Pandemi Sonrası Dönemde Kişi Başına Düşen Kentsel Yeşil Alan İhtiyacını Yeniden Düşünmek

Yıl 2021, Sayı: COVID-19 Sonrası Kentsel Kamusal Mekânların Dönüşümü, 362 - 388, 28.09.2021

Sinem Özdede , Dalya Hazar Kalonya , Aysun Aygün

https://doi.org/10.31198/idealkent.843386

Cited By: 12

Öz

COVID-19 pandemisi kentsel açık ve yeşil alanların önemini yeniden tartışmaya açmıştır. Karbon emisyonunu azaltmak için önerilen kompakt yapılaşma politikalarının, pandemi sonrası dönemin sosyal mesafe ihtiyacı ile çelişerek yoğunluk konusunda bir ikileme yol açtığı görülmektedir. Pandemi sürecinde ortaya çıkan sosyal izolasyon ihtiyacı ve kentsel açık yeşil alanların azlığı, kentlileri evlerinde hapsolmaya itmiştir. Buna karşın daha fazla açık yeşil alana sahip kentler, insanların birbiriyle daha az etkileştiği alanlar yaratarak kentlilere hareket imkânı sağlamıştır. Bu bağlamda pandemi sonrası dönemde kentsel yeşil alan standartlarının yeniden düşünmek daha sağlıklı kentler tasarlanması için bir ihtiyaçtır. Yapılan çalışma, kentlerde ihtiyaç duyulan açık ve yeşil alan miktarlarını hesaplamaya yönelik hipotetik bir model üzerinden pandemi sonrası dönemde kişi başına düşen kentsel yeşil alan ihtiyacını incelemektedir. “Pandemi Sonrası Yeşil Alanlar” (PS-YA) olarak isimlendirilen model; kişisel sosyal mesafe, gruplar arası istenen mesafe ve yeşil alan kullanım sıklığı dikkate alınarak matematiksel olarak formüle edilmiştir. Yapılan çalışma kapsamında, pandemi sonrası dönemde kişi başına düşen optimum kentsel yeşil alan ihtiyacının belirlenmesi için ileride yapılacak araştırmalara bilimsel altlık oluşturması ve kentsel yeşil alan standartlarının iyileştirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

kent planlama, kentsel yeşil alan, sağlıklı kent, pandemi, COVID-19

Rethinking the Need for Urban Green Space Per Capita in the Post-Pandemic Era

Öz

COVID-19 pandemic has re-brought forward the importance of urban open spaces. It is seen that the compact housing policies proposed to reduce carbon emissions conflict with the need for social distance in the post-pandemic era in terms of density. The need for social isolation emerged during the pandemic and the scarcity of urban open green spaces have been effective in keeping the citizens in their homes. However, cities with more open green spaces have provided the mobility of citizens since people interact less with each other. In this context, rethinking urban green space standards in the post-pandemic era is a necessity for designing healthier cities. The study examines the need for urban green space per capita in the post-pandemic era through a hypothetical model to calculate the amount of open and green space needed in cities. The model named “Post-Pandemic Green Areas” (PS-YA) has been mathematically formulated taking into personal social distance, desired distance between-groups and frequency of the use of green space. The study aims to establish a scientific basis for future research to determine the optimum need for urban green space per capita in the post-pandemic era and to improve urban green space standards.

Anahtar Kelimeler

Urban planning, urban green space, healthy city, pandemic, COVID-19

Kaynakça

• Akpınar, A. ve Cankurt, M. (2015). Türkiye'de kişi başına düşen yeşil alan miktarı ile ölüm oranı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Adnan Menderes University Agricultural Faculty, 12 (2), 101-107.
• Aksoy, Y. (2014). Türkiye’de yeşil alanlarla ilgili yasal düzenlemeler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13(26), 1-20.
• Allam, Z. ve Jones, D. S. (2020). Pandemic stricken cities on lockdown. Where are our planning and design professionals [now, then and into the future]?. Land Use Policy, 97, 104805.
• Altunkasa, M. F. (2004). Adana’nın kentsel gelişim süreci ve yeşil alanlar. Adana Kent Konseyi Çevre Çalışma Grubu Bireysel Raporu, s. 17, Adana.
• Aydemir S. vd. (1993). Konut alanları donatı standartları, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde nitelikli konut araştırması, Cilt 1. DPT. KTÜ, Trabzon.
• Aydemir, S. (2004). Bölüm 12: Planlama ve planlamanın evrimi. Aydemir, Ş., Erkonak Aydemir, S., Beyazlı, D., Ökten, N., Öksüz, A.M., Sancar, C., ... Aydın Türk, Y. (Ed.), Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı. (s. 284-337). Trabzon: Akademi Kitabevi.
• Aytatlı, B. (2013). Erzurum kentinde kişi başına düşmesi gereken aktif açık ve yeşil alan miktarının matematiksel modelle belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
• Barbarossa, L. (2020). The post pandemic city: Challenges and opportunities for a non-motorized urban environment: An overview of Italian cases. Sustainability, 12(17), 7172.
• Barlas, A. (2012) Komşuluk birimi. Melih Ersoy (Ed.), Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük 1. Basım (s. 281). İstanbul: Ninova Yayıncılık.
• Chae, J. H. ve Kim, W. J. (2020). The evaluation of physical environmental factors in urban parks for healthy city-focus on Seoul. Journal of the Korean Institute of Landscape Architecture, 48(4), 29-40.
• Chen, P., Mao, L., Nassis, G. P., Harmer, P., Ainsworth, B. E. ve Li, F. (2020). Coronavirus disease (COVID-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. J Sport Health Sci, 9, 103–4.
• Ciddi, P. K. ve Yazgan, E. (2020). COVID-19 Salgınında sosyal izolasyon sırasında fiziksel aktivite durumunun yaşam kalitesi üzerine etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 262-279.
• Coppola, D. (2007). Introduction to international disaster management. Oxford: Elsevier.
• Çetiner, A. (1972). Şehircilik çalışmalarında donatım ilkeleri. İstanbul: İTÜ.
• Deponte, D., Fossa, G. ve Gorrini, A. (2020). Shaping space for ever-changing mobility. COVID-19 lesson learned from Milan and its region. TEMA Journal of Land Use, Mobility and Environment. Special Issue COVID-19 vs City-20, 133-149.
• DSÖ (2014). Sağlıklı Kentler Hareketi. Erişim tarihi: 07.12.2020, http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads /2014/05/Sağlıklı-Kentler-Hareketi-Mayıs-2014.pdf
• Eminağaoğlu, Z. ve Yavuz, A. (2010). Kentsel yeşil alanların planlanması ve tasarımını etkileyen faktörler: Artvin ili örneği. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Cilt: IV S: 1536-1547.
• Ersoy, M. (2009). Kentsel planlamada arazi kullanım standartları. Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayınları.
• Gedikli, R. (2002). Kentlerde kişi başına düşmesi gereken açık yeşil alan büyüklüğünün değerlendirilmesinde kullanılabilecek matematik model önerisi. Planlama, 4(1), 62-76.
• Gehl, J. (1987) Life between buildings. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Hobday, R. A. ve Cason, J. W. (2009). The open-air treatment of pandemic influenza. American Journal of Public Health, 99(S2), 236-S242.
• İnal Çekiç, T. (2020). Salgınla mücadelenin kentsel tezahürü. https://mimdap.org/2020/04/salginla- mucadelenin-kentsel-tezahuru-doc-dr-tuba-inal-cekic/, Erişim tarihi: 02.10.2020.
• Joassart-Marcelli, P., Wolch, J. ve Salim, Z. (2011). Building the healthy city: The role of nonprofits in creating active urban parks. Urban Geography, 32(5), 682-711.
• Kaplan, S. (1995). The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework. Journal of Environmental Psychology, 15(3), 169-182.
• Kıygı, G. (2020). Salgının mekânsal hafızası: norm, ölçek, adalet. Spektrum tasarım rehberleri: Pandemide ve post-pandemide toplum ve mekân: Görüşler, öngörüler, öneriler 2. 47-51.
• Kuo, F. E. ve Sullivan, W. C. (2001). Aggression and violence in the inner city: effects of environment via mental fatigue. Environment and Behavior 33, 543–571.
• Küçükali, H., Küçükali, İ. ve Taşdemir, M., (2016). Sağlığın yeşil belirleyicileri: Parklar. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 38, 40-45.
• Lai, S., Leone, F. ve Zoppi, C. (2020). COVID-19 and spatial planning. A few issues concerning public policy. TEMA Journal of Land Use, Mobility and Environment. Special Issue | COVID-19 vs City-20, 231-246.
• Manlun, Y. (2003). Suitability analysis of urban green space system based on GIS (Master Tezi). International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation Enschede, Netherlands) s. 90.
• Maxwell, P. (2020). Post-pandemic urbanism: why embracing street life is central to the future of the city. Frame, https://frameweb.com/article/post-pandemic-urbanism-why-embracing-street-life-is-central-to- the-future-of-the-city?fbclid=IwAR2qxqFBJ4SEl25sR0k1Hrj7XMko303C5uCo8g58niRkDewYVUdDLl8-ka0, Erişim tarihi: 02.10.2020.
• Morris, G. P., Beck, S.A., Hanlon, P. ve Robertson, R. (2006). Getting strategic about the environment and health. Public Health, 120, 889-907.
• Önder, S. ve Polat, A. T. (2012). Kentsel açık-yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi. Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, 19, 73-96.
• Peçanha, T., Goessler, K. F., Roschel, H. ve Gualano, B. (2020). Social isolation during the COVID-19 pandemic can increase physical inactivity and the global burden of cardiovascular disease. American Journal of Physiology- Heart and Circulatory Physiology, 318(6), H1441-H1446.
• Perry, C. (1974). Neighborhood and community planning. Regional Survey of New York and its Environs, 7, 21-140. New York: Arno Press.
• Pinheiro, M. D. ve Luis, N. C. (2020). COVID-19 could leverage a sustainable built environment. Sustainability, 12, 5863.
• Pisano, C. (2020). Strategies for post-COVID cities: An insight to Paris En Commun and Milano 2020. Sustainability, 12, 5883; doi:10.3390/su12155883.
• Sanisa, G., Lafortezza, R., Bonnes, M. ve Carrus, G. (2006). Comparison of two different approaches for assessing the psychological and social dimensions of green spaces. Urban Forestry & Urban Greening, 5, 121–129.
• Sayan Atanur, G. ve Ersöz, N. D. (2020). Kavramsal gelişim süreçleri ve tasarım bileşenleri bağlamında kent parkları. Ağaç ve Orman, 1(1), 66-71.
• Şahin, Ş. ve Barış, M. (1998). Kentsel doku içerisinde açık ve yeşil alan standartlarını belirleyen etmenler. Peyzaj Mimarlığı Dergisi, 6(10), 84.
• Tuğaç, Ç. (2020). Kentsel sürdürülebilirlik ve kentsel dirençlilik perspektifinden tarihteki pandemiler ve COVID-19 pandemisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 259-292.
• Ulrich, R. S. (1984). View through a window may ınfluence recovery from surgery. Science, 224, 420-421.
• UN Habitat (2020). COVID-19 response report. https://unhabitat.org/un-habitat-covid-19-response-plan, Erişim tarihi: 19.12.2020.
• UNDP (2020). BM Kalkınma programı raporu. https://www.tr.undp.org/, Erişim tarihi: 19.12.2020.
• Uslu, A. (2007). Kent ekolojisi. Sabri Gökmen (Ed.) Genel Ekoloji. (s. 353-401). Ankara: Nobel Yayınları.
• Ward Thompson, C. (2011). Linking landscape and health: The recurring theme. Landscape and Urban Planning 99, 187-195.
• World Cities Culture Forum. (n.d.) Metropol kentlerde kamusal yeşil alanların yerleşim içindeki oranı. http://www.worldcitiescultureforum.com/data/of-public-green-space-parks-and-gardens. Erişim tarihi: 04.12.2020.
• Yıldızcı, A. C. (1982). Kentsel yeşil alan planlaması ve İstanbul örneği (Doçentlik Tezi). İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul, Türkiye, s. 201.
• Yücesu, Ö., Korkut, A. ve Kiper, T. (2017). Kırklareli kent merkezinin açık ve yeşil alanların analizi ve bir sistem önerisi. Artium, 5 (2), 22-37.