek Lisans Tezi, sf. 10-28, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Özkul, T.A. Karagüler, M., Ergüneş O.İ., Kaya Y., Pavlatos C.F., 2005. Static and Dynamic Analysis Of Panagia Ton İsodion Church, International Symposium Studies on Historical Heritage, p. 535-543, İstanbul.
• Papanicolaou C.G., Triantafillou T.C., Karlos K., Papathanasiou M., 2007. Textile-reinforced mortar versus FRP as strengthening material of URM walls: in-plane cyclic loading, Mater Struct 40:1081–1097.
• Prota, A., Marcari G., Fabbrocino, G., Manfredi, G., Aldea, C., 2006. Experimental in-plane behavior of tuff masonry strengthened with cementitious matrix-grid composites, ASCE J Compos Constr, 10:223–233.
• Saraç, M.M., 2003. Tarihi Yığma Kargir Yapıların Güçlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Tedeschi, C., Kwiecien, A., Valluzzi, M.R., Zajac, B., Garbin, E., Binda, L., 2013. Effect of thermal ageing and salt decay on bond between FRP and masonry, Italy.
• Türkçü Ç., 2000. Yapım, Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Ünay, A.İ., 2000. Tarihi Yapıların Depreme Dayanımı, ODTÜ, Ankara.
• Yılmaz, P., 2006. Tarihi Yapıların Modellenmesi ve Deprem Güvenliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Zakar, L., 2013. Restorasyon Uygulamalarında Kullanılan Çağdaş Teknikler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Ünversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.