Yeşil Siyasal Düşüncenin Varlık ve Meşrûluk Temellerine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 13, 40 - 56, 31.07.2014

Berk İlke Dündar

Öz

‘Yeşil’ düşünce biçimlerinin hemen hepsi insan-doğa
ilişkisini merkez bir problem olarak kurgular. İnsanın doğa ile girdiği
ilişkinin sorunlu olduğu iddiası/varsayımı ‘yeşil’in en önemli varlık
sebeplerinden birisidir. Tespit edilen sorun, doğanın sınırlı olduğu ve bu
sınırlara yaklaşmakta olduğumuz düşüncesi etrafında şekillenmiş bir doğa
kavrayışı ile doğrudan ilgilidir. Bir haklılık gerekçesi olarak sabitlenen
doğanın sınırlılığı, bir sonraki adımda beraberinde yaşamın sürdürülebilirliği
meselesini getirir ve artık ‘yeşil’ oluşun, ‘yeşil’in yapılması gerekenlere
yönelik ileri sürdüğü hemen her şeyin meşrûluk zeminine dönüşür. Bu meşrûluk
zeminini “yaşamın sürdürülebilirliği kaygısı” olarak adlandırmamız mümkündür.

İşte bu çalışma da, yeşil siyasal düşünce bağlamında
değerlendirdiğimiz zaman ‘ideolojik unsurlar’ diyebileceğimiz doğanın kavranış
biçimi ve yaşamın sürdürülebilirliği kaygısı şeklindeki felsefî ve düşünsel
temellerin eleştirisini konu etmektedir. Ekolojik bunalıma yönelik
yaklaşımımızın sağlayacağı eleştirel çerçeve, söz konusu temellerin ‘mevcûdun’/tespit
edilen sorunların aşılması noktasında içerdiği olanak ve sınırlılığın
sorgulanması ile tamamlanacaktır. 

Anahtar Kelimeler

yeşil siyasal düşünce, ekolojik bunalım, doğa, insan-doğa ilişkisi, yaşamın sürdürülebilirliği

A Critical Evaluation of the Presence and Legitimacy Basis of Green Political Thought

Öz

A majority of ‘green’ thought defines its central
problem as relationship between human being and nature. Inconvenient aspect of
relationship with nature is the primary presence cause of green thought. The
problem is related to a concept of nature which claims that the nature is
finite and this finitude is getting more and more serious. Finite character of
nature transforms into a justification of being green and the issue of
“sustainability of life” comes into question. Hereby sustainability of life
serves as a legitimacy basis of green thought; which can be named as “anxiety
about the sustainability of life”.

This study aims to criticize “concept of nature” and
“anxiety about the sustainability of life” which are can be seen as the
philosophical basis of green political thought. Our explication about emergence
of ecological crisis will provide this study’s critical framework and this
framework will be completed by evaluation of green political thought’s
potentials and limitations in its own basis about achieving green politics’
purposes.

Anahtar Kelimeler

green political thought, ecological crisis, nature, relationship between human being and nature, sustainability of life

Kaynakça

• Adorno, T. W., Horkheimer, M., (2010), Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar, (Çev., Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Adorno, T. W., Horkheimer, M., (2013), Teori ve Pratik Üzerine: Bir Tartışma (1956), (Çev., Orhan Kılıç), İstanbul: Metis Yayınları
• Cangızbay, K., (2003), Sosyalizm ve Özyönetim: Reel Sosyalizmden Sosyalist Realiteye, Ankara: Ütopya Yayınevi
• Cangızbay, K., (2011), Sosyolojiler Değil Sosyoloji, Ütopya Yayınevi: Ankara.
• Çoban, A., (2013), “Çevrecilik”, içinde, Atılgan, Gökhan ve Aytekin, F. Atilla (haz.), Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler, 3. Basım, İstanbul: Yordam, 455-473.
• Çoban, A., (2012), “Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi”, içinde, İmga, O., Olgun H., (ed.), Yeşil ve Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi, 61-94.
• Çiğdem, A., (2008), Akıl ve Toplumun Özgürleşimi: Jürgen Habermas Üzerine Bir Çalışma, İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Çiğdem, A., (2011), Aydınlanma Düşüncesi, 7. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Demirağ, D., (2010), “Marx’ın Ekolojisizliği: Marksizm ve Çevrecilik”, Üç Ekoloji, Sayı 8, Yaz.
• Dobson, A., (2007), Green Political Thought, Taylor & Francis e-Library.
• Foster, J. B., (2013), Savunmasız Gezegen, (Çev., Hasan Ünder), Ankara: Epos Yayınları.
• Kovel, J., (2005), Doğanın Düşmanı: Kapitalizmin Sonu mu, Dünyanın Sonu mu?, (Çev., Gürol Koca), İstanbul: Metis Yayınları.
• Laçiner, Ö., (2003), “Ömer Laçiner İle Söyleşi: Sol Yeşile Nasıl Bakıyor”, Üç Ekoloji, Sayı 1, Güz.
• Marx, K., (2013), 1844 El Yazmaları, (Çev. Murat Belge), 8. Baskı, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Mcneill, W. H., (2007), Dünya Tarihi, (Çev., Alâeddin Şenel), Ankara: İmge Kitabevi.
• Önder, T., (2003), Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Ankara: Odak Yayınevi.
• Önder, T., (2007), “Yeşil Siyaset”, içinde, Türköne, Mümtaz’er, Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi, 591-628.
• Şahin, Ü., (2012), “Yeşil Düşünce”, içinde İmga, Orçun ve Olgun Hakan (ed.), Yeşil ve Siyaset, Ankara: Lotus Yayınevi, 11-60.
• Wall, D., (2013), Yeşil Politika, (Çev. İlknur Urkun Kelso), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Zizek, S., (2007), “Ecology Without Nature”, http://www.youtube.com/watch?v=C GB7g2g9fLw
• Zizek, S., (2008), “Nature And Its Discontents”, SubStance, 117, Vol37, no.3.
• Zizek, S., (2011), İdeolojinin Yüce Nesnesi, (Çev., Tuncay Birkan), İstanbul: Metis Yayınları.
• Zizek, S., (2012), Yamuk Bakmak, (Çev., Tuncay Birkan), İstanbul: Metis Yayınları.