Kentsel Mekânın Gelişiminde Çocuk Oyun Alanlarının Rolü: K.K.T.C’de Yeni Kent Gönyeli Örneği

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 17, 12 - 45, 30.09.2015

M. Selen Abbasoğlu Ermiyagil , Cemaliye Sunalp Gürçınar

Öz

Bu çalışmada, kentsel mekânların gelişme sürecinde çocuk
oyun alanlarının rolü incelenmiştir. Kentsel mekânların gelişim sürecinde çocuk
oyun alanlarının rolünün incelenmesi amacıyla K.K.T.C’nin hızlı gelişen
bölgelerinden biri olan Yeni Kent Gönyeli seçilmiştir. Bu çerçevede, Yeni Kent
Gönyeli bölgesinde bulunan çocuk oyun alanlarının gereksinimlere uygun alanlara
dönüştürülebilmesi için kullanıcıların talepleri doğrultusunda yeni çözüm
önerileri üretilmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, fiziksel analiz ve
Kullanım Sonrası Değerlendirme Yöntemi (KSD) alan çalışmasında kullanılmıştır.

Çalışma üç aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Birinci
aşamada literatür taraması yapılmıştır. İkinci aşamada fiziksel analizler,
çevresel bağlamda mekânların dünyadaki çocuk oyun alanları tasarım kriterlerine
göre incelenmiştir. Üçüncü aşamada ise Kullanım Sonrası Değerlendirme Yöntemine
(KSD) uygun olarak geliştirilen anket çalışması, bu alanların kullanıcısı olan
çocukların mekânlar hakkındaki düşünce ve beklentilerini ortaya çıkarmak amacıyla
çalışma alanında uygulanmış ve değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak,  Yeni
Kent Gönyeli bölgesinde konumlanan çocuk oyun alanlarının gelişim süreci
içerisinde yaşanabilir, kullanıcı dostu kentsel mekânlara dönüşebilmesi
amacıyla çözüm önerileri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Kentsel Mekân, Çocuk Oyun Alanları, Kullanım Sonrası Değerlendirme, Yeni Kent Gönyeli

Role of Children Playgrounds in an Urban Space Development: The Case of TRNC Yeni Kent, Gönyeli

Öz

In this study the role of children playgrounds in
development process of urban spaces is investigated. The research area, Yeni
Kent Gönyeli region in TRNC is one of the important locations where urban
development rate is considerably high which has been the main reason for
choosing this area as the case for this study. Within this context it has been
aimed to produce recommendations for new solution in order to transform
existing children playgrounds, in accordance with user demands in Yeni Kent Gönyeli, into livable playgrounds. Accordingly,
physical analysis and modality, Post Occupancy Evaluation (POE) method has been
used in the study area.

The study has three phase’s literature survey,
physical analysis & questionnaires and evaluations. The first phase was
focused on literature studies. In the second phase dealt with the physical
analysis within environmental context in order to evaluate existing playgrounds
on the basis of internationally accepted design criteria. In the third stage,
in order to unveil the opinions and expectations of the children who are the
users of these grounds, based on POE method a questionnaire is prepared and a survey
was carried in the case area.

Finally recommendations for solutions are made in
order to transform children playgrounds into livable and user friendly urban
spaces within development process of Yeni Kent Gönyeli.

Anahtar Kelimeler

Children, Urban Space, Children Playground, Post Occupancy Evaluation, Yeni Kent Gönyeli

Kaynakça

• Akad, S. & Çubukcu, E. (2006). Kentsel Açık Alanlarda Kullanım Sonrası Değerlendirme: İzmir Sahil Bantları Örneği Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Planlama, 3, 105-115.
• Akbulut, Ç.D. & Önder, S. (2011). Aksaray Kenti Açık-Yeşil Alanlarının Nitelik ve Nicelik Yönünden İncelenmesi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (1), 90-95.
• Aksoy, Y. (2011). Çocuk Oyun Alanları Üzerine Bir Araştırma İstanbul, Isparta, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon illeri örneği, İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(6), 82-106.
• Anonim, (1998). Kentsel Planlama Standart Araştırması, T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yayınları, Ankara, 193-236.
• Bartlett, S. (2002). Building Beter Cities with Children and Youth, Environment and Urbanization, 14(2), 3-10.
• Bechtel, R.B., Churcman, A.(2002). Handbook of Environmental Psychology. In R.B. Bechtel, & A. Churchman (Eds.) John Wiley & Sons, Inc., New York.
• Bechtel, R.B..(1997). Environment and Behavior: An Introduction. Thousand Oaks, Sage Publication, London.
• Birol, G. (2009). Çocuk Dostu Kent Neresidir?, Megaron Balıkesir, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Dergisi, 10-13.
• Björklid, P. & Nordstram, M. (2007). Environmental Child Friendliness: Collaboration and Future Research, Children, Youth and Environment,17(4), 388-401.
• BM, (online), Birleşmiş Milletler (BM) ya da Birleşmiş Milletler Örgütü, (Erişim Tarihi: 02.01.2015, http://tr.wikipedia.org/wiki/Birle%C5%9Fmi%C5%9F_Milletler).
• Churchman, A. (2003). Is There a Place for Children in the City?, Journal of Urban Design. 8 (3), 99-111.
• Cohen U., Hill A.B., Lane C.G., McGinty T. &. Moore G. T. (1999). Recommendations For Child Play Areas, The University of Wisconsin, Milwaukee.
• CPSC-Consumer Product Safety Comission (1990), Public Playground Safety Checklist, (Erişim tarihi: 4.01.2015, http://www.cpsc.gov/ www.cps.gov)
• Çetinkaya, G. (2014). Kentsel Peyzaj Ekolojisinin Sürdürülebilirliği için Yenilikçi Bir Yaklaşım: Yeşil Altyapı ve Planlama Politikası, İdeal Kent Araştırmaları Dergisi, Kent ve Politika, 12, Nisan 218-245.
• Derr, V. (2002). Children’s Sense of Place in Northern New Mexico, Journal of Environmental Psychology, 22, 125-137.
• DPÖ, (2015a). 2011 Nüfus Sayımı Sonuçları, İlçe, Bucak, Belediye, Mahalle ve Cinsiyete göre sürekli ikamet eden nüfus, (Erişim Tarihi 23.12.2014 http://www. devplan.org/Frame-tr.html)
• DPÖ, (2015b). 2011 Nüfus Sayımı Sonuçları, Yerleşim yerine göre konut sayıları, (Erişim Tarihi 23.12.2014 http://www.devplan.org/Frame-tr.html) Francis, M. & Lorenzo, R. (2002). Seven Realms of Children’s Participation, Journal of Environmental Psychology, 22, 157-169.
• Gökmen, H., S. (2013). Çocuk Dostu Kent Üzerine Stratejiler, TMMO 2. İzmir Kent Sempozyumu, İzmir, 28-30 Kasım, 821-829.
• Gökşen, C. (2014). Oyunların Çocukların Gelişimine Katkıları ve Gaziantep Çocuk Oyunları, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], 52, 229-259.
• Gönyeli Belediyesi (2015). Gönyeli Kadastro Harita, (Erişim Tarihi 23.12.2014 http://www.gonyeli.org/).
• Gürcan, D. (2002). Spastik Çocukların Rehabilitasyon ve Eğitim Mekânlarında Programlama ve Tasarım Kararlarının Belirlenmesinde Kullanılabilecek Bir Kullanım Sonrası Değerlendirme Modeli, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• HABITAT II (1996), İstanbul’da Gerçekleştirilen Çocuk Hakları Konferansı, (Erişim Tarihi: 25.12.2014 http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-insan-yerlesimleri-programi.tr.mfa).
• IPA, (online), International Association for the Child's Right to Play, (Erişim Tarihi: 01.01.2015, http://ipaworld.org/about-us/general-statement/).
• Karagenç, O. (2001). Toplu Konut Alanlarında Simgesel Performansa Yönelik Kullanım Sonrası Değerlendirme Modeli, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Katırcıoğlu, R. (2005). Role of Playground Design on the Physical, Social and Cognitive Development of Children, Yayınlanmamış Master Tezi, Eastern Mediterrenean University, January 2005, Gazimağusa.
• Kılıç, A. (2001). Kentsel Açık Alanların Kullanıcılar Tarafından Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koçan, N. (2012). Çocuk Oyun Alanlarının Yeterliliği Üzerine bir Araştırma: Uşak Kenti Kemalöz Mahallesi Örneği, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(4), 315-321.
• Korkmaz, N. (2006). Çocuk Dostu Şehir, (Erişim Tarihi: 25.12.2014, www.iller idaresi.gov.tr/images/cocukdostu-sehir.ppt.)
• Korkmaz, E. (2001). Kentsel Açık Alanların Kullanıcılar Tarafından Değerlendirilmesi: Beșiktaș örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Korkmaz, E. (Online), Oyunun Çocuk Gelişimine Etkisi ve Çocuk Oyun Alanları Tasarım Kriterleri, (Erişim Tarihi: 25.12.2014, http://www.planlama.org/index. php/aratrmalar/makaleler/60-oyunun-cocuk-geliimine-etkisi-ve-cocuk-oyun-alanlar-tasarm-kriterleri) Lefkoşa Şehir Haritası, (2011). (Erişim Tarihi: 02.01.2015, http://www.e-sehir. com/dunya-haritasi/kibris-lefkosa-uydu-haritasi.html#.VMlTWP7kfQA).
• Matthews, H. & Limb, M.(1999). Defining an Agenda for the Geography of Children’s Review and Prospect, Progress in Human Geography 23(1), 61-90.
• Özservet, Y. Ç. & Doğan, E. (2014). Creating a Public Space for Children in the City's Center: The Case of Kasimpasa-Turabibaba Library in Istanbul, 26th.International Building &Life Fair and Congress "Re-Invention Of City Center", 03-05 Nisan, Bursa, Türkiye.
• Pehlivan, H. (2005). Oyun ve Öğrenme, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Rissotto, A., Tonucci, F. (2002). Freedom of Movement and Environmental Knowledge in Elementary School Children, in: Journal of Environmental Psychology, 22, 65-77.
• Simkins, I.& Thwaites, K. (2008). Revealing the Hidden Spatial Dimensions of Place Experience in Primary School-Age Children, Landscape Research, 33(5), 531-546.
• Şehir Planlama Dairesi. (2012). Başkent Lefkoşa, Gönyeli, Alayköy, Hamitköy, Haspolat, Kanlıköy, İmar Planı, Cilt I Karar Raporu Redaksiyon – Konsolide, Şehir Planlama Dairesi, Haziran 2012.
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk İçin Daha Yaşanılır Bir Kentsel Mekân: Dünyada Gerçekleştirilen Uygulamalar, Megaron, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, 9(1):19-33.
• Topsümer, F., Babacan E. & Baytekin E.P. (2009). Şehir ve Çocuk: Çocuk Dostu Şehir Girişiminin Şehir İmajına Katkısı, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 35, 5-20.
• UNESCO, (online). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, (Erişim Tarihi: 02.01.2015, http://tr.wikipedia.org/wiki/UNESCO).
• UNICEF, (online) Unicef nedir?, (Erişim Tar: 02.01.2015, http://www.unicef.org.tr)
• Uzun, G. (1993). Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, 48, s.28, Adana.
• Ünal, M. (2009). The Place and Importance of Playgrounds in Child Development, Inönü university journal of the faculty of education, 10(2), 95-109.