An Evaluation on the Relationship Between Religious Buildings and Urban Identity: The Case of Trabzon

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 31, 1856 - 1881, 31.12.2020

Demet Yılmaz Yıldırım Şeyma Yetim

https://doi.org/10.31198/idealkent.769504

Cited By: 2

Öz

Each building contributes positively or negatively to the urban identity by taking its place in the urban whole. Religious buildings are also the structures that stand out with their differences, singularities or dominance in the urban texture and / or city skyline in terms of shaping and positioning and leave permanent marks in the user memory. Even today, it is seen that the placing of religious buildings beyond the shaping is even more effective in adding originality to the structure. All these reveal the place and importance of religious buildings in urban identity through image. In this study, physical and functional analyzes are carried out in order to reveal the relation of religious buildings with the city in Trabzon in terms of their potential as landmark and to discuss the place of religious buildings in the whole city. ArcMap 10.3 and ArcScene 10.3 are used in these analyzes. Within the scope of the study conducted within the boundaries of Trabzon city center, the prominent religious buildings were determined in the analysis, and the data regarding the arrangements to be made in the surroundings of these buildings or the determination of the location of the new religious buildings to be built.

Anahtar Kelimeler

Identity, image, landmark, religious building, Geographic Information System (GIS)

Dini Yapılar Ve Kent Kimliği İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme: Trabzon Örneği

Öz

Her yapı kentsel bütün içinde yerini alarak kent kimliğine pozitif veya negatif olarak katkıda bulunmaktadır. Dini yapılar da biçimlenme ve konumlanma açısından kent dokusunda ve/veya kent siluetinde farklılıkları, tekillikleri veya egemenlikleriyle öne çıkan ve kullanıcı belleğinde kalıcı izler bırakan yapılardır. Hatta günümüzde dini yapıların biçimlenmesinin ötesinde konumlandırıldığı yerin yapıya özgünlük katmakta daha da etkili olduğu görülmektedir. Ayrıca bu yapılarda yapılanın ve yaptıranın gücünü görmek mümkündür. Tüm bunlar dini yapıların imaj üzerinden kent kimliğindeki yerini ve önemini ortaya koymaktadır. Çalışmada Trabzon’da dini yapıların kentle ilişkisini işaret öğesi olma potansiyelleri üzerinden ortaya koymak ve dini yapıların kent bütünündeki yerini tartışmak amacıyla fiziksel ve işlevsel analizler yapılmıştır. Bu analizlerde Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS) üzerinden ArcMap 10.3 ve ArcScene 10.3 kullanılmıştır. Trabzon kent merkezi sınırları içinde yapılan çalışma kapsamında analizlerde öne çıkan dini yapılar tespit edilerek, bu yapıların çevrelerinde yapılacak düzenlemelere veya yeni yapılacak dini yapıların konumlarının belirlenmesine yönelik veriler ortaya konmuştur

Anahtar Kelimeler

Kimlik, İşaret öğesi, Dini Yapı, Coğrafi Bilgi Sistemi (GIS)

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2018a). Selimiye Camii yapıya zarar veren çimentodan te-mizlenecek. Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/haber/selimiye-camii-yapiya-zarar-veren-cimentodan-temizlenecek-463243
• Anadolu Ajansı. (2018b). Köln Katedralinin örtüleri kayboldu. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/avrupa/koln-katedralinin-ortuleri- kayboldu-40913588
• Çamlıca Camii vs Sultanahmet Camii. (2020). Erişim adresi: https://galeri.uludagsozluk.com/r/%C3%A7aml%C4%B1ca-cami-vs- sultanahmet-cami-639911
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019). Mekansal planlar yapım yönetmeliği. Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/e- plan/webmenu/webmenu13088.pdf
• Appleyard, D. (1969). Why buildings are known. Environment and Behavior,1, 131-156.
• Appleyard, D., Lynch, K. ve Myer, J.R. (1964). The view of the road. Cambridge: Cambridge Massachusetts Institute of Technology.
• Atıcı, E. (2018). Türkiye’deki kilise ve külliye yapılarının okunması (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Bhatta, B. (2009). Analysis of urban growth pattern using remote sensing abd GIS: A case study of Kalkata, India. International Journal of Remote Sensing, 30 (18), 4733-4746.
• Bülüç, E. (2017). Infıll uygulamalarla yer ve mekan kimliğinin değişimi (Yayım-lanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Cullen, G. (1961). Townscape. London: Architectural Press.
• Çetin, M. (2015). Using GIS analysis to assess urban green space in terms of accesibility: case study in Kütahya. International Journal of Sustaninable Deve-lopment and World Ecology, 22 (5), 420-424.
• Çöl, Ş. (1998). Kent kimliğini oluşturan faktörler ve günümüz kentlerini kimlikli kılmak için bir sistem önerisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Diker, M. (2014). Kent kimliğinin oluşmasında ibadet yapılarının yeri ve önemi: Antakya örneği (Yüksek Lisans Tezi) Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, F. (2016). Tarihsel süreç içerisinde kültürel değişimin fiziksel ve algısal değişim bağlamında irdelenmesi: Trabzon kent meydanları Örneği (Doktora Te-zi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 1997. (1997). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Emlak Haber Ajansı (2020). Körfez ülkelerinin yeni gözdesi: Trabzon. Erişim adresi: https://www.emlakhaberajansi.com/korfez-ulkelerinin- yeni-gozdesi-trabzon.html
• Erbilgin, S. H. (2017). Erken dönem kilise mimarisi ve dinsel dramın ilk örnek-lerinde mekan. Sahne ve Müzik Eğitim-Araştırma Dergisi, 5, 156-171.
• Erdem, N., İnce, H. (2016). Tarihi kilise ve havralarda kıble yönünün GNSS ölçme-leri ile araştırılması, 8. Ulusal Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• HD Wallpaper: italy,rome,vatican, saint pierre, cathedral, dome, tiber. (2019). Erişim adresi: https://www.wallpaperflare.com/italy-rome- vatican-saint-pierre-cathedral-dome-tiber-wallpaper-zsykx
• İslam Ansiklopedisi 2012. (2012). İstanbul: Türk Diyanet Vakfı İslam Araştır-maları Merkezi Yayınları.
• Kalın, A. (2004). Çevre tercih ve değerlendirmesinde görsel kalitenin belirlenmesi ve geliştirilmesi: Trabzon sahil bandı örneği (Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kostof, S. (1993). The city shaped: urban patterns and meanings, Through History, New York: Thames&Hudson.
• Kuban, D. (2010). Mimarlık kavramları, İstanbul: Yem Yayınları.
• Levi, D. ve Kocher, S. (2012). Perception of sacredness at heritage religious sites. Environment and Behavior, 45 (7), 912-930.
• Lynch, K. (1960). Kent imgesi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Milne, J. A. ve Sear D. A. (1997). Modelling river channel topography using GIS. International Journal Geographical Information Science, 11 (5), 499-519.
• Mango, C. (2006). Bizans mimarisi, Ankara: Rekmay Ltd. Şti.
• Marchesano, P. R. (2007). Brief history of the organsof the cathedral basilica of SS. Peter and Paul. The Tracker, 51 (3). 20-30.
• Nuroğlu, C. (2014). Kilisenin düzeni, İstanbul: Hristiyan Kitaplar Yayınları.
• Öz, Ş. (2013). Mescid/cami İslam kuruluş tarihi. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özen, H., Tuluk, Ö. İ., Engin, H. E., Düzenli, H. İ., Sümerkan, M. R., Tutkun, M., Üstün Demirkaya, F., Keleş, S. (2010). Trabzon kent içi kültür varlıkları envan-teri, Trabzon: T:C: Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayın-ları.
• Park, S. J. (2012). Measuring public library accessibility: a case study using GIS. Library and Information Science Research, 34 (1), 13-21.
• Peker, A. U. (2006). Hunad külliyesi. Tasarım Merkezi Dergisi, 1, 22-29.
• Ramazanoğlu, G. (2008). 16. yüzyılda Osmanlı külliyeleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 333-344.
• Rossi, A. (2006). Şehrin mimarisi. İstanbul: Kanat Yayınları.
• Sargın, H. (2012) Havra, kilise ve cami iç mekanlarına ibadethane kimliği kazandı-ran mekansal imge ve sembollerine ilişkin ortak kavramlar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sarıhan, F. Z. (2015). Türk mimarisinde cami imajı algısı (biçim-form üzerinden bir yaklaşım) (Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İs-tanbul.
• Sultan Ahmet Camii. (2020). Erişim adresi: http://www.onebilgi.com /sultan-ahmet-camii.html
• Sultan Ahmet Camiinin bilinmeyenleri. (2020). Erişim adresi: https://www.yeniakit.com.tr/foto-galeri/sultanahmet-camiinin- bilinmeyenleri-2744/1
• Trabzon Haberleri (2016). Kuşbakışı Trabzon bir başka güzel. Erişim adresi: https://www.mynet.com/kusbakisi-trabzon-bir-baska-guzel- 180103282434#12453819
• Wescott, A. (2018). Old St. Peter’s Basilica. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=ej4OvYFnyTQ
• Yetim, Ş. (2019). Dini yapıların işaret öğesi olma potansiyeli: Trabzon örneği (Yük-sek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.