Türkiye’de Tiny House Hareketinin Ortaya Çıkış Süreci ve Yol Açtığı Sosyo-Mekânsal Etkilere İlişkin Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 46, 1936 - 1965, 31.12.2024

Şefika Aydın , Esen Gökçe Özdamar

https://doi.org/10.31198/idealkent.1446004

Öz

Tiny house, maliyetinin düşüklüğü, küçüklüğü, hareket imkânı ve yerden bağımsızlığı nedeniyle kentsel barınma sorununa yönelik alternatif çözümlerinden birisi olarak görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de 2020 yılından itibaren yaygınlaşan tiny house hareketinin ortaya çıkış nedenleri ve yol açtığı sosyo-mekânsal etkiler ele alınmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasına uygun olarak tasarlanan araştırmanın veri toplama sürecinde, yazılı ve sesli-görsel doküman incelemesi ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler imar, mekânsal planlama ve tarımla ilgili kamu kurum yetkilileri ve sivil toplum temsilcilerinin yanı sıra tiny house üreticileri ve sektör geliştiricilerinden oluşan 18 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de tiny house yerleşimlerinin ortaya çıkmasında (1) COVID-19 salgın sürecinde artan doğal alanda yaşama arzusunun, (2) deprem korkusunun, (3) Türkiye’de son yıllarda yaşanan ekonomik sorunların, (4) imar izni gereken alanlarda ruhsatlı sabit yapı inşa etmenin yasal zorluklarının, (5) küçük tarımsal arazilerde seracılık, meyve yetiştiriciliği gibi faaliyetlerde bulunma isteğinin, (6) tiny house’un taşınabilir niteliğe sahip olmasının ve Karayolları Trafik Kanunu’na bağlı olarak üretilmesinin öne çıkan motivasyonlar olduğu görülmektedir. Bu motivasyonlar çerçevesinde tiny house kullanımının yaygınlaşmaya devam edeceği beklenmektedir. Çalışma, mobil tiny house kullanımının yaygınlaşmasının doğal alanların tahribatına, tarım topraklarının ve ormanlık arazilerin amacı dışında kullanımına, yeni plansız yerleşim alanlarının oluşumuna potansiyel etkileri olduğuna ve katılımcıların bu konulardaki ayrışmalarına dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tiny house (küçük ev), mobil (hareketli) ev, tiny house köyü, sürdürülebilirlik, ikincil konut

A Qualitative Research on the Emergence Process of the Tiny House Movement in Türkiye and its Socio-Spatial Impacts

Öz

Tiny houses are regarded as one of the alternatives to urban housing problems due to their low cost, small area, mobility, and location independence. In this study, the factors that caused the tiny house movement, which has become widespread in Türkiye since 2020, and the socio-spatial effects caused by this movement are discussed. The research is based on a qualitative research design. Data is collected through written and audio-visual document analysis and in-depth interviews held with 18 people, including officials from public institutions, NGOs related to zoning, spatial planning, and agriculture, tiny house manufacturers and sector developers. As a result, mobile tiny house settlements, which are becoming widespread in Türkiye, are due to (1) the increasing desire to live in natural areas during the COVID-19 pandemic, (2) fear of earthquakes, (3) economic problems, (4) the legal difficulties of building licensed fixed structures in areas where planning permission is required, (5) the desire to engage in activities such as greenhouse cultivation and fruit growing on small agricultural lands, (6) the tiny house has a portable feature and is produced in accordance with the Highway Traffic Law . The study draws attention to the effects of mobile tiny houses on the destruction and misuse of natural areas and the formation of new unplanned settlement areas.

Anahtar Kelimeler

Tiny house, mobile house, tiny house village, sustainability, secondary housing

Kaynakça

• Aksoy Khurami, E. ve Özdemir Sarı, Ö. B. (2022). Trends in housing markets during the economic crisis and Covid 19 pandemic: Turkish case. Asia-Pacific Journal of Regional Science, 1, 1159-1175. https://doi.org/10.1007/s41685-022-00251-w.
• Anson, A. (2014). The world is my backyard: Romanticization, Thoreauvian rhetoric, and constructive confrontation in the tiny house movement. From Sustainable to Resilient Cities: Global Concerns and Urban Efforts, 14, 289-313. https://doi.org/10.1108/S1047-004220140000014013
• Baş, S., Kozanoğlu, G. ve Baş, S. (2023). Hukuki boyutlarıyla tiny house. Adalet Dergisi, 71, 999-1038. https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1391726.
• Boeckermann, L.M., Kaczynski, A.T. ve King, S. B. (2019). Dreaming big and living small: Examining motivations and satisfaction in tiny house living. The Journal of Housing and the Built Environment, 34, 61-71. https://doi.org/10.1007/s10901-018-9616-3
• Casa Lokomotif (2023). İmarlı bir arsada tiny house [Fotoğraf]. 3 Mayıs 2023 tarihinde https://www.casalokomotif.com/ adresinden erişildi.
• De Bruijn, E. C. (2020). The emergence of tiny houses in the Netherlands: Researching the motivations for living in a tiny house. [Yüksek lisans tezi]. 11 Temmuz 2023 tarihinde Radboud University. https://theses.ubn.ru.nl/handle/123456789/10233 adresinden erişildi.
• Edirne Valiliği (2023, Mayıs 02). Basın açıklaması. 2 Haziran 2023 tarihinde http://www.edirne.gov.tr/basin-aciklamasi02052023 adresinden erişildi.
• Evans, K. (2020). Tackling homelessness with tiny houses: An inventory of tiny house villages in the United States. The Professional Geographer, 72(3), 360-370. https://doi.org/10.1080/00330124.2020.1744170.
• Ford, J. ve Gomez-Lanier, L. (2017). Are tiny homes here to stay? A review of literature on the tiny house movement. Family and Consumer Sciences Research Journal, 45(4), 394-405. https://doi.org/10.1111/fcsr.12205.
• Girgin, A. H. (2023, Nisan 16). Konut dışı satış, konut satışını solladı. Habertürk. 3 Mayıs 2023 tarihinde https://www.haberturk.com/konut-disi-satis-konut-satisini-solladi-3583244-ekonomi adresinden erişildi.
• Güney Yüksel, F.C. ve Seçer Karitaş, F. (2023). Investigation of micro housing practices and interior design criteria in the context of the changing concept of housing. Journal of Interior Design and Academy, 3(1), 96-119. https://doi.org/10.53463/inda.20230183.
• Holtschneider, A. (2023, Ocak 27). Tiny house cultures in comparison – Germany, USA, Netherlands. Business & Environment. LiveEO. 22 Kasım 2023 tarihinde https://www.live-eo.com/article/tiny-house-cultures#:~:text=The%20USA%20is%20the%20motherland,Houses%20has%20been%20growing%20strongly adresinden erişildi.
• Karaaslan, N. S. ve Parlak Biçer, Z. Ö. (2023). Mobil konut üretiminin mevzuat açısından değerlendirilmesi. Online Journal of Art and Design, 11(5), 527-546.
• Kılıçaslan, Ç. (2006). İkinci konutların deniz kıyısına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 147-156.
• Kilman, C. (2016). Small house, big impact: The effect of tiny houses on community and environment. Undergraduate Journal of Humanistic Studies, 2 (Winter), 1-12.
• Kümbetoğlu, B. (2012). Sosyoloji ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık.
• Mangold, S. (2021). Tiny house communities: A model for sustainability. [Yüksek lisans tezi]. Colorado State University. 9 Aralık 2023 tarihinde https://hdl.handle.net/10217/232513 adresinden erişildi.
• Morrison, J. (2014, Mart 10). Downsizing with style. Entrepreneur Magazine. 3 Mayıs 2023 tarihinde https://www.entrepreneur.com/starting-a-business/living-large-in-117-square-feet/231175 adresinden erişildi.
• Parsa, A. R. ve Demir, S. (2022). Covid-19 pandemisinin Türkiye’deki konut tasarımı üzerine etkisi. H. Y. Çoğun, Z. Karacagil, S. Kızılyıldırım (Der.), Doğa ve mühendislik bilimlerinde güncel tartışmalar 4 içinde (ss. 431-444). Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Pérouse, J. F., ve Danış, A. D. (2005). Zenginliğin mekânda yeni yansımaları: İstanbul’da güvenlikli siteler. Toplum ve Bilim, 104, 92-123.
• Simonovich, S. (2018, Mayıs 10). Building by number: The history of mail order homes. Medium. 9 Aralık 2023 tarihinde https://medium.com/curb-appeal/building-by-number-the-history-of-mail-order-homes-21a0b7519b1f adresinden erişildi.
• Snail Tiny House (2023). Bir mobil tiny house örneği [Fotoğraf]. 10 Ocak 2024 tarihinde https://www.snailtinyhouse.com/properties/th001-mobil-mini-ev/ adresinden erişildi.
• Stott, R. (2015, Ağustos 09). 5 Things the tiny house movement can learn from post war architecture. Archdaily. 20 Kasım 2023 tarihinde https://www.archdaily.com/771596/5-things-the-tiny-house-movement-can-learn-from-post-war-architecture adresinden erişildi.
• Süzer, A. ve Yamaçlı, R., (2023). Barınma sorununa sürdürülebilir bir çözüm olarak tiny house. 25 Ağustos 2024 tarihinde Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, 5(1), 17-32. http://dergipark.org.tr/artgrid adresinden erişildi.
• Şeyranlıoğlu, O. (2023). Konut fiyatları ile makroekonomik ve finansal göstergeler arasındaki ilişki: Bootstrap nedensellik testi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(3), 1713-1732.
• Tibet, K. (Yönetmen). (1989). Gülen adam [Film]. Gülşah Film.
• Tinyköy Erikli 1. Etap (2023). Kapalı güvenlikli bir tiny köy [Fotoğraf], Tinyköy proje. 6 Haziran 2023 tarihinde https://tinykoy.com/portfolio/item/erikli-1/ adresinden erişildi.
• Turner, C. (2017). It takes a village: Designating tiny house villages as transitional housing campgrounds. University of Michigan Journal of Law Reform, 50(4), 931-954.
• Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu. Resmi Gazete (R.G.), 19 Temmuz 2005, s. 25880 (Değişiklik: 30/04/2014-6537/1 md.). 29 Aralık 2024 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5403&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden erişildi.
• Uğurlu, G. ve Boz, S. (2024). Küçük evlerde iç mekân tasarımı ve dekorasyonu. Ideart Uluslararası Tasarım ve Sanat Dergisi, 2(1), 1-20. 30 Eylül 2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3544507 adresinden erişildi.
• Vail, K. M. (2016). Saving the American dream: The legalization of the tiny house movement. University of Louisville Law Review, 54(2), 357-379.
• Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü (2023, Ekim 04). Hareketli evler-tiny house. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. 3 Aralık 2023 tarihinde https://webdosya.csb.gov.tr/db/yerelyonetimler/icerikler/hareketl--evler-t-ny-house-20231113081139.pdf adresinden erişildi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zoğal, V. ve Emekli, G. (2020). Türkiye’de COVID-19 salgını sürecinde ikinci konutların değişen anlamları. International Journal of Geography and Geography Education, 42, 168-181. https://doi.org/10.32003/igge.741471.