Kent Etnografisinde Çoklu Yöntem Kullanımı: Yürüyüş, Fotoğraf ve Video

Yıl 2023, , 666 - 689, 11.10.2023

Leyla Bektaş Ata

https://doi.org/10.31198/idealkent.1342734

Öz

Bu araştırmada, 2013-2023 yılları arasında yaptığım saha araştırmalarının arka planına odaklanarak kent etnografisinde çoklu teknikleri bir arada kullanmanın metodolojik ve teorik katkılarını inceliyorum. Bu araştırmalar süresince tuttuğum alan notları üzerinden yürüyüşün kentsel mekândaki toplumsal yaşamı anlamaya katkısını ele alıyorum. İstanbul, İzmir ve Sapanca’da yürüttüğüm etnografik ve otoetnografik araştırmalar ve bu esnada yararlandığım yöntem ve tekniklerin kent etnografisinin olanaklarını genişletmeye etkisine odaklanıyorum. Metropolleşen kentin gündelik hayatını analiz ederken, kentte bir yaya olarak hareketliliği, hareketliliğin sınıfsallığını ve toplumsal cinsiyetini tartışıyorum. Görsel ve işitsel teknolojilerin imkânlarının gelişmesi, kentleşmeye başlayan bölgelerde kaybolan doğal yapının kaydını tutmaya da olanak yaratıyor. Mobil teknolojilerin artan etkisiyle sahada daha çok kullanılmaya başlanan fotoğraf çekimi ve video kaydı kent hafızası oluşturma ve kentin ve kentlinin hikâyesini toplamaya önemli katkı sağlıyor. Bununla birlikte, sahada çoklu metotları işletirken dikkate alınması gereken farklı dengeler devreye giriyor. Bu makalede, sahadaki ilişkilere ve araştırılanların gündelik hayatına müdahale etmeden metotların nasıl çoğaltabileceğine dair öneriler getirmeye çalışıyorum. Kent etnografisinde çoklu teknik kullanmanın dezavantajlı gruplar için ortaya çıkarabileceği katılımcı yöntemleri ve etnografiyi sosyal adalet için bir araç haline getirmenin imkanlarını değerlendiriyorum.

Anahtar Kelimeler

kent etnografisi, yürüyüş, hareketlilik, fotoğraf, video, kent hafızası

Using Multiple Methods in Urban Ethnography: Walking, Photography, and Video

Öz

In this research, I examine the methodological and theoretical contributions of using multiple techniques together in urban ethnography, focusing on the background of the field studies I conducted between 2013-2023. I investigate the contribution of walking to understanding the urban social life through the field notes I took during my urban researches. I focus on the (auto)ethnographic researches I conducted in Istanbul, Izmir and Sapanca, and the effects of the techniques I used while expanding the possibilities of urban ethnography. While analyzing the daily life of the metropolitan city, I discuss mobility as a pedestrian in the city, its class and gender. The development of technologies also makes it possible to keep track of the natural structure that has disappeared in the areas that have begun to urbanize. Mobile technologies, increasingly used in the field, greatly contribute to urban memory and collecting city stories. However, different issues come into play when operating multiple techniques in the field. I am trying to develop suggestions on how the methods can be multiplied without interfering with the relationships in the field and the daily life of the researched. I explore the possibilities of employing participatory methods and transforming ethnography into a tool for social justice through the utilization of multiple techniques in urban ethnography, specifically for marginalized groups.

Anahtar Kelimeler

urban ethnography, walking, mobility, photography, video, urban memory

Kaynakça

• Adams, T. E., Holman Jones, S. ve Ellis, C. (2015). Autoethnography: understanding qualitative research. Oxford University.
• Aoki, J. ve Yoshimizu, A. (2015). Walking histories, un/making places: walking tours as ethnography of place. Space and Culture, 18(3). https://doi.org/10.1177/1206331215579719
• Arabindoo, P. ve Delory, C. (2020). Photography as urban narrative. City. https://www.tandfonline.com/action/showCitFormats?doi=10.1080/13604813.2020.1739413
• Bachelard, G. (2013). Uzamın poetikası. (D. Körpe, Çev). İstanbul: İthaki.
• Bartu Candan, A. ve Kolluoğlu, B. (2010). 2000'ler İstanbul’unda mekân siyaseti. Ç. Keyder (Der.). Küreselleşen İstanbul’da ekonomi (s. 53-61). Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• Bartu Candan, A. ve Özbay, C. (Der.). (2014). Yeni İstanbul çalışmaları: Sınırlar, mücadeleler, açılımlar. Metis.
• Bektaş Ata, L. (2016). Bir güvenlikli site hikâyesi: gündelik hayatın dönüşümüne otoetnografik yaklaşım. Fe Dergi, 8(2), 46-61.
• Bektaş Ata, L. (2022). Gecekonduyu kente katmak: kadın anlatılarında hareketlilik. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 23(2), 69-88.
• Bektaş Ata, L. (2023, gelecek yayın). Tatil, ekoloji, gündelik hayat: Sapanca’da bungalovlaşmaya otoetnografik yaklaşım. Ş. Geniş ve N. Demirtaş-Milz (Der.). Cumhuriyet’in 100. yılında kentleşme ve kentsel toplum. İdealkent.
• Bektaş Ata, L. (2023). Kent hakkı, toplumsal cinsiyet ve aylak gezgin – Benjamin’i hatırlamak. M. Kükrer ve İ. Özküralpli (Der.). Enkaz ve parıltı: Walter Benjamin ile disiplinlerarası bir soruşturma (s. 75-100). Nika.
• Bektaş Ata, L. ve Miral Oktay, E. (2020a, 21 Mayıs). Maddi durumumdan ötürü dışarı çıkıp mahçup olmaktansa evde oturdum. DW Türkçe Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=IRhWdCdTAH8&t=121s&ab_channel=DWT%C3%BCrk%C3%A7e
• Bektaş Ata, L. ve Miral Oktay, E. (2020b, 7 Mart). Maaşı az olanlar hiç ben şehirliyim demesin. DW Türkçe Youtube. https://youtu.be/CZrMzx-ypa4
• Bektaş, L. (2015). Göğe uzanan binalarda gündelik hayatın inşası. Moment Dergi Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(1), 266-295.
• beyond.istanbul (2018). İki deniz arası 25. yürüyüş. Erişim tarihi: 10 Haziran 2023. https://medium.com/beyond-istanbul/i%CC%87ki-deniz-aras%C4%B1-25-y%C3%BCr%C3%BCy%C3%BC%C5%9F-30c96eff1c7f
• Bora, T. (Der.). (2021). İnşaat ya resulullah (4. Baskı). İletişim.
• Clark, J. (2010). Social inclusion and the urban renaissance without the car. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. University of Glasgow.
• Elkin, L. (2021). Flanör: Şehirde yürüyen kadınlar. (D. D. Doğan, Çev.). Nebula.
• Fenster, T. (2005). The right to the gendered city: different formations of belonging in everyday life. Journal of Gender Studies, 14(3), 217-231.
• Göktürk, D., Soysal, L. ve Türeli, İ. (Der.). (2011). İstanbul nereye? Küresel kent, kültür, Avrupa. Metis.
• Hollway, W. ve Jefferson, T. (2000). Doing qualitative research differently. Sage.
• Jung, Y. (2013). Mindful walking: the serendipitous journey of community-based ethnography. Qualitative
• Inquiry, 20(5). https://doi.org/10.1177/1077800413505543
• Keyder, Ç. (Der.). (2010). Küreselleşen İstanbul’da ekonomi. Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• Keyder, Ç. (Der.). (2013). İstanbul: Küresel ile yerel arasında. Metis.
• Krase, J. (2018). The multitude of approaches to urban ethnography: blessing or curse?. I. Pardo ve G. B. Prato (Der.). The Palgrave handbook of urban ethnography (s. 71-92). Palgrave Macmillan.
• Kroon, A. (2016). The ruins of Managua vieja: the use of expressive photography in urban ethnography. Visual Studies, 31(3), 191-205.
• Kusenbach, M. ve Brown-Saracino, J. (2021). Urban ethnography. A. M. Orum, J. Ruiz-Tagle ve S. V. Haddock (Der.). Companion to urban and regional studies (s. 282-310), https://doi.org/10.1002/9781119316916.ch14
• Lambert, J. (2010). Digital storytelling cookbook. Digital Dinner.
• Lefebvre, H. (2016). Şehir hakkı. (I. Ergüden, Çev.). Sel.
• Madriz, E. (1997). Nothing bad happens to good girls: fear of crime in women’s lives. University of California.
• Manzo, L. K. C. (2013). Visual approaches to urban ethnography. Urbanities, 3(1), 99-102.
• Merrifield, A. (2013). Citizens’ agora. Radical Philosophy, 179, 31-35. http://www.radicalphilosophy.com/commentary/citizens-agora
• Öktem, B. (2011). İstanbul'da neoliberal kentleşme modelinin sosyo-mekansal izdüşümleri. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44, 23-40.
• Pardo, I. ve Prato, G. B. (2018). Introduction: urban ethnography matters—analytical strength, theoretical value and significance to society. I. Pardo ve G. B. Prato (Der.). The Palgrave handbook of urban ethnography (s. 1-20). Palgrave Macmillan.
• Pérouse, J-F. (2016). İstanbul’la yüzleşme denemeleri: Çeperler, hareketlilik ve kentsel bellek (3. Baskı). İletişim.
• Rankin, J. (2002). What is narrative?: Ricoeur, Bakhtin, and process approaches. Philosophy and Cultural Inquiry, 3, 1-12.
• Seamon, D. (2000). Phenomenology, place, environment and architecture, a review of the literature. http://www.arch.ksu.edu/seamon/Seamon_reviewEAP.htm
• Shortell, T. ve Brown, E. (2014). Introduction: walking in the European city. T. Shortell ve E. Brown (Der.). Walking in the European city: quotidian mobility and urban ethnography (s. 1-21). Ashgate.
• Shrum, W. M. ve Scott, G. (2015). New directions in public engagement: ethnografilm and the journal of video ethnography. Visual Ethnography, 4(1), 129–136. https://doi.org/10.12835/ve2015.1-0047
• Thomson, G., Newton, P. ve Newman, P. (2017). Urban regeneration and urban fabrics in Australian cities. Journal of Urban Regeneration & Renewal, 10(2), 169-190.
• Ünsal, F. (2020). İstanbul’da kentsel dönüşüm gerçeği ile yüzleşmek. İ. Dinçer ve Z. Enlil (Der.). Kent ve planlama: Hüseyin Kaptan’a armağan (s. 519- 539). YEM.
• Wunderlich, F. (2008). Walking and rhythmicity: sensing urban space. Journal of Urban Design, 13, 125-139.
• Yi’En, C. (2014). Telling stories of the city: walking ethnography, affective materialities, and mobile encounters. Space and Culture, 17(3) 211–223.