The Transformation of Konya Culture Park in the axis of Space-Politics

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 31, 1487 - 1516, 31.12.2020

Feyza Topçuoğlu , Havva Meltem Gürel

https://doi.org/10.31198/idealkent.741383

Cited By: 1

Öz

As one of the most significant modernization projects of the early Republican era, culture parks, with their entertainment facilities and recreational activities, represented contemporary ways of living in urban green spaces. Culture parks aimed to educate and enlighten people according to new national ideals, cultural norms, social behavior, and western lifestyles. They symbolized Republican modernity starting in the 1930s. With new spatial explorations, they mediated the appropriation of leisure activities and socio-cultural practices in the public space. As a later example of culture parks, this study examines Konya Culture Park within the framework of its historical and spatial development over its conceptions and associations of political ideologies in Turkey. The study traces the creation of Konya Culture Park area and compares the differences between the original Culture Park of the late 1960s based on the preceding examples, and its replacement in 2008. Thereby, it reveals politics and space relationship. The formation of Konya Culture Park in line with politics of modernization and its spatial representation in the socio-cultural context of transformation is critically scrutinized. Thus, the foundational differentiation between the original and the new Culture Park is revealed with respect to architectural language, socio-cultural norms, spatial practices, and political discourses.

Anahtar Kelimeler

Konya Culture Park, Modernization, Recreation, Politics of Space, Public Space

Mekân-Politika Ekseninde Konya Kültürpark’ın Dönüşümü

Öz

Erken Cumhuriyet Dönemi’nin en önemli modernizasyon projelerinden biri olan kültürparklar, barındırdıkları eğlence tesisleri ve rekreasyonel faaliyetleri ile çağdaş yaşam modelini kentsel yeşil alanda temsil etmişlerdir. Halkı eğitmek ve aydınlatmak için ulusal idealleri ve Cumhuriyet modernitesini sembolize eden kültürparklar, serbest zaman aktivitelerinin sosyal ve kültürel pratiklerle içselleştirildiği yeni mekânsal arayışların ürünleridir. Türkiye’de 1930’larla birlikte modernitenin yansıması olarak pek çok kentte yaygınlaşan kültürpark fikri, kültürel normların ve sosyal davranışların batılı yaşam tarzını inşa ettiği kamusal alan olarak süregelmiştir. Bu çalışma Konya Kültürpark’ı, tarihsel ve mekânsal gelişimi çerçevesinde ileri dönem kültürparkların bir örneği olarak Türkiye’deki siyasi ideolojiler üzerinden algılanma biçimleri ve çağrışımları ile birlikte incelemektedir. Çalışma, kendinden önceki örneklere dayanarak 1960 ve 70’lerin modern dilinin yansıması olarak oluşturulan Konya Kültürpark’ı, aynı alanda 2008 yılında dönüştürülerek yeniden üretilen bir kültürpark ile karşılaştırmakta ve farklılıklarını ortaya koymaktadır. Konya Kültürpark’ın modernleşme politikaları doğrultusunda şekillenmesi ve mekânsal temsiliyete ilişkin pratiklerin mekân siyaseti üzerinden sosyo-kültürel bağlamda dönüşümü bu çalışmada eleştirel bir yaklaşımla irdelenmiştir. Böylece Konya Kültürpark’a ilişkin mimari dil, biçim, politik söylemler ve toplumsal pratikler kıyaslama yapılarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Konya Kültürpark, Modernizasyon, Rekreasyon, Mekân Siyaseti, Kamusal Alan

Kaynakça

• Altan, T.E. (2015). İzmir Fuarı, Kültürpark ve Türkiye’nin inşası. A.Yılmaz, K.Kılınç, B.Pasin (Der.), İzmir Kültürpark’ın anımsamadıkları: Temsiller, Mekânlar, Aktörler içinde (ss.165-187). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Batuman, B. (2019). Milletin mimarisi yeni İslamcı ulus inşasının kent ve mekân siyaseti. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Bhabha, H. K. (2012). The location of culture. Routledge.
• Bozdoğan, S. (2016). Turkey’s postwar modernism: A retrospective overview of architecture, urbanism and politics in the 1950s. M. Ö. Gürel (Der.), Mid- Century Modernism in Turkey içinde (ss. 9-26). Routledge.
• Doğan, M.S. (2005). Dede Bahçesi tarihçesi. 23.12.2019 tarihinde http://konya.bel.tr/engelli/makale/dede.php adresinden erişildi.
• Doğan, M.S. (2017). 20.Yüzyıl başlarında Konya. 16.10.2017 tarihinde http://www.konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=260 adresinden erişildi
• Gülgeç, İ. (2010). İller bankasının imar planlama yarışmalarına ait notlar. Planlama, 47-50.
• Gürel, M. Ö. (2011). Architectural mimicry, spaces of modernity: the Island Casino, Izmir, Turkey. The Journal of Architecture, 16(2), 165-190.
• Gürel, M. Ö. (2018). Mid-century Modernism in Turkey: Architecture across cultures in the 1950s and 1960s. Routledge.
• Erdoğan, A. (2002). Gez dünyayı gör Konyayı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (1972). Archaeology of knowledge and discourse on language. (A. S. Smith, Çev.). New York: Pantheon.
• Güler, A.N. (2000). 1989'dan 2000'lere bir başarı öyküsü Konya. Konya Büyükşe-hir Belediyesi.
• Işık, A. (2010). Konya Fuarı. (M.Birekul, Der.), Konya Ansiklopedisi içinde (ss. 24-26). Konya: Konya Kültür Yayınları.
• İHA. (2008, Aralık 26). Yeni Kültür Park, Konya'ya yeni bir soluk getirecek. Konyalife. http://konyalife.com.tr/haber/yeni-kultur-park-konyaya-yeni-bir-soluk-getirecek-3593.html adresinden erişildi.
• Koçak F. (2010). Konya Fuarı. (M.Birekul, Der.), Konya Ansiklopedisi içinde (ss. 223-225). Konya: Konya Kültür Yayınları.
• Koneli, M.İ. (2011). Ahmet Hilmi Nalçacı’nın hikayesi. 22.11.2019 tarihinde http://urbanakademia.blogspot.com/2011/01/ahmet-hilmi- nalcacinin-hikayesi.html adresinden erişildi.
• Konya Belediyesi. (1970). Başkanlık çalışma raporu. Konya Belediyesi Yayınları.
• Konya Belediyesi. (1977). Başkanlık çalışma raporu-Başkan Yılmaz Kulluk 1970-1977. Konya Belediyesi Yayınları.
• Konya Belediyesi. (1979). Başkanlık çalışma raporu. Konya Belediyesi Yayınları.
• Konya Belediyesi. (1988). 1984’ten sonra Konya. Konya Belediyesi Yayınları, 383-385.
• Konya Büyükşehir Belediyesi. (2019). Stratejik plan 2015-1019. Konya Büyük-şehir Belediyesi Yayınları.
• Konya Büyükşehir Belediyesi. (2020). Kent Rehberi. 25 Şubat 2019 tarihinde https://kentrehberi.konya.bel.tr/#/rehber/ adresinden erişildi.
• Konya Haber. (2006). Kültürpark içerisi Texas gibi. 2 Mayıs 2018 tarihinde http://www.konyahaber.com/insan-hayati-bu-kadar-ucuz- mu-19870h.htm adresinden erişildi.
• Konya Ticaret Odası. (2018). Geçmişten günümüze Konya fotoğraf albümü. Konya: Anadolu Ofset.
• Kuş, A ve Özdamar, M.E. (2010). Konya Fuarı. M.Birekul (Der.), Konya Ansiklo-pedisi içinde. (ss. 46-48). Konya: Konya Kültür Yayınları.
• Lefebvre, H. ve Smith, D.N. (1991). The production of space. Blackwell: Oxford.
• Lefebvre, H. (2007). Modern dünyada gündelik hayat. (I.Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Meşhur. M. Ç. (2008). Planlama geleneği olan kentten planlama tartışmasını unutan kente, Planlama, 3, 33-38.
• Oral, M. ve Çınar, K. (2006). Kentsel bir mimari donatı elemanı olarak Hacıve-yiszade Cami ve Külliyesi’nin mimari analizi. Selçuk Üniversitesi Mühendis-lik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 21(3), 157-164.
• Özkır, A. (2007). Kent parkları yönetim modelinin geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Anka-ra.
• Özteke, U. (2016, Ekim 28). Nalçacı Caddesi'ne uçak mı indireceksiniz? Pusula
• Haber.https://www.pusulahaber.com.tr/nalcaci-caddesine-ucak-mi indirecek-siniz-5649yy.htm adresinden erişildi.
• Özsaydam, H. (1990). Konya: Ahmet Hilmi Nalçacı örneği. Türk Belediyecili-ğinde
• 60.Yıl Uluslararası Sempozyumu Bildiri ve Tartışmalar. Ankara Büyükşehir Bele-diyesi, 326-347.
• Mimarlar Odası Arkitekt Veritabanı. (1965). Son haberler. 21 Ocak 2018 tari-hinde 1965- http://dergi.mo.org.tr/dergiler/4/317/4518.pdf adresinden erişildi.
• Pehlivan, F. (2018). Reading the transformations of Konya Culture Park as an urban space. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bilkent Üniversitesi, Ankara.
• Peker, A. U. (2015). AKP döneminde rövanşist mimari. Mimarlık, 386, 4-19.
• Rossi, A. (2006). Şehrin mimarisi. (N. Gürbilek, Çev.). İstanbul: Kanat Yayınları.
• Selçuklu Belediyesi. (2009). Kültür Park Alaeddin Tepesi. https://www.selcuklu.bel.tr/ilcemiz/detay/299/kultur-park-alaeddin- tepesi.html adresinden erişildi.
• Şen, H. (2017). Konya eski fuar alanından nostaljik kareler. 1O Ocak 2018 tarihinde http://www.konyaaktuel.com/2017/02/konya-eski-fuar- alanindan-nostaljik-fotograflar.html adresinden erişildi.
• Taban, A.R. (2019, 4 Şubat). Farklı bir başkandı. Konya Postası. 13 Ocak 2020 https://www.konyapostasi.com.tr/yazarlar/ali-riza-taban/farkli- bir bas-kandi/95647 adresinden erişildi.
• T.C. Konya Valiliği. (1973). Cumhuriyetin 50.Yılında Konya il yıllığı. Konya.
• T.C. Konya Valiliği. (1988). 1984 sonrası Konya. Ankara: Dönmez Ofset.
• Tekeli, İ. (1981). Dört plan döneminde bölgesel politikalar ve ekonomik bü-yümenin mekânsal farklılaşması. ODTÜ Gelişme Dergisi, 369-390.
• Yenice, M. S. (2012). Konya kentinin planlama tarihi ve mekânsal gelişimi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 28(4), 343-350.