Anatolian College Campus In William John Childs' Travel Notes And American Board Records

Yıl 2022, , 2953 - 2974, 31.12.2022

Ayşegül Kuş , Gülbadi Alan

https://doi.org/10.31198/idealkent.1101802

Öz

American Board launched its activities in the Ottoman lands in 1820 and shaped its final form in 1860. As a result of the decision at the annual meeting in Harput, the activities in Anatolia were organised as three missions: Western, Central and Eastern Turkey missions. The mission was defined as a region which included education, health, religion and publication activities. Each of these missions was formed around the influence sphere of central school. The Anatolian College in Merzifon was launched as a head quarter of Western Turkey mission. These premises caught the attention of some Western travelers, who visited the Ottoman lands and were mentioned in the travelogues regarding their physical appearance and activities. In this study, through the case study method during the years between 1866-1896 when educational activities were brought to the forefront in the third period, the buildings in the premise of the Anatolian College, will be dealt with and assessed under the light of both the archive documents of the American Board and the travelogues of W. John Childs and thus it is aimed to make some contributions to the field of literature.

Anahtar Kelimeler

American Board, Merzifon, the Anatolian College Premise, Travelogues, W. J. Childs

William John Childs’ın Gezi Notları ve Amerikan Board Kayıtlarında Anadolu Koleji Yerleşkesi

Öz

Amerikan Board örgütü Osmanlı topraklarındaki faaliyetlerine 1820’de başlamış ve 1860’ta teşkilatlanmasına son şeklini vermiştir. Harput’ta yapılan yıllık toplantıda alınan kararla Anadolu’da yürütülen çalışmalar, Batı Türkiye Misyonu, Merkezî Türkiye Misyonu ve Doğu Türkiye Misyonu olmak üzere üç misyon bölgesi olarak teşkilatlandırılmıştır. Eğitim, sağlık, din, yayın çalışmalarını içine alan bölge misyon olarak tanımlanmıştır. Misyonlar, özellikle başında bir misyonerin bulunduğu yönetsel alt birimler olarak bazı istasyonlara ayrılmıştır. Bu örgütlenmenin en alt basamağında yerli yardımcıların idare ettiği uç-istasyonlar yer almıştır. Bu şekilde yapılandırılan her misyon bölgesi, merkezî bir okulun etki sahası etrafında inşa edilmiştir. Merzifon’daki Anadolu Koleji Batı Türkiye misyonunun, merkezi olarak faaliyete geçirilmiştir. Bu yerleşkeler gerek fiziki görünümleri ve içinde yer alan yapıları gerekse yürütülen faaliyetler ile Osmanlı topraklarını ziyaret eden batılı seyyahların dikkatini çekmiş ve gezi notlarına konu olmuştur. Bu çalışma, örnek olay inceleme yöntemi ile Amerikan Board örgütünün Merzifon’da 1866-1896 yılları arasını kapsayan ve eğitim çalışmalarının ön plana çıkarıldığı üçüncü dönemde, Anadolu Koleji yerleşkesinde yer alan yapıları, hem Amerikan Board örgütünün arşiv belgelerinde hem de William John Childs’ın gezi notlarında verdiği bilgiler ışığında ele almayı ve Amerikan Board okullarının yerleşkeleri hakkında literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Amerikan Board, Merzifon, Anadolu Koleji, Gezi notları, Childs

Kaynakça

• Alan, G. (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nda Amerikan Protestan okulları. Ankara: TTK Yayınları.
• Alan, G. (2002). Merzifon Amerikan Koleji ve Anadolu’daki etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi), Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Anderson, R. (1872). The history of the missions of the American Board of Commissioners for foreign missions to the Oriental Churches. Boston: Nabu Press.
• Asiatic Turkey – A Sketch of the Mission of the American Board (1908). American Board, Boston.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Hususî İradeler (Belge No:42/21.M.1313). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif İradeleri (Belge No:4/1318.Ş.18). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif İradeleri (Belge No:5/21 C.1313). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (Reel 589, No:339). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (Reel 606, No:903). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (Reel 618, No:164, 187). Ankara.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (Reel 628, No:371). Ankara.
• Childs, W. J. (1917). Across Asia Minor on foot. London: William Blackwood and Sons,
• Fisher, J. (1999). On the Baghdad road: on the trail of W. J. Childs a study in British near eastern intelligence and historical analysis. 1900-1930 Archives, 24(101), 53-70.
• Kocabaşoğlu, U. (1989). Kendi belgeleriyle Anadolu’daki Amerika (19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları). İstanbul: Arba Yayınları.
• Mission of the ABCFM in Turkey (1904). H. Matteosian, Constantinople. National Archives Microfilm Publication (NAMP), (Mc T-681, Roll 1, No:20). Washington, USA.
• Nelson, W. S. (1909). Historical skecth of the missions in Syria –under the care of the board of foreign missions of the Presbyterian Churches (6th ed.). Philadelphia: Legare Street Press.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 606, No:567). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 606, No:791-793). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 628, No:331). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 628, No:343). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 618, No:154). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 628, No:372). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). (Reel 629, No:224, 226, 227). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers of the American Board of Commissioners for Foreign Missions (PABCFM). Merzifon İstasyonu Kütüphane-Müze Binası İnşaatı. (Reel 607, No 957). Houghton Library, Massachusetts.
• Papers relating to the foreign relations of the United States, with the annual message of the president transmitted to congress (7 Aralık 1896). https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1898
• Pye, E. (1933). Charlotte R. Willard of Merzifon, her life and times. New York: Fleming H. Revell Co.
• Smith, E. (1833). Researches of the Rev. E. Smith and Rev. H. G. O. Dwight in Armenia: Including a journey through Asia Minor and into Georgia and Persia with a visit to the Nestorian and Chaldean Christians of Oormiah and Salmas, I. New York: Crocker and Brewster.
• Stone, F. A. (1984). Academias for Anatolia. New York: University Press of America
• Strong, W. E. (1910). The story of the American Board (an account of the first hundred years of the American Board of Commissioners For Missions). Boston: The Pilgrim Press.
• The annual report of the secretary of state (1897). (No:1198, s.580-581). Government Printing Office, Washington.
• The Missionary Herald, 17 (1821). American periodical series. Harvard University.
• White, G. E. (1840). Adventuring with Anatolia College. Grinnell-Iowa: Herald Register Publishing Company.