Tarihsiz ve Talihsiz Bir Dönüşüm: Cazibe Merkezi Olarak Hamamönü

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 11, 70 - 87, 31.01.2014

Ufuk Poyraz Merve Önder Gündoğan

Öz

Ankara’nın
Hamamönü semti, günümüzde “sokak sağlıklaştırma” projesi adı altında önemli bir
dönüşüm yaşamaktadır. Semtin tarihi mirası turizm açısından önemli bir kaynak
olarak görülmektedir. Dönüşüm ve değişim, zamana paralel doğaya içkin bir
durumdur. Fakat günümüz kapitalist toplumlarında Hamamönü gibi mekânların geçirdiği
dönüşüm önceki dönemlere nazaran kullanım değeri karşısında daha yoğun bir
değişim değerini ön plana çıkarmaktadır. Bu süreç bir yandan kendi tarihinden
kopuk ve kimliksiz mekânlar üretirken, diğer yandan toplumun farklı kesimlerine
yönelik içerici ya da dışlayıcı yapılarla kazananlar ve kaybedenler
yaratmaktadır. Bu çalışma, Hamamönü’ndeki dönüşümü tarihsel bağlamına oturtarak
semtin doğuşundan günümüze inişli çıkışlı hikâyesini anlatmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Hamamönü, Hamamarkası, dönüşüm, kentsel yenileme, kent tarihi

An Ahistorical and Unfortunate Transformation: Hamamönü as an Attraction Centre

Öz

The Hamamönü district of Ankara is undergoing a
serious transformation under the name of “street rehabilitation” project. The
historical heritage of the district constitutes a valuable source in terms of
tourism. Transformation and change are intrinsic parts of nature in parallel to
time. However, in today’s capitalist societies, the transformation of spaces
like Hamamönü features exchange value over use value in comparison to the
former periods. This process creates winners and losers via inclusive or
exclusive structures, whilst producing spaces lacking identity and detached
from their very own history. In this regard, this study aims at explaining the
undulant story of the Hamamönü from its formation to present through examining
the transformation of the district in its historical context.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Hamamönü, Hamamarkası, transformation, urban renewal, urban history

Kaynakça

• Akpolat, M. & Eser, E. (Eds.) (2001). Ankara: Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi. Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları.
• Aktüre, S. (1994). 17. ve 18. Yüzyıllarda Ankara. Ankara, Ankara içinde (ed.) E. Batur, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Alemdar, K. (1994). Seyahatnamelerde Ankara. Ankara, Ankara içinde (ed.) E. Batur, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ankara'nın Roma Dönemi (2008). TMMOB Mimarlar Odası, Ankara Şubesi Paneli 2006. Hazırlayan: B. Nilgün Öz, Ankara’nın Geleceğini Tasarlamak-Kentin Kültür Katmanları: 1.
• Ankara'nın Türk-İslam Dönemi (2008). TMMOB Mimarlar Odası Paneli, Ankara Şubesi Paneli 2006. Hazırlayan: B. Nilgün Öz, Ankara’nın Geleceğini Tasarlamak-Kentin Kültür Katmanları: 2.
• Aydın, O. (2011). CBS Temelli Hücresel Otomata Yöntemiyle Kentsel Büyüme Modeli: Ankara Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(2). 135-159.
• Aydın, S., Emiroğlu, K., Türkoğlu Ö. & Özsoy, E. D.(2005). Küçük Asya'nın Bin Yüzü: Ankara. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Aydoğdu, E. & Cengizkan, A. (1994). Her Adım Atışı Bir Tarih (Leman Karaosmanoğlu ile Görüşme). Ankara, Ankara içinde (ed.) E. Batur, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Brenner, N. & Theodore, N. (2002). Cities and the geographies of actually existing neoliberalism. Antipode, 34(3), 349-379.
• Bora, T. (2003). Ankara Rüzgarı: Gençlerbirliği Tarihi. Ankara: Gençlerbirliği Spor Kulübü Yayını.
• Bourdieu, P. & Wacquant, L. J. D. (2003). Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar. Ankara: İletişim.
• Castells, M. (1997). Kent, sınıf, iktidar. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Cengizkan, A. (2005). 1957 Yücel-Uybadın İmar Planı ve Ankara Şehir Mimarisi. ‘Cumhuriyet’in ‘Ankara’sı içinde (ed.) T. Şenyapılı, Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Dıranas, A. M. (1994). Eski Ankara. Ankara, Ankara içinde (ed.) E. Batur, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Erdoğan, A., Günel, G. & Kılcı, A. (2008). Osmanlı'da Ankara., Ankara Büyükşehir Belediyesi Ankara tarihi ve kültürü dizisi 2.
• Ergenç, Ö. (2000). 16. Yüzyıl Ankara’sı: Ekonomik, Sosyal Yapısı ve Kentsel Özellikleri. Tarih İçinde Ankara içinde (ed.) A. T. Yavuz, Ankara: ODTÜ Ankaralılar Vakfı.
• Güçhan, N. Ş. (2001) 16-19. yy. Nüfus Tahminlerine göre Osmanlı Ankara'sında Mahallelerin Değişim Süreçleri Üzerine Bir Deneme. Tarih içinde Ankara II içinde (ed.) Y. Yavuz, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
• Harvey, D. (1989). From Managerialism to Entrepreneurialism: The transformation in urban governance in late capitalism. Geogr. Ann. 71 B (1): 3-17.
• Harvey, D. (2006). Neo-liberalism as Creative Destruction. Geogr. Ann., 88 B (2): 145-158.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1981). Ankara. İstanbul: Birikim.
• Keleş, R. (1971). Eski Ankara’da bir şehir tipolojisi. Ankara Üniversitesi SBF Yay. No. 314.
• Keleş, R. & Duru, B.(2008). Ankara’nın Ülke Kentleşmesine Eleştirel Bir Bakış. Mülkiye Dergisi. 32(261), 27-44.
• Kurtar, C. (2012).Kentsel Kültürel Miras Yönetimi ve Rekreasyonla İlişkisi: Ankara Hamamönü Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Ankara.
• Öztürk, H. H. (2007). Tarihi ve Kültürel Çevrenin Korunmasında Sivil Toplumun Rolü: Hamamönü Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Smith, N. (1996). The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City. London: Routledge.
• Şenyapılı, T. (2004). “Baraka”dan Gecekonduya Ankara’da Kentsel Mekanın Dönüşümü:1923-1960. İletişim: İstanbul.
• Şimşir, B. N. (1988). Ankara… Ankara: Bir Başkentin Doğuşu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tarihi Kent Merkezlerinde Dönüşüm: Ankara Hamamönü Sokak Sağlıklaştırma Projesi Örneği. Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı 2008-2009 Akademik Yılı Basılmamış Stüdyo Çalışması.
• Tunçer, M. (2000). Tarihsel Çevre Koruma Politikaları Ankara. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Tunçer, M. (2001a). Ankara (Angora) Şehri Merkez Gelişimi (14.-20. YY). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Tunçer, M. (2001b). Ankara’da Tarihsel Çevrenin Korunmasına Yönelik Politikalar. Tarih içinde Ankara II içinde (ed.) Y. Yavuz, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
• Tezcan, A. M. (2010). Rethinking Transformation with Tourism: The Case of İzmir-Alaçatı. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Urry, J. (1999). Mekanları Tüketmek. İstanbul: Ayrıntı.
• Uzun, C. N. (2006). Kentsel Dönüşümde Yeni Bir Kavram: Seçkinleştirme. Değişen Mekan içinde (ed.) A. Eraydın, Ankara: Dost Kitabevi.