Tarihi Yapıların Yükseköğretim Yapısı Olarak İşlevlendirilmesi: Frej Apartmanı

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 41, 558 - 575, 11.10.2023

Volkan Öztürk

https://doi.org/10.31198/idealkent.1337843

Öz

Tarihi yapıları yeniden kullanma çabası geçmişten günümüze hep var olan bir çabadır. Toplumsal ihtiyaçlar ve şartlar değiştikçe insanların mekân gereksinimi de aynı ölçüde değiştiği gözlemlenmektedir. 1990’lı yıllardan itibaren ülkemizde yaşanan üniversite sayılarının artmasıyla beraber kampüs ve yapı ihtiyacı doğan üniversitelerin bazıları çözümü tarihi yapıları yükseköğretim işlevine dönüştürmekte bulmuşlardır. Yükseköğretim yapısı olarak işlevlendirilen tarihi yapıların fiziksel koşullarının değerlendirildiği bu çalışmada örnek olay (case study) incelemesi olarak İstanbul Galata Üniversitesi’nin kullandığı Frej Apartmanı olarak bilinen tarihi yapı ele alınacaktır. Yapının zamanla değişimiyle beraber yükseköğretim yapılarının fiziksel ölçütlere göre koşulları incelenmiştir. Buradan hareketle ‘Eğitim yapısı olarak işlevlendirilmiş tarihi mekanlarda fiziksel çevre kontrol parametreleri mekânsal kaliteyi belirlemede etkilidir.’ araştırmanın hipotezidir. Bulgular, tarihi ve mekânsal değerlerin korunmasıyla birlikte çağdaş ihtiyaçlara cevap verecek şekilde fonksiyonlara sahip olmasının dikkat edilmesi gereken konular olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak yeniden işlevlendirilen tarihi yapıların merkezi konumu ve kente kazandırılmış kültür varlığı olarak düşünüldüğünde hem ülkemizin eğitim altyapısı hem de mimari üslup olarak duyarlı bir yaklaşım sergilenmiştir.

Anahtar Kelimeler

mekânsal kalite., Tarihi yapılar, yükseköğretim yapıları, yeniden işlevlendirme

Functioning Historical Buildings as Higher Education Buildings: Frej Apartment

Öz

The effort to reuse historical structures has been a constant endeavor from the past to the present. With the increase in the number of universities in Turkey since the 1990s, some of the universities in need of structure have converted historical buildings to higher education functions. In this study, in which the physical conditions of historical buildings functionalised as higher education buildings are evaluated, the historical building known as Frej Apartment used by Istanbul Galata University will be discussed as a case study. With the change of the building over time, the conditions of higher education buildings according to physical criteria were analysed. From this point of view, 'Physical environment control parameters are effective in determining spatial quality in historical places functionalised as educational buildings' is the hypothesis of the research. The findings show that the preservation of historical and spatial values as well as having functions to meet contemporary needs are the issues to be considered. As a result, considering the central location of the re-functionalised historical buildings and the cultural asset brought to the city, a sensitive approach has been exhibited both in terms of the educational infrastructure of our country and architectural style.

Anahtar Kelimeler

Historical buildings, higher education buildings, re-functioning, spatial quality

Kaynakça

• Açıcı, F. K., & Konakoğlu, Z. N., (2019). Tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesi: Trabzon Mimarlar Odası örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(2), 214-224. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1080364
• Al, S. (2014). Eğitim yapılarının fiziksel konfor koşullarının öğrenci başarısına etkisi (Tez No:360860). [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Anonim. (2016). Beyoğlu’nun 100 yılı deviren binaları! 15 Eylül 2023 tarihinde https://www.zingat.com/blog/beyoglunun-100-yili-deviren-binalari/ adresinden erişildi.
• Beyoğlu Belediyesi. (2023, Eylül). Beyoğlu Haritaları. https://beyoglu.bel.tr/beyoglu/beyoglu-haritalari/
• Gülersoy, Ç. (1989, 7 Ağustos). Frej Apartmanı. Cumhuriyet Gazetesi. https://egazete.cumhuriyet.com.tr/yayinlar
• Hasol, D. (2014). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü (13. Baskı). İstanbul: Yem Yayın.
• Kocabıyık, Y. (2014). Yeniden işlevlendirme kavramı ve bu kapsamda İTÜ Taşkışla binasının incelenmesi (Tez No:373768). [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Levi. M. (2021, Kasım 21). Muhayyelat [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=CXB5-2Avrf4&ab_channel=TRT2
• Onat, M. (1996). Frej apartmanı öyküsü. Ege Mimarlık Dergisi, 19, 21-37. https://www.egemimarlik.org/
• Örnek, N. (2022). Frej apartmanı (İstanbul Galata Üniversitesi). 15 Eylül 2023 tarihinde https://www.herumutortakarar.com/frej-apartmani-istanbul-galata-universitesi/ adresinden erişildi.
• Öztürk S.V. (2023). Kişisel fotoğraf arşivi.
• Öztürk, S. V. (2021). Özel eğitim mekanlarının down sendromlu bireyler için yapı biyolojisi kapsamında değerlendirilmesi (Tez No:705321) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Salbacak, S. (2019). Mütareke dönemi İstanbul’unda Beyoğlu’nun çok kültürlü yapısı ve Frej Apartmanı. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 3,(1), 33-44. 15 Eylül 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/767851 adresinden erişildi.
• Selçuk, M. (2006). Binaların yeniden işlevlendirilmesinde mekânsal kurgunun değerlendirilmesi (Tez no:183239) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Tankut, B. (2021). Üniversite eğitim yapısına dönüştürülmüş binalardaki ara mekânlara yönelik bir mekânsal kalite incelemesi (Tez No:704703) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. 15 Eylül 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
• Uludağ, Z., & Odacı, H. (2002). Eğitim öğretim faaliyetlerinde fiziksel mekân. Milli Eğitim Dergisi, (153-154), 18-36. 15 Eylül 2023 tarihinde https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/153-154/uludag.htm adresinden erişildi.
• YÖK Akademik Arama. (2023, Eylül). https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/