Beyoğlu’nun Gece Yaşamı ve Neoliberal İktidar Teknolojileri

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 22, 641 - 664, 31.05.2017

Haktan Ural

Öz

Beyoğlu – özellikle, kökenleri 19. yüzyıla dayanan canlı bir kent yaşamının mekânı olan İstiklal Caddesi’ne ev sahipliği yapması nedeniyle- kentin en önemli sosyal ve kültürel merkezlerinden birisidir; bu nedenle, İstanbul’un küresel rekabet edebilirliğinin artırılması ve sermaye yatırımları için daha çekici bir kent olarak yeniden yapılandırılmasında Beyoğlu’na çok önemli bir rol biçilmektedir. Bu çalışmada, Beyoğlu’nda hüküm süren bu girişimci kent yönetimi bölgenin eğlence yaşamı bağlamında mercek altına alınmaktadır. Yönetimsellik incelemelerinin kavramsal araçları kullanılarak, neoliberal kentsel yönetim rejiminin hangi iktidar teknolojileriyle gece yaşamına ve eğlence mekânlarına tesir ettiği incelenmektedir. Beyoğlu’ndaki eğlence yaşamına sirayet eden neoliberal dönüşümün gece yaşamında sorumlulaştırılmış neoliberal özneler ürettiği savunulmaktadır. Neoliberal öznelliklerin imal edilmesinde güvenlik, hukuk ve disiplin mekanizmalarının birlikte devreye sokulduğu ortaya konulmaktadır. Beyoğlu’nda hüküm süren turizm odaklı ve ayrıcalıklı sınıflara hitap eden bir kentsel çevre yaratma vizyonunun gece yaşamında radikal bir dönüşümü tetiklediği ve bu dönüşümün karmaşık iktidar ilişkileriyle gerçekleştirildiği ileri sürülmektedir. Bu kapsamda, bölgenin yönetim rejimi, eğlence sektörünün aktörlerini kendileriyle ve mekânlarıyla yaratıcı bir ilişki kurarak Beyoğlu’nun yeni ekonomisine uyumlu hale getirmekle sorumlulaştırmaktadır. Bu sayede, turistlere ve üst gelir gruplarına hitap eden tüketim mekânlarının genişlemesi söz konusu olmaktadır. Bununla birlikte, çeşitli yasal düzenlemeler ve zabıta güçlerinin zora dayalı uygulamaları Beyoğlu’nun ‘yeni’ çehresine uymayan unsurlar üzerinde dışsal bir güç tatbik etmektedir. Böylelikle, Beyoğlu’nun eğlence yaşamına tesir eden neoliberal dönüşüm hem üretken hem de yıkıcı iktidar ilişkilerinin bir arada etki ettiği karmaşık iktidar ilişkileri ağıyla gerçekleşmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Eğlence, Yönetimsellik, İktidar, Beyoğlu

Nightlife in Beyoglu and Technologies of Neoliberal Power

Öz

Beyoğlu –as a historical leisure zone owing to a convivial urban image due to the fact that the district hosts Istiklal Avenue- is one of the most significant social and cultural hub of the city. On that account, Beyoglu plays an indispensible role in the city’s government regimes that prioritize increasing Istanbul’s competitiveness and attractiveness to attract global flows of capital. In this study, I examine how entertainment life is structured by such urban government regimes in Beyoglu. By utilizing the conceptual tools of governmentality studies, I aim to understand the ways that Technologies of neoliberal government have an influence on nightlife and entertainment venues. I suggest that the neoliberal transformation cultivates and promotes neoliberal subjects in Beyoglu’s entertainment life. In production of such subjects, a complex set of power relations combined by security, juridical and disciplinary apparatuses play a role. In this way, an urban government regime that put forward a vision to establish tourism-based urban economy serving for affluent groups are put into practice in Beyoğlu. This government regime makes the actors of nightlife in Beyoglu responsible to adjust themselves to the precepts of neoliberal economy. For doing so, the actors are responsibilized to have an active and creative relationship with themselves. By that means, the spaces of nightlife serving for affluent groups are liable to extend. Besides, certain legislations and municipal police forces are also prevalent to exercise coercive power over spaces of nightlife that are not conforming to the neoliberal urban economy. From this vantage point, this study argues that neoliberal transformation that permeates into the entertainment life is jointly actualized through disruptive and productive faces of power relations.  

Anahtar Kelimeler

Neoliberalism, Entertainment, Governmentality, Power, Beyoğlu

Kaynakça

• Aksoy, A. (2012). Riding the Storm: “New Istanbul”. City, 16(1–2), 93–111. https://doi.org/10.1080/13604813.2012.662373
• Aksoy, A. (2014). İstanbul’un Neoliberalizmle İmtihanı. A. B. Candan ve C. Özbay (Der.), Yeni İstanbul Çalışmaları içinde (ss. 27–46). İstanbul: Metis.
• Bourdieu, P. (1997). The Forms of Capital. A. H. Halsey, H. Lauder, P. Brown ve A. S. Wells (Der.), Education: Culture, Economy and Society içinde (ss. 46–58). Oxford: Oxford University Press.
• Candan, A. B. ve Kolluoglu, B. (2008). Emerging spaces of neoliberalism: A gated town and a public housing project in Istanbul. New Perspectives on Turkey, 39, 5– 46. https://doi.org/10.1017/S0896634600005057
• Çapa, E. (2015, 23 Mart). Borçlar Kanunu Beyoğlu esnafını vurdu. Milliyet. 23 Mart 2017 tarihinde www.milliyet.com.tr adresinden erişildi.
• Dean, M. (1999). Governmentality: Power And Rule In Modern Society. London: Sage.
• DeVerteuil, G. (2014). Does the Punitive Need the Supportive? A Sympathetic Critique of Current Grammars of Urban Injustice. Antipode, 46(4), 874–893. https://doi.org/10.1111/anti.12001
• Dinçer, İ. (2011). The Impact of Neoliberal Policies on Historic Urban Space: Areas of Urban Renewal in Istanbul. International Planning Studies, 16(1), 43–60. https://doi.org/10.1080/13563475.2011.552474
• Eder, M. ve Öz, Ö. (2015). Neoliberalization of Istanbul’s Nightlife: Beer or Champagne? International Journal of Urban and Regional Research, 39(2), 284–304. https://doi.org/10.1111/1468-2427.12156
• Enlil, Z. M. (2011). The Neoliberal Agenda and the Changing Urban Form of Istanbul. International Planning Studies, 16(1), 5–25. https://doi.org/10.1080/13563475.2011.552475
• Erciyes, C. (2011, 29 Ekim). Beyoğlu’nun yeni “nizam”ıyla tanışalım. Radikal. 20 Mart 2017 tarihinde www.radikal.com.tr adresinden erişildi.
• Ergu, E. (2013, 16 Aralık). Beyoğlu’nun üçte biri yenilenecek. Vatan. 14 Ocak 2016 tarihinde www.gazetevatan.com adresinden erişildi.
• Ferguson, J. (2010). The Uses of Neoliberalism. Antipode, 41(1), 166–184. https://doi.org/10.1002/9781444397352.ch8
• Foucault, M. (2009). Security, Territory, Population: Lectures at the College De France, 1977-78. (G. Burchell, Çev.). Basingstoke: Palgrave MacMillan. https://doi.org/10.1057/9780230245075
• Gill, R. (2000). Discourse Analysis. M. W. Bauer ve G. Gaskell (Der.), Qualitative Researching with Text, Image and Sound içinde (ss. 172–189). London: Sage.
• Gül, M., Dee, J. ve Cünük, C. N. (2014). Istanbul’s Taksim Square and Gezi Park: the place of protest and the ideology of place. Journal of Architecture and Urbanism, 38(1), 63–72. https://doi.org/10.3846/20297955.2014.902185
• Hackworth, J. ve Smith, N. (2001). The Changing State of Gentrification. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 92(4), 464–477. https://doi.org/10.1111/14679663.00172
• Harvey, D. (1989). From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban governance in late capitalism. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 71(1), 3–17. https://doi.org/10.2307/490503
• İBB. (2009). 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı. İstanbul: İBB Şehir Planlama Müdürlüğü.
• Islam, T. (2005). Outside the core: Gentrification in Istanbul. E. Clark ve R. Atkinson (Der.), Gentrification in a Global Context: The New Urban Colonialism içinde (ss. 121– 136). London and New York: Routledge.
• Jessop, B. (2002). Liberalism, Neoliberalism, and Urban Governance: A stateTheoretical Perspective. Antipode, 34(3), 452–472. https://doi.org/10.1002/9781444397499.ch5
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2016). Turizm İstatistikleri - Haziran 2016. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Künkel, J. (2012). These Dolls are an attraction - Othering and Normalising Sex Work in a Neoliberal City. J. Künkel ve M. Mayer (Der.), Neoliberal Urbanism and Its Contestations - Crossing the Theoretical Boundaries içinde (ss. 189–207). New York: Palgrave MacMillan.
• Kuyucu, T. ve Ünsal, Ö. (2010). “Urban Transformation” as State-led Property Transfer: An Analysis of Two Cases of Urban Renewal in Istanbul. Urban Studies, 47(7), 1479–1499. https://doi.org/10.1177/0042098009353629
• Lanz, S. (2013). Be Berlin! Governing the city through freedom. International Journal of Urban and Regional Research, 37(4), 1305–1324. https://doi.org/10.1111/j.14682427.2012.01195.x
• Larner, W. (2000). Neo-liberalism: Policy, Ideology, Governmentality. Studies in Political Economy, 63(1), 5–25. https://doi.org/10.1080/19187033.2000.11675231
• Lemke, T. (2001). “The birth of bio-politics”: Michel Foucault’s lecture at the Collège de France on neo-liberal governmentality. Economy and Society, 30(2), 190–207. https://doi.org/10.1080/03085140120042271
• Lemke, T. (2007). An indigestible meal? Foucault, governmentality and state theory. Distinktion: Scandinavian Journal of Social Theory, 8(2), 43–64. https://doi.org/10.1080/1600910X.2007.9672946
• Mayer, M. ve Künkel, J. (2012). Introduction. J. Künkel & M. Mayer (Der.), Neoliberal Urbanism and Its Contestations - Crossing the Theoretical Boundaries içinde (ss. 3–26). New York: Palgrave MacMillan.
• Miller, P. ve Rose, N. (2008). Governing the Present: Administering Economic, Social and Personal Life. Cambridge: Polity Press.
• Mitchell, D. (2003). The right to the city: Social justice and the fight for public space. New York: Guilford Press.
• Özbay, C. (2014). Yirmi Milyonluk Turizm Başkenti: İstanbul’da Hareketliliklerin Politik Ekonomisi. A. B. Candan ve C. Özbay (Der.), Yeni İstanbul Çalışmaları içinde (ss. 166–197). İstanbul: Metis.
• Potter, J. (2004). Discourse Analysis. M. Hardy ve A. Bryman (Der.), Handbook of Data Analysis içinde (ss. 607–624). London: Sage.
• Rose, N. (1999). Powers of Freedom: Reframing political thought. Cambridge: Cambridge University Press. Roy, A. (2009). The 21st-Century Metropolis: New Geographies of Theory. Regional Studies, 43(6), 819–830. https://doi.org/10.1080/00343400701809665
• Smith, N. (1996). The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City. New York: Routledge.
• Smith, N. (2002). New Globalism, New Urbanism: Gentrification as Global Urban Strategy. Antipode, 34(3), 427–450.
• TAPDK. (2016). Alkollü İçkiler Piyasası. 26 Mart 2017 tarihinde www.tapdk.gov.tr adresinden erişildi.
• Tremblay, P. (2016, 19 Ağustos). Gentrification glitter fades into dust in Istanbul’s heart. Al Monitor. 24 Mart 2017 tarihinde www.al-monitor.com adresinden erişildi.
• Türkün, A. (2011). Urban Regeneration and Hegemonic Power Relationships Urban Regeneration and Hegemonic Power Relationships. International Planning Studies, 16(1), 61–72. https://doi.org/10.1080/13563475.2011.552473
• Ural, H. (2017). Affective economies of Beyoglu in Istanbul: The construction of “Disgust” and “Fear” in neoliberalization of nightlife. Emotion, Space and Society, 23, 1–8. https://doi.org/10.1016/j.emospa.2017.02.003
• Uzun, N. (2003). The Impact of Urban Renewal and Gentrification on Urban Fabric: Three Cases in Turkey. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 94(3), 363– 375.
• Uzun, N. (2007). Globalization and urban governance in Istanbul. Journal of Housing and the Built Environment, 22(1), 127–138. https://doi.org/10.1007/s10901-006-9069y
• Yalçıntan, M. C., Çalışkan, Ç. O., Çılgın, K., ve Dündar, U. (2014). İstanbul Dönüşüm Coğrafyası. A. B. Candan ve C. Özbay (Der.), Yeni İstanbul Çalışmaları içinde (ss. 47–70). İstanbul: Metis.