Kentsel Markalaşma Stratejilerinin Kent Belleği ve Kent İmgesi Üzerine Etkileri: Ankara Örneği

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 20, 830 - 855, 30.09.2016

Zeynep Eraydın

Öz

Kent imgesi, kentin çevresel bileşenleri ile o
bileşenlere atfedilen anlamlar ile oluşan, kentin zihindeki temsilidir. Kişinin
belleğinde saklanan bu imge, insan ve çevre arasındaki ilişkide, çevreyi
algılamak ve tanımak ve bu doğrultuda fiziksel ve psikolojik davranışların
şekillenmesinde önemli bir role sahiptir. Ancak kavram, son yıllarda sermaye,
yatırım ve turistik kaynaklardan küresel payını almak amacı güden kentsel
markalaşmanın konusu olmuş, kentsel tasarım ve mimarinin yanı sıra büyük ölçekli
projeler ile gitgide siyasetçiler tarafından üretilen bir kavram haline
gelmiştir. Dünyada birçok kentte olduğu gibi Ankara’da da yaklaşık son on
yıllık dönem içerisinde kentsel markalaşma, kente yeni bir marka imgesi yaratma
iddiası ile üzerinde sıkça durulan bir kavram haline gelmiştir. 2005 yılından
bu yana kentin dünya kentleri arasındaki yarış içerisinde ön plana çıkmasına
yönelik olarak birçok farklı marka imajı ve bununla beraber kentsel büyük
projeler ortaya konmuştur. Bu çalışmanın temel amacı; Ankara kenti örneği
üzerinden belleklerdeki toplumsal imgenin (collective image) fiziksel ve
anlamsal boyutunu ortaya koymak ve kentsel markalaşma stratejileri ile üretilen
mekânların kentsel bellek içerisindeki yerini tartışmaktır. Yapılan anket
çalışması ile, üretilmeye çalışılan marka imgesi ve beraberinde kent mekanında
yaşanan dönüşümlerin, kentin birikerek gelen kent imgesinden uzak, dışarıdan
empoze edilen ve kentlilerin belleklerinde yer bulamayan bir imge olarak
kaldığı ortaya konmuştur. Bu farklılık temel olarak markalaşma stratejilerinin
kentin tarihi ve kimliğine duyarlı olmamasından ortaya çıkan bir kopukluk
olarak gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent İmgesi, Toplumsal İmge, Marka İmgesi, Kent Belleği, Kentsel Markalaşma

Impacts of Urban Branding Strategies on Urban Identity and Collective Image: The case of Ankara

Öz

Urban image is the
mental representation of the environmental components and their attributed
meanings. The image which is stored in mind has a crucial role in
human-environment relationship, ability to perceive and recognize the
environment and being able to act and attain psychological satisfaction. However,
this concept had been the subject of urban branding that aims to capture its
global share from the capital, investment and touristic resources, and became a
concept that is produced increasingly by politicians as well as architects and
urban planners. Like many other cities around the world, Ankara also
increasingly accentuated urban branding and a new brand image for the city
within the past decade. Since 2005, flagship projects with differing brand
images were implemented to make the city come forward in the competition among
world cities. The main objective of this study is to reveal the physical and
semantic dimensions of collective image through Ankara case, and to discuss the
place of spaces produced by urban branding strategies within the collective
memory. The questionnaire study reveals that the imposed brand image and its
transformations on urban space stay far from the accumulated urban image and
lacks to hold a meaning within the collective memory of citizens. This
difference is observed to be because of the insensitive strategies of urban branding
towards city’s history and identity.

Anahtar Kelimeler

Urban Image, Collective Image, Brand Image, Urban Identity, Place Branding

Kaynakça

• Appleyard, D. (1980). Why buildings are known: A Predictive Tool for Architects and Planners. Broadbent, G., Bunt, R. & Llorens, T. (der), Meaning and Behavior in the built Environment içinde (ss. 135-161). New York: John Wiley & Sons, Chichester.
• Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tıesdell, S. (2003). Public Spaces Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design. Oxford: Architectural Press.
• Cengizkan, A. (2005). 1957 Yücel-Uybadin imar planı ve Ankara şehir mimarisi. Şenyapılı, T. (der) Cumhuriyet’in Ankara’sı içinde (ss. 24-59). Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş.
• Gospodini, A. (2002). European Cities in Competition and the New Uses of Urban Design. Journal of Urban Design, 7(1), 59-73.
• Harvey, D. (1990). The condition of postmodernity: An enquiry into the origins of cultural change. Oxford: Basil Blackwell.
• Hubbard, P. (1996). Urban Design and City Regeneration: Social Representations of Entrepreneurial Landscapes. Urban Studies, 33(8), 1441- 1461.
• Jansson, J. ve Power, D. (2006). Image of the city: Urban branding as constructed capabilities in nordic city regions. Department of Social and Economic Geography, Uppsala University.
• Kavaratzis, M. ve Ashworth, G.J. (2005). City branding: an effective assertion of identity or a transitory marketing trick? Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 96(5),.506-14.
• Kavaratzis, M. (2005). Place branding: a review of trends and conceptual models. The Marketing Review, 5(4), 329-342.
• Lang, J. (1987). Creating architectural theory. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Leyshon, A. ve Thrıft, N. (1997). Money/space: Geographies of monetary transformation. London: Routledge.
• Lynch, K. (1960). The ımage of the city. England: Massachusetts Institute of Technology Press.
• Lynch, K. (1981). A Theory of good city form. England: Massachusetts Institute of Technology Press.
• Madanipour, A. (1996). Design of urban space. England: John Wiley and Sons Ltd.
• Moilanen, T. ve Raınısto, S. (2009). How to brand nations, Cities and Destinations: A planning book for place branding, London: Palgrave Macmillan.
• Pocock, D. ve Hudson, R. (1978). Images of the urban environment. London: Macmillan.
• Rapoport, A. (1977). Human Aspects of Urban Form: Towards a Man-Environment Approach to Urban Form and Design. UK: Pergamon Press.
• Tankut, G. (1998). Ankara’nın planlı imarı ve şehir mimarisi. Mimarlık, 284, 20-21
• Türkiye Turizm stratejisi 2023 Eylem planı 2007-2013 (2007). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Uludağ, Z. (2003). The Evolution of popular culture and transformation of the urban landscape of Ankara. Trans: Internet-Zeitschrift für Kulturwissenschaften, 15.
• Warr, P.B. ve Knapper, C., (1968). The perception of people and events. New York: Wiley.
• Arkitera, (2008). Başkan Gökçek projelerini anlattı. 15 Nisan 2016 tarihinde http://v3.arkitera.com/h27642-baskan-gokcek-projelerini-anlatti.html adresinden erişildi.
• Ankara Kulübü Derneği, (2012). Ankara ve turizm paneli. 15 Nisan 2016 tarihinde http://www.ankarakulubu.org.tr/blog-ankara-kulubu.aspx?blgID=170&alt MID=109 adresinden erişildi.
• ATO Basın, (2011). Ankara marka şehir olacak. 15 Nisan 2016 tarihinde http://www.atonet.org.tr/yeni/index.php?p=1788&l=1 adresinden erişildi.
• Hürriyet Haber, (2011). Ankara’nın çılgın projelerini açıkladı. 15 Nisan 2016 tarihinde http://www.hurriyet.com.tr/ankaranin-cilgin-projelerini-acikladi-17872418 adresinden erişildi.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, (2012). Başkan Gökçek, İstanbul Arkiparc12’de. 15 Nisan 2016 tarihinde ttps://www.ankara.bel.tr/haberler/bakan-gkek-stanbul-arkiparc12de/ adresinden erişildi.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, (2012). Başkan Gökçek, esnafa Shopping Festi anlattı. 15 Nisan 2016 tarihinde http://www.ankara.bel.tr/haberler/bakan-gkek-esnafa-shopping-festi-anlatt/ adresinden erişildi.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, (2013). Başkan Gökçek, 2013 hedeflerini anlattı. 15 Nisan 2016 tarihinde http://http://www.ankara.bel.tr/haberler/baskan-gokcek-2013-hedeflerini-anlatti#.WGykFRuLSHs adresinden erişildi.
• Ankara Haber, (2015). Melih Gökçek 2016 projelerini anlattı. 15 Nisan 2016 tarihinde http://www.haberankara.com/haber/41173/melih-gokcek-2016-projelerini-anlatti.html adresinden erişildi.