Turizmde Sürdürülebilirlik: Bir Ölçülebilirlik Aracı Olarak Göstergelerin Önemi

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 21, 118 - 140, 01.05.2018

Aysu Uğurlar

Öz

Sosyal, kültürel ve
ekonomik etkinlikler bütünü olarak turizm, ekonominin önemli bir katalizörü
olarak giderek önem kazanmaktadır. Turizm, diğer ekonomik sektörlere göre
çevresel kaynakları en çok kullanan sektördür. Bu nedenle turizm yönetimine
doğal ve kültürel çevrelere yönelik farkındalığın kazandırılması sürdürülebilir
bir turizmin gereğidir. Diğer bir değişle turizmde sürdürülebilirlik, çevreye
daha fazla önem veren yeni bir turizm yaklaşımı yaratmaktadır. Bu bağlamda
doğaya karşı bir taahhüt olarak görülen sürdürülebilir turizm, gelecekteki
fırsatları koruyup geliştirmeyi gözeterek, bugünkü turistlerin ve ev sahipliği
yapan bölgelerin ihtiyaçlarını karşılama ilkesini benimsemektedir.
Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde bu makalenin odağı sürdürülebilir turizmin
ölçüm araçlarının temelini oluşturan göstergeler olup, sürdürülebilir turizm
göstergeleri ve önemi tartışılmaktadır. 
Sürdürülebilir turizm göstergeleri belirli turizm destinasyonları
yöneticilerinin ya da bu noktalar ile ilgili hedef kitlelerin verilebilir doğrudan
kullanımına yöneliktir. Göstergeler, yöneticilerin turizm sektörünün bağımlı
olduğu doğal ve kültürel çevrelere zarar verebilecek karar almaları riskini
azaltmak için bilmeleri gerekli noktalar üzerinde odaklanmaktadır. Bu makalede
turizm faaliyetlerinin etkin olduğu ya da etkinleştirilmek istendiği
destinasyon ya da bölgelerde turizmin gelişiminde görev alan yöneticiler,
plancılar gibi aktörlere rehber bir araç olarak çevresel, ekonomik, sosyal
etkenlerin ölçülebilirliğinde önemli bir araç olarak göstergelerin tanımlanması
ve kullanımı ile yere/yerele özgü, izlenebilir, ölçülebilir (nitel ya da nicel)
doğru ve özenli seçilmiş göstergelerin etkin bir sürdürülebilir bir turizm
yönetimi ve sürdürülebilirliğin sağlanmasında en temel araçlardan biri olduğu
vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, Sürdürülebilir turizm, Sürdürülebilir turizm ölçülebilirliği, Göstergeler

Sustainability in Tourism: The Importance of Indicators as a Measurability Tool

Öz

Tourism as a whole of
social, cultural, and economic activities is becoming increasingly important as
a key catalyst of the economy. Tourism is the sector that uses environmental
resources the most compared to the other economic sectors. Therefore, creating
awareness of the natural and cultural environment in tourism management is a
prerequisite for sustainable tourism. In other words, sustainability in tourism
requires creating a new approach to tourism, which attaches more importance to
the environment. In this context, sustainable tourism, considered as a
commitment to the nature, adopts the principle of meeting the needs of today’s
tourists and host regions while caring for and enhancing the opportunities of
the future. The focus of this article is the indicators that constitute the
basis for the tools for measuring sustainable tourism and indicators of
sustainable tourism and their importance are discussed in the study. Indicators
of sustainable tourism are aimed at direct utilization by administrators of
specific tourism destinations or target audiences related to these locations .
The indicators can also work as a tool of wider observation at the regional or
national levels. The indicators focus on essential points that administrators
need to know to reduce the risk of taking decisions that can cause damage to
the natural and cultural environments that the tourism industry is dependent
upon. This article emphasizes
that the definition and utilization of indicators as a guiding tool for actors
such as managers and planners, who assume responsibilities in tourism
development in destinations or regions where tourism activities are intense or
desired to be activated, in the measurability of environmental, economic, and
social factors as well as the right and carefully chosen, locally and
destination-relevant, monitored (qualitatively or quantitatively), and
measurable indicators are one of the main tools in ensuring an efficient
sustainable tourism management.

Anahtar Kelimeler

Sustainable development, Sustainable tourism, Measurability of sustainable tourism, Indicators

Kaynakça

• Can, E. (2016). Turizm destinasyonlarında dürdürülebilir turizmin sürdürülebilir rekabet açısından değerlendirilmesi. İstanbul Journal of Social Sciences,4, 23-40.
• Castellani, V., Sala, S. (2010). Sustainable performance index for tourism policy development. Tourism management, 31(6), 871-880.
• Choi,H.S., Sirakaya, E. (2006). Sustainability indicators for managing community tourism. Tourism Management, 27(6), 1274–1289.
• Çaylan, D.Ö., Çelik, M.S. (2016). Dünya denizcilik sektörünün odak noktası: sürdürülebilirlik stratejisi. İTÜ Vakfı Dergisi, 72, 28-32.
• DTÖ (DÜNYA TURİZM ÖRGÜTÜ), 2004. Turizm yöneticilerinin el kitabı, sürdürülebilir turizm göstergelerinin geliştirilmesi ve kullanımı üzerine pratik rehber (L. Karaman, Çev.), Nesa Basın, İstanbul.(Orjinal eserin yayın tarihi 1996).
• Fidenza, C., Barbone, S., Dabdoub, C. (2011). Avrupa`da sürdürülebilir turizm proje yönetimi. 15 Aralık 2017 tarihinde www.adam-europe.eu: http://www.adameurope.eu/prj/6055/prj/PM4ESD%20Manual%20TR.pdf adresinden erişildi.
• Günel, Ö. D. (2009). Turizm sektöründe mevsimsellik sorunu ve mevsimlik istihdamın sektör çalışanlarının örgütsel bağlılıklarına etkisi: konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Harris,J.M. (2000). Basic principles of sustainable development. Global Development and Environment Institute Working Paper:00-04, Tufts University, USA. 12 Aralık tarihinde http://www.ase.tufts.edu/gdae/publications/working_papers/Sustainable%20Development.PDF adresinden erişildi.
• Hunter, C. (1997).Sustainable tourism as an adaptive paradigm. Annals of Tourism Research, 24(4), 850-867.
• Miller, G. (2001). The development of indicators for sustainable tourism: results of a delphi survey of tourism researchers. Tourism Management, 22, 351–362.
• Öztaş, K. (2002). Turizm ekonomisi; Genel Turizm Bilgileri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Tanguay, G. A., Rajaonson, J., Herrien, M. C. (2013). Sustainable tourism indicators: selection criteria for policy implementation and scientific recognition. Journal of Sustainable Tourism, 21(6), 862-879.
• Tıraş, H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: teorik bir inceleme. Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 57-73.
• TÜSİAD. (2012). Sürdürülebilir turizm. Yayın No: TÜSİAD-T/2012-9/531, Sis Matbacılık, İstanbul.
• UNEP. (2005). Making tourism more sustainable: a guide for policy makers. United Nations Environment Programme and World Tourism Organization.
• Uğurlar, A.(2007). Sürdürülebilir turizm ve yoksulluk, Kent ve bölge üzerine çalışmalar-Prof.Dr. Orhan Kuntay'a armağan içinde (ss.455-468). Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basım Evi, Ankara.
• WTO (World Tourism Organization), 2004. Indicators of sustainable development for tourism destinations: a guide book, Madrid, Spain.
• Yıkmaz, R. F. (2011). Sürdürülebilir kalkınmanın ölçülmesi ve türkiye için yöntem geliştirilmesi. Basılmamış Uzmanlık Tezi, TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.