Metamorphosis of Memory in the Production of Urban Space: The Example of Bomonti

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 32, 123 - 154, 31.05.2021

Tuğçe Gürleyen , Mehmet Ocakçı

https://doi.org/10.31198/idealkent.846615

Öz

The rapid production of postmodern space produced under the leadership of large-scale urban transformation projects not only witnesses to the homogenisation and standardization but also to the hybridization of the Bomonti District. In this process, where local culture and collective memory are ignored, blurred and begin to be manipulated; traditions and patterns of behaviour are reinvented by becoming similar. Abandoned buildings and industrial warehouses converted into art galleries, expensive shops, cafes, hotels, residential and office spaces are an example of hybrid spaces where copies of historical sites are built or developed based on specific themes. These areas, which stand out as places of circulation, consumption and communication and differ from traditional ones, turn into placeless formations where short-lived, instant images and impermanence are experienced. Therefore, the metamorphosis of memory experienced in Bomonti is the outcome of the hybridization as well as the multi-dimensional and complex spatial transformations. This study emphasizes the importance of transferring the plural practices of different lifetimes and the organizational forms of collective memory to the planning and design process. It aims to explore socially constructed habits of life with the collaboration of urban experiences from past to present in the context of space and shared memory.

Anahtar Kelimeler

Metamorphosis of memory, manipulation, homogenisation, hybridization, Bomonti

Kentsel Mekân Üretiminde Belleğin Başkalaşımı: Bomonti Örneği

Öz

Büyük ölçekli kentsel dönüşüm projeleri öncülüğünde hızla üretilen postmodern mekân üretimi, Bomonti Semti’nin bir taraftan tektipleşmesine ve standartlaşmasına, diğer taraftan melezleşmesine tanıklık etmektedir. Yerel kültürün ve kolektif belleğin göz ardı edildiği, bulanıklaştığı ve manipüle edilmeye başladığı bu süreçte, gelenekler ve davranış biçimleri birbirine benzer hale gelerek yeniden icat edilmektedir. Metruk sanayi yapılarının sanat galerilerine, butik dükkânlara, kafelere, otellere ve ofis alanlarına dönüştürülmesi, belirli temalar çerçevesinde kopyalanan ve yeniden inşa edilen melez mekânlara örnek oluşturmaktadır. Dolaşım, tüketim ve iletişim odaklı gelişmeleri öne çıkaran ve geleneksel olandan farklılaşan bu alanlar, kısa ömürlü, anlık görüntülerin ve geçiciliklerin yaşandığı ve yer olarak görülmeyen oluşumlara dönüşmektedir. Dolayısıyla, Bomonti’de yaşanan belleğin başkalaşımı, çok boyutlu ve karmaşık mekânsal dönüşümlerin yanı sıra melezleşmenin ve tektipleşmenin bir ürünüdür. Bu çalışma, farklı yaşamların çoğul pratiklerini ve kolektif belleğin örgütlenme biçimlerini planlama ve tasarım sürecine aktarabilmenin önemini vurgulamaktadır. Geçmişten günümüze süregelen kentsel deneyimler ortaklığında toplumsal olarak inşa edilmiş yaşam alışkanlıklarını, mekân ve ortak hafıza ekseninde keşfetmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Belleğin başkalaşımı, manipülasyon, tektipleşme, melezleşme, Bomonti

Kaynakça

• Amin, A.,ve Thrift, N. (2002). Cities: Reimagining the urban. Polity Press.
• Assmann, A. (2011). Cultural memory and western civilization: Functions, media, archives. Cambridge University Press.
• Auge, M. (2008). Non-places: An introduction to supermodernity. London and New York: Verso.
• Berman, M. (2014). Katı olan her şey buharlaşıyor. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Blomberg, J. (1993). Participatory Design: Principles and Practices. Ethnographic field methods and their relation to design. içinde CRC Press.
• Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği. İstanbul: Metis Yayınları.
• Boyer, M. C. (1996). The city of collective memory: Its historical imagery and architectural entertainments. MIT Press: Cambridge.
• Burke, P. (2004). History as social memory. The Collective Memory Reader, New York: Oxford University Press.
• Castells, M. (1993). The informational economy and the new international division of labor. The new global economy in the information age. Macmillan Education UK.
• Connerton, P. (2009). How modernity forgets. Cambridge University Press.
• Crane, S. A. (1997). Writing the individual back into collective memory. The American Historical Review, 102 (5).
• Crinson, M. (2005). Urban memory: History and amnesia in the modern city. London: Routledge.
• De Certeau, M. (1984). The practice of everyday life. University of California Press, Berkeley.
• Durkheim, E. (2013). The rules of sociological method: and selected texts on sociology and its method. Palgrave Macmillan.
• Gürleyen, T. (2018). Unutkanlık coğrafyasında bellek yörüngelerinin mekânsal anlatısı: Bomonti’nin gündelik hayatına etnografik bakış. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Halbwachs, M. (1980). The collective memory. New York: Harper & Row.
• Halbwachs, M. (1992). The social frameworks of memory. London: The University of Chicago Press.
• Hobsbawm, E., & Ranger, T. (2012). The invention of tradition. Cambridge University Press.
• Hutton, P. H. (1993). History as an art of memory. Hanover, University of Vermont.
• Jameson, F. (1994). Postmodemizm. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kansteiner, W. (2002). Finding meaning in memory: A methodological critique of collective memory studies. History and Theory, 41(2).
• Kovanlıkaya, Ç. (2017). Kentsel dönüşüm ile apartmanlardan rezidanslara bomonti’de yeni yaşam. Current Debates in Sociology and Anthropology, 10, London.
• Lefebvre, H. (1993). The production of space. Blackwell: Oxford.
• Lefebvre, H. (2012). Gündelik hayatın eleştirisi I. İstanbul: Sel Yayınları.
• Lewicka, M. (2008). Place attachment, place identity, and place memory: restoring the forgotten city past. Journal of Environmental Psychology, 28(3).
• Misztal, B. A. (2003). Theories of social remembering. Berkshire: Mcgraw-Hill Education.
• Nora, P. (1989). Between memory and history: Les lieux de mémoire. M. Roudebush.
• O'Reilly, K. (2009). Visual ethnography. Key concepts in ethnography.
• Öğüt, H. (2010). Bomonti’den Harbiye’ye. İstanbul: Heymola.
• Özberk, N. (2013) Piyasa eliyle üretilen kentsel ütopyalar: özel konut şirketlerinin kentsel mekân sunumu.
• Postalcy, E., Kuruç Ada, A., ve Özbek Eren, Y. (2006). The new urban memory, The 42nd international society of city and regional planners congress.
• Ricoeur, P. (2004). Memory, history, forgetting. University of Chicago Press, London.
• Tekeli, İ. (2013). İstanbul’un planlamasının ve gelişmesinin öyküsü. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Stone, G. (2013). Visual ethnography for community participation in urban development. Uppsala University.
• Till, K. E. (2005). The new Berlin: Memory, politics, place. U of Minnesota Press.
• Tümertekin, E. (1967). İstanbul’da bir sanayi bölgesi: Bomonti bir coğrafya çalışması. Baha Matbaası: İstanbul.
• Tümertekin, E. (1972). İstanbul sanayiinde kuruluş yeri. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• Wertsch, J. V. (2002). Voices of collective remembering. Cambridge University Press.
• Weber, M. (2009). The theory of social and economic organization. Simon and Schuster.
• Winter, J. (1999). Remembrance and redemption: A social interpretation of war memorials. Harvard Design Magazine, 9.
• Zat, V. (1994). Bomonti Bira Fabrikası. Dünden bugüne İstanbul Ansiklopedisi içinde Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı, C. 2, İstanbul.
• Zhu, R. (2004). City and memory: Continuity and development of urban history in psychological dimension. South Architecture, 4.