İstanbul'daki Acil Toplanma Alanlarının Niteliklerinin Küresel Bulanık MAIRCA Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 44, 1014 - 1036, 31.07.2024

Serap Tepe Serkan Eti

https://doi.org/10.31198/idealkent.1431280

Öz

Afetler hayatın kaçınılmaz gerçekleridir. Afet ve acil durumlarla mücadele etmek, içerdikleri belirsizlikler nedeniyle zordur. Afet ve acil durumları yönetmek, öncesi ve sonrası süreçlerde bütünlük gerektirir. İnsanlar bir afetle karşı karşıya kaldıklarında ne kadar bilgili olsalar da olayın şoku, korku ve kaygı nedeniyle bilinçli hareket edemeyebilirler. Bu nedenle afet sonrası toparlanma aşaması çok önemlidir. Önerilen çalışmada deprem gerçeğinin en yakın tanıklarından biri olan İstanbul için afet sonrası toplanma alanları incelenmiştir. Çalışmanın amacı, İstanbul'daki toplanma alanlarını tüm ilçeler bazında uzman görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi ve mevcut acil toplanma alanlarının beklenen büyük İstanbul depremine uygunluğunun karşılaştırılıp sıralanmasıdır. Bu sıralama, Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri’nden (ÇKKV) biri olan Çok Nitelikli İdeal Gerçek Karşılaştırmalı Analiz (Multi Attributive Ideal Real Comparative Analysis, MAIRCA) yönteminin bulanık mantık entegrasyonu yardımıyla yapılmıştır. Bu sıralamanın ilçelerin mevcut durumunun ortaya konulması ve farkındalık yaratılması açısından faydalı olacağı düşünülmektedir. Bilindiği kadarıyla küresel bulanık mantık entegreli MAIRCA tekniğinin ilk kez kullanıldığı makaleden elde edilen sonuçlara göre Kadıköy ilçesi toplanma alanlarının en iyi koşullara sahip olduğu ilçe olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet, deprem, toplanma alanı, MAIRCA, ÇKKV

Evaluation of Qualifications of Emergency Assembly Areas in Istanbul using the Spherical Fuzzy MAIRCA Process

Öz

Disasters are inevitable facts of life. It is difficult to deal with disasters and emergencies because of the uncertainties they contain. Managing disasters and emergencies requires integrity with before and after processes. No matter how well-informed people may be when faced with a disaster, they may not act consciously due to the shock of the event, fear and anxiety. Therefore, the recovery phase after a disaster is very important. In the presented paper, meeting areas after a disaster for Istanbul, which is one of the closest witnesses of the earthquake reality, were examined. The motivation of the paper is to evaluate the assembly areas in Istanbul on the basis of all districts under expert opinions and to compare and rank the suitability of the currently existing emergency assembly areas for the expected major Istanbul earthquake. This ranking was made by the help of the fuzzy logic integration of the Multi Attributive Ideal Real Comparative Analysis (MAIRCA) method, which is one of the Multi-Criteria Decision-Making Techniques (MCDM). It is thought that this ranking will be useful in revealing the current situation of the districts and raising awareness. As far as is known, according to the results obtained from the paper in which the spherical fuzzy logic integrated MAIRCA technique was used for the first time, Kadıköy district was determined as the district with the best conditions assembly areas.

Anahtar Kelimeler

Disaster, earthquake, assembly area, MAIRCA, MCDM

Kaynakça

• AFAD, T.C. Ministry of Interior Disaster and Emergency Management Presidency. (2020). Statistics of natural events within the scope of disaster management.
• Ayyıldız, E., & Taskin Gümüş, A. (2020). A novel spherical fuzzy AHP-integrated spherical WASPAS methodology for petrol station location selection problem: A real case study for İstanbul. Environmental Science and Pollution Research, 27, 36109–36120. https://doi.org/10.1007/s11356-020-09493-2
• Chatterjee, K., Pamucar, D., & Zavadskas, E. K. (2018). Evaluating the performance of suppliers based on using the R'AMATEL-MAIRCA method for green supply chain implementation in electronics industry. Journal of Cleaner Production, 184, 101-129. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.02.199
• Çınar, A. K., Akgün, Y., & Maral, H. (2018). Analyzing the planning criteria for emergency assembly points and temporary shelter areas: Case of İzmir-Karşıyaka. Planning, 28(2), 179-200. https://doi.org/10.14744/planlama.2018.63637
• Dayanır, H., Çınar, A. K., Akgün, Y., & Çorumluoğlu, Ö. (2022). Delphi yöntemi kullanarak afet sonrası geçici barınma alanı seçimi ve planlaması ölçütlerinin belirlenmesi: İzmir/Seferihisar örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 87-102. https://doi.org/10.17426/dao.1035294
• Donyatalab, Y., Seyfi-Shishavan, S. A., Farrokhizadeh, E., Kutlu Gündoğdu, F., & Kahraman, C. (2020). Spherical fuzzy linear assignment method for multiple criteria group decision-making problems. Informatica, 31(4), 707-722. https://doi.org/10.15388/20-INFOR429
• Ecer, F. (2022). An extended MAIRCA method using intuitionistic fuzzy sets for coronavirus vaccine selection in the age of COVID-19. Neural Computing and Applications, 34(7), 5603-5623. https://doi.org/10.1007/s00521-021-06175-3
• Erdoğan, M. (2022). Assessing farmers' perception to agriculture 4.0 technologies: A new interval‐valued spherical fuzzy sets-based approach. International Journal of Intelligent Systems, 37(2), 1751-1801. https://doi.org/10.1002/int.22676
• Ersin, İ., Dinçer, H., & Yüksel, S. (2019). Yerel yönetimlerde yatırım kriterlerinin belirlenmesi: Bulanık DEMATEL yöntemiyle bir analiz. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 477-493. https://doi.org/10.18657/yonveek.595680
• Gerdan, S., & Şen, A. (2019). Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10(28), 962-983. https://doi.org/10.31198/idealkent.589273
• Istanbul Governorship Provincial Emergency and Disaster Situation Directorate. (2021). IRAP provincial disaster risk reduction plan.
• Istanbul Metropolitan Municipality Activity Report. (2017). Disaster and emergency response management.
• Kutlu Gündoğdu, F., & Kahraman, C. (2019). Hastane yeri seçiminde küresel bulanık topsis yöntemi. In 39. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği Ulusal Kongresi, Turkey. https://doi.org/10.3390/proceedings2019010200
• Kutlu Gündoğdu, F., & Kahraman, C. (2019). Spherical fuzzy sets and spherical fuzzy TOPSIS method. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 36(1), 337-352. https://doi.org/10.3233/JIFS-181110
• Kürtüm Varolgüneş, F. (2021). Success factors for post‐disaster permanent housing: Example of Turkish earthquakes. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(1), 115-130. https://doi.org/10.7456/11101100/001
• Official Gazette. (2020, July 29). Regulation on determination of service standards and accreditation principles regarding disaster and emergency situations. Official Gazette, 31200. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/07/20200729-1.htm
• Öztürk, F., & Kaya, G. K. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının promethee metodu ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3), 1239-1252. https://doi.org/10.17482/uumfd.779512
• Şirin, M., & Ocak, F. (2020). Gümüşhane şehrinde afet ve acil durum toplanma alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ortamında değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 85-106. https://doi.org/10.17295/ataunidcd.763365