World Town Planning Day Activities in Turkey and Their Effects on Turkish Urbanization: Overview of Colloquiums and Congresses 1977-2008

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 37, 1798 - 1840, 14.11.2022

Ayşe Özcan Buckley Muharrem Güneş

https://doi.org/10.31198/idealkent.1129564

Cited By: 1

Öz

World Urbanism Congresses (also known as World Town Planning Day) and colloquiums in Turkey have a very important role as a collective discussion arena where theory meets practice, and they feed all scientific disciplines related to urbanism. These activities reflect the traces of the economic, social/political life they encounter periodically. It can be said that the specific characteristics of the period are effective in determining both the subject and the content of the activities. This situation also contains important data about the future predictions and applications for the related academic discipline. Looking at the urbanization process and the development of urban studies in Turkey, one can see that the process periodically progresses with many economic, social/political intersections.This study aims to analyze the general structure of the urban planning issues and the academic and practical solutions to these issues between 1977-2008 through the urban planning colloquiums and congresses. As a result, it is seen that the related activities reveal a picture that is integrated with the Turkish urbanization history in terms of the level and quality of discussion of urban problems and reflects the change and transformation of the urbanization movements in our country.

Anahtar Kelimeler

Urbanization, world urbanism congresses, urbanism colloquiums, Turkey urbanization history

Türkiye’de Dünya Şehircilik Günü Etkinlikleri ve Kentleşme Etkileşimi: 1977-2008 Dönemi Kolokyum ve Kongreler Üzerine Bir İnceleme

Öz

Türkiye’de şehircilik kongreleri ve kolokyumlar kuramın uygulama ile buluştuğu kolektif bir tartışma alanı olma özelliği nedeniyle oldukça önemli bir role sahiptir ve şehircilikle ilgili tüm bilimsel disiplinleri de bu yolla beslemektedir. Bu etkinlikler dönemsel olarak rastladıkları ekonomik, sosyal/siyasal yaşamın izlerini yansıtmaktadır. Denebilir ki dönemin kendine özgü özellikleri söz konusu etkinliklerin konusundan içeriğine kadar etkili olmaktadır. Bu durum aynı zamanda, ilgili bilim dalı için geleceğe yönelik kestirimlerin ve uygulamaların ne olabileceğine ilişkin de önemli veriler içermektedir. Türkiye’de kentleşme süreci ile kent çalışmalarının gelişim seyrine bakıldığında dönemsel olarak pek çok ekonomik, sosyal/siyasal kesişmelerle beraber sürecin ilerlediği görülür. Bu çalışma söz konusu bu sürecin önemli ayaklarından biri olan şehircilik kolokyumlarını ve kongreleri 1977-2008 yılları arasındaki dönem ile sınırlandırarak incelemektedir. Bu incelemedeki temel amaç, kentleşme sorunlarının ve bu sorunlara yönelik akademik ve uygulamaya dair çözümlerin genel yapısını ve öne çıkan konuları ilgili kolokyum ve kongre dönemi içerisinde çözümlemektir. Bu çözümlemeye göre, ilgili etkinlikler -sorunları tartışma düzeyi ve niteliği açısından –uygulamadan kopuk olmayan- Türk kentleşme tarihi ile bütünleşen bir resim ortaya koymakta ve ülkemizde kentleşme hareketlerinin geçirdiği değişimi ve dönüşümü önemli ölçüde yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentleşme, dünya şehircilik kongreleri, şehircilik kolokyumları, Türkiye kentleşme tarihi

Kaynakça

• Akbulut, R. (1996).2000’e doğru İstanbul kent planlaması ve alternatif konut üretimi. TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi III. Dönem Çalışma Raporu (1994-1996),İstanbul: ŞPO İstanbul Şubesi.
• Albrechts, L. (1991), Changing roles and positions of planners, Urban Studies, Vol-28, Issue-1, 123-137.
• Alkan, A. ve Bülent D. (2007).Türkiye’de kent çalışmalarının izinden giderken ‘toplumsal adalet eşitsizlik ve iktidar’ nereye düşer?A. Mengi (Der.), Ruşen Keleş’e armağan, 2. kitap: Kent ve planlama (s. 87-109)içinde. Ankara: İmge Kitabevi.
• Altan, T. ve Celal Ö. (Yay. Haz.) (1985).Türkiye 8. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Sanayi yer seçimi, turizm yerleşmeleri ve tarım topraklarının ülkesel arazi kullanımı içinde değerlendirilmesi (1-2-3 Kasım 1984, Adana), Adana: Kemal Matbaası A.Ş.
• Angotti, T. (1993). Metropolis 2000: Planning, povertyandpolitics, London: Routledge.
• APA (American Planning Association) (2022), World town planning day, 20.04.2022 tarihinde https://www.planning.org/international/worldtown/ adresinden erişildi.
• Aru, K. A. (1989).Dünya Şehircilik Günü Türkiye DaimîKomitesi Başkanı Prof. Dr. Kemal Ahmet Aru’nun konuşması. Türkiye 11. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (6-8 Kasım 1987, Edirne) (s. 17-19)içinde, Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Matbaası.
• Aru, K. A. (1998).Dünya Şehircilik Günü Türkiye Daimî Komitesi 1. Başkanı Prof. Dr. Kemal Ahmet Aru’nun konuşması. M. Çubuk (Ed.), Türkiye 4. Şehircilik Kongresi (6-8 Kasım 1996, İstanbul)(s. 13-15)içinde, İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını.
• Aydemir, Ş. ve Saliha E. (Yay. Haz.) (1983).Türkiye 7. Dünya Şehircilik Günü kutlamaları: Kıyılar Kolokyumu (6-8 Aralık 1983), Trabzon: Karadeniz Üniversitesi, Dünya Şehircilik Günü Türkiye Daimî Komitesi.
• Beyazıt, E. ve Yarım, U. S. (2020). Farklı refah devleti modellerinde konut politikaları. Journal of History School, 48, 3604-3623.
• Ewans, B. (1997).From town planning to environmental planning. A.Blowersand ve B. Evans (Ed.), Townplanningintothe 21st century içinde. Routledge, Taylor&FrancisGroup.
• Çubuk, M. (1981).29., 30., 31. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumlarının değerlendirmesi (tartışma metni). İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (DGSA) Şehircilik Araştırma Enstitüsü.
• Çubuk, M. (1984).Mehmet Çubuk’un konuşması. Türkiye 4. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Ülke Ölçeğinde Planlama ve Düzenleme Sorunları Kolokyumu (29-30 Aralık 1980, İstanbul) içinde, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayını-1.
• Çubuk, M. (Yay. Haz.) (1985a).Önsöz. Türkiye 2. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Türkiye’de Metropoliten Alan Planlama Deneyim ve Sorunları Kolokyumu (6-8 Kasım 1978) (s. 9-12)içinde. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayını-2.
• Çubuk, M. (Yay. Haz.) (1985b).Önsöz.Türkiye 3. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Türkiye’de Kentleşme Süreci ve Kırsal Alan Sorunları Kolokyumu (6-8 Kasım 1979) içinde, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayını-1.
• Çubuk, M. (Yay. Haz.) (1987).Türkiye 2. Şehircilik Kongresi: Türkiye’de imar hareketlerinde yeni dönem (6-7-8 Kasım 1986, İstanbul). Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
• Çubuk, M. (Yay. Haz.) (1991).1978-1991 yılları arasında yapılan Dünya Şehircilik Günleri, kongre-kolokyum-panel sonuçlarının değerlendirmesi, şehirciliğimizi sorgulama denemesi ve öneriler. İstanbul: MSÜ Dünya Şehircilik Günü Daimi Komitesi.
• Çubuk, M. (Ed.) (1994).Türkiye 16. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: İstanbul’un kentsel gelişme sorunları ve Avrupa metropolleri (3-8 Kasım 1992, İstanbul). Ankara: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı.
• Çubuk, M. (Ed.) (1995).Türkiye 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Kent ve çevre: planlamaya ekolojik yaklaşım (4-5-6 Kasım 1993, Bursa). İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Çubuk, M. (Ed.) (1997).Türkiye 18. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Şehircilik mesleği ile ilgili olarak görevler, yetkiler ve nitelikler (7-8-9 Kasım 1994, Ankara). İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Matbaası.
• Çubuk, M. (1998), Kent, kültür ve toplumsal uyum için nasıl bir şehircilik?, Mehmet Çubuk (Ed.),Türkiye 4. Şehircilik Kongresi: Kent, kültür ve toplumsal uyum ve Habitat II sonuçlarının değerlendirilmesi (6-7-8 Kasım 1997, İstanbul)içinde. İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası.
• Çubuk, M. (2000).Tematik açıklama: 3. bin yılda beşerileşmiş şehircilik ütopyası, Türkiye 23. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (8-9-10 Kasım 1999) içinde. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi, 17-27.
• Çubuk, M. (2009), “Kamu politikaları ve kentsel politikaların şehircilik uygulamalarında anahtar rolü ve dünyadaki gelişmelerden Türkiye gerçeğine bakış”, 21.04.2021 tarihinde http://www.planlama.org/new/planlama.org-yazilari/kamu-politikalari-ve-kentsel-politikalar/2.html adresinden ulaşıldı.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) (1968), İkinci beş yıllık kalkınma planı (1968-1972), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı.
• DPT (1973), Üçüncü beş yıllık kalkınma planı (1973-1977), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı.
• DPT (1979), Dördüncü beş yıllık kalkınma planı (1979-1983), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: 1664.
• Eraydın, A. (2013). Değişen neoliberalizm ve kentsel alana yansımaları: Seçenekleri ve sonrasını düşünmek. Neoliberalizm sonrası mekânsal müdahale biçimleri ve yansımaları içinde(s. 1-8), KBAM 4. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu’nda sunulan bildiri,TÜBİTAK Yayınları.
• Eski Türk Kentleri Semineri (Kasım 1977, İstanbul): 28. dünya şehircilik günü, İstanbul: DGSA Şehircilik Araştırma Enstitüsü, Yayın-1.
• Gibson, M. ve Arzu K. (2007). Türkiye’de planlama yol ayrımında: Sahte bir şafak mı yoksa yeni bir dönemin vizyonu mu?.A. Mengi (Der.), Ruşen Keleş’e armağan, 2. kitap: Kent ve planlama (s. 443-480) içinde,Ankara: İmge Kitabevi.
• Healey, P. ve Shaw, T. (1993). Planners, plans and sustainable development, Regional Studies, Vol-27, Number-8.
• İmar ve İskân Bakanlığı (1973).50 yılda imar ve yerleşme: 1923-1973, Ankara: İmar ve İskan Bakanlığı Yayını.
• Keleş, R. (1987) (Yay. Haz.).Türkiye’de kentbilim eğitimi, Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.
• Keleş, R. (1990).Dünya Şehircilik Gününün ardından, Türkiye 12. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (16-18 Kasım 1988, Ankara) içinde,Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi.
• Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Keleş, R. (1986).1951-1960 yıllarında kent araştırmaları. S.Atauz (Der.), Türkiye’de sosyal bilim araştırmalarının gelişimi içinde, Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
• Kentleşme Şurası Raporu (2009). Kentsel dönüşüm, konut ve arsa politikaları. Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yayını.
• Koç, H. (2007).Açılış konuşmaları. Türkiye 6. Şehircilik Kongresi: Planlama, siyaset, siyasalar (6-7-8 Kasım 2006, İzmir) (s. 13-15) içinde, Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası.
• Koçbay, A. ve Alan H. (2009).Türkiye’de kent planlaması ve jeoteknik çalışmaların gelişimi, 62. Türkiye Jeoloji Kurultayı’nda sunuldu (13-17 Nisan 2009, Ankara), Erişim: 22.10.2019 tarihindehttp://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/fcf9224f1f09a97_ek.pdfadresinden erişildi.
• Kubin, G. (1997), Kent plancısı, kent planlama sürecinde misafir sanatçı değildir. M. Çubuk (Ed.).Türkiye 18. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Şehircilik mesleği ile ilgili olarak görevler, yetkiler ve nitelikler (s. 116-124) içinde, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Matbaası.
• Lefebvre, H. (1991).The production of space. (D. N. Smith, Çev.), Great Britain: Blackwell.
• Özgen, L. (2008), CIAM ve AB yaklaşımlarının planlama pratiklerine getirileri. 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 31. Kolokyumu: Planlama meslek alanı: Geçmişten geleceğe (s. 243-265)içinde. Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, s. 243-265.
• Mumford, L. (2011). What is a city. R.T. Le Gates and F. Stout (Eds.). Thecityreader (s. 91-95) içinde, Londonand New York: Routledge.
• Suher, H. (1993). Kolokyum genel değerlendirmesi. Türkiye 14. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (s. 103-105) içinde, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Matbaası.
• OPPI (2009), World town planning day-2008,14.05.2009 tarihinde http://www.ontarioplanners.on.ca/content/Events/wtpd.aspx adresinden erişildi.
• Oruç, N. ve Sevin A. (1985).Türkiye 9. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Kentleşme-sanayileşme etkileşimi: Bir sanayi kentinin planlama ve uygulama sorunları, Eskişehir örneği, Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
• Özcan, A. (2007),Türkiye Cumhuriyeti hükümetlerinin konut sorununa yaklaşım biçimleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze uygulanan kamu politikaları (s. 333-354) içinde, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özcan Buckley,A. (2021). Kentsel haklar açısından iklim değişikliği riskleri ve hak ihlalleri. Ş. Karabulut (Der.), Kamu yönetimi bakımından yerel ve küresel ölçekte düşünceler ve kurumlar(s. 1-37) içinde, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özer, A. Ö. veAkay Z. (1982).Kent planlama mesleğinin kurumsallaşması ve kent plancılarının uygulamadaki konumu.Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, 2. kitap (s. 463-482) içinde, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını.
• Tankut, G. (1990).Şehircilik, hukuk ve yönetim sorunları: Kolokyum sonuçları üzerine bir değerlendirme.Türkiye 12. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (s. 5-9) içinde, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi.
• Tekeli, İ. (2006), Türkiye’de kent planlaması düşüncesinin gelişimi, Yapı Dergisi,291, 20.09.2018 tarihindehttp://www.yapi.com.tr/Haberler/turkiyede-kent-planlamasi-dusuncesinin-gelisimi_61110.html adresinden erişildi.
• TMMOB ŞPO (2009), Etkinlikler,22.06.2009 tarihinde http://www.spo.org.tr/etkinlikler adresinden erişildi.
• TUPOB (2007), Türkiye’de şehir ve bölge planlama eğitiminde kalite geliştirme ve akreditasyon, N. Gülersoy (Haz.), TUPOB 3. Dönem Çalışmaları (Haziran 2007), İstanbul: İTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• TÜİK (2020). Bölgesel istatistikler: Nüfus ve göç, 12.10.2020 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/sorguSayfa.do?target=degisken#adresinden erişildi.
• TÜİK (2022). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları-2021, 06.04.2022 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109 adresinden erişildi.
• Türel, A. (2005). Açılış konuşmaları.Türkiye 28. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Değişen-dönüşen kent ve bölge (s. 3-4) içinde, Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası ve ODTÜ Mimarlık Fakültesi ortak yayını. Türkiye 6. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu: Türkiye’de yerleşmeler ve konut sorunları (4-5-6 Kasım 1982, İzmir) (1984), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Türkiye 13. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (6-7-8 Kasım 1989, İstanbul): Türkiye’de şehircilik ve planlama eğitimi (1991), İstanbul: Yıldız Üniversitesi Matbaası.
• Türkiye 29. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu:Planlamada yeni politika ve stratejiler,riskler ve fırsatlar geçmişten geleceğe,İstanbul: TMMOB Şehir Plancıları Odası.
• Türkiye 31. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu (2008): Planlama meslek alanı,geçmişten geleceğe,Ankara: TMMOB Şehir Plancıları Odası.
• UN (2007).World urbanization prospects: The 2007 revision population database, New York: United Nations, Population Division, 22.01.2008 tarihinde http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=1adresinden erişildi.
• UN (2018), World urbanization prospects: the 2018 revision (ExecutiveSummary), New York,12.12.2021tarihindehttps://www.un.org/development/desa/en/news/population/2018-revision-of-world-urbanization-prospects.htmladresinden erişildi.
• UN (2019a).The World’s cities in 2018, data booklet, department of economic and social affairs, population division, 12.04.2021 tarihinde https://www.un.org/en/events/citiesday/assets/pdf/the_worlds_cities_in_2018_data_booklet.pdf adresinden erişildi.
• UN World Population Prospects (2019b). World population prospects.12.12.2021 tarihinde https://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019_Highlights.pdf adresinden erişildi
• UN SDGs Report (2019). Sustainable development goals report. 12.03.2020 tarihinde https://unstats.un.org/sdgs/report/2019/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2019.pdfadresinden erişildi.
• Wirth, L. (2002). “Urbanism as a way of life”. 01.01.2022 tarihinde http://www.sjsu.edu/people/saul.cohn/courses/city/s0/27681191Wirth.pdfadresinden erişildi.