İçme sularındaki tehlike: Arsenik

Yıl 2009, Cilt: 2 Sayı: 1, 6 - 12, 01.03.2009

Cennet Rağbetli

Öz

İnsanın günlük su ihtiyacı 1.5-2 litre civarında olduğundan su kaynaklı sağlık

problemleri oldukça önem kazanmaktadır. Endüstriyel atıklarda ve doğal element formda

bulunan arsenik; içme sularında tehlikeli düzeyde bulunduğunda çevre ve besin zincirine

katılarak ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Arseniğin deriden emilimi

az olduğundan el yıkama, banyo yapma, çamaşır yıkama gibi temizlik amaçlı kullanımları

zarar vermezken; içilmesi, inhale edilmesi ve yemeklerde kullanımı oldukça zararlı

olabilmektedir. Arseniğin toksik etkileri, formuna, maruziyet dozuna ve süresine bağlı

olarak tüm canlılarda değişmektedir. Kısa ve uzun vadede arsenik kalıntılı hayvansal

ve bitkisel besinler ile içme sularının tüketimi halk sağlığı sorunlarını da beraberinde

getirmektedir. Arsenik sistein içeren proteinlerden zengin saç, tırnaklarda (beyaz çizgiler),

ciltte ve iç organlarda birikmektedir. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (ICRA)

1980 yılında arseniği, birinci derecede kanserojenler sınıfına almasından sonra, Dünya

Sağlık Örgütü (WHO) de içme sularında izin verilen arsenik üst limit değerini 50

ppb’den 10 ppb’ye indirmiştir. Bu çalışma ile dünyada ve ülkemizde arseniğin içme sularında

hangi oranlarda bulunduğu, ne tip sorunlara yol açtığı ve tanı, tedavi, korunma

metodlarının çok yönlü olarak ortaya konması amacıyla yapıldı.

Anahtar Kelimeler

Arsenik, toksikolojik etki, içme suyu

Kaynakça

• Baş, L., Demet, Ö., (1992). Çevresel toksikoloji yönünden bazı ağır metaller, Ekoloji, 5, 42-45.
• Chiou, H.Y., Hsueh, Y.M., Liaw, K.F., Horng, S.F., Chiang, M.H., Pu, Y.S., Lin, J.S., Huang, C.H., Chen, C.J., (1995). Incidence of international cancers and ingested inorganic arsenic: a seven year follow up study in Taiwan, Cancer Research, 15, 55, 6, 1296-300.
• Das, N.K., Sengupta, S.R., (2008). Arsenicosis: Diagnosis and treatment. Seminar: Chronic arsenicosis in India, The Indian Association of Dermatologists, Venereologists & Leprologists (IADVL), 74, 6, 571-81.
• Denizli, A., (2008). Ağır metal toksikolojisi, Su ürünlerinde uygulamalı moleküler biyoloji teknikleri, lisansüstü yaz okulu, Atatürk Üniversitesi Ders Yayınları, 237, 1-12.
• Fangström, B., Hamadani, J., Nermell, B., Grandér, M., Palm, B., Vahter, M., (2009). Impaired arsenic metabolism in children during weaning, Toxicology and Applied Pharmacology, 6.
• Ferreccio, C., Gonza´lez, C., Milosavjlevic, V., Marshall, G., Sancha, A.M., Smith, A.H., (2000). Lung Cancer and Arsenic Concentrations in Drinking Water in Chile, Epidemiology 11, 6.
• Francisca, F.M., Carro Perez, M.E., (2009). Assessment of natural arsenic in groundwater in Cordoba Province, Argentina, Environmental Geochemical Health, 23, 1-10.
• Heck, J.E., Nieves, J.W., Chen, Y., Parvez, F., Brandt-Rauf, P.W., Graziano, J.H., Slavkovich, V., Howe, G.R., Ahsan, H., (2009). Dietary intake of methionine, cysteine, and protein and urinary arsenic excretion in Bangladesh, Environmental Health Perspectives, 117, 1, 99-104.
• Huang, Y.L., Hsueh, Y.M., Huang, Y.K., Yip, P.K., Yang, M.H., Chen, C.J., (2009). Urinary arsenic methylation capability and carotid atherosclerosis risk in subjects living in arsenicosis-hyperendemic areas in southwestern Taiwan, Science of the Total Environment, 407, 8, 2608-14.
• İkizoğlu, E., (2008). Sularda arsenik, Kimya Mühendisliği Dergisi, 170, 28-30.
• Kıvanç, M., Kunduhoğlu, B., Atik, S., Malkoçoğlu, B., (1996). Eskişehir içme ve kullanma sularının bakteriyolojik kirliliği, Ekoloji, 19, 19-21.
• Li, X., Hou, P., Sun, G., (2008). Effects of arsenic exposure through drinking water on methylation in persons, Wei Sheng Yan Jiu, 37, 6, 657-9.
• Mazumder, D.N., Majumdar, K.K., Santra, S.C., Kol, H., Vicheth, C., (2009). Occurence of arsenicosis in arural village of Cambodia, J Environ Sci Health A Tox Hazard Substance Environmental English, 44, 5, 480-7.
• NAS: National Academy of Sciences (1999) Arsenic in Drinking Water, National Research Council, National Academy Press, Washington, D.C.
• Navas-Acien, A., Silbergeld, E.K., Pastor-Barriuso, R., Guallar, E., (2008). Arsenic exposure and prevalence of type 2 diabetes in US adults, JAMA, 300, 7, 814-22.
• Ohno, K., Matsuo, Y., Kimura, T., Yanase, T., Rahman, M.H., Magara, Y., Matsushita, T., Matsui, Y., (2009). Effect of rice-cooking water to the daily arsenic intake in Bangladesh: results of field surveys and rice-cooking experiments, Water Science and Technology, 59, 2, 195-201.
• Raqib, R., Ahmed, S., Sultana, R., Wagatsuma, Y., Mondal, D., Hoque, A.M., Nermell, B., Yunus, M., Roy, S., Persson, L.A., Arifen, S.E., Moore, S., Vahter, M., (2009). Effects of in utero arsenic exposure on child immunity and morbidity in rural Bangladesh, Toxicol Letters, 9.
• Ratnaike, R.N., (2003). Acute and chronic arsenic toxicity, Postgrad Medical Journal, 79, 391–396.
• Roy, P., Saha, A., (2002). Metabolism and toxicity of arsenic: A human carcinogen, Current Science, 82, 1, 38-45.
• Sandoval, M., Morales, M., Tapia, R., Alarcon, L.C., Sordo, M., Ostrosk-Wegman, P., Ortega, A. Lopez-Bayghen, E., (2007). p53 response to arsenic exposure in epithelial cells: protein kinase B/akt involvement, Toxicological Sciences, 99, 1, 126-140.
• Serpen, A., (2008). Sularda arsenk kirliliğinin, kentsel ekosistem sağlığının bozulmasına bağlı yarattığı halk sağlığı sorunu. Çiftlik Dergisi, 296, 1-7.
• Smith, A.H., Ercumen, A.Y., Yuan, Y.A., Steinmaus, C.M., (2009). Increased lung cancer risks are similar whether arsenic is ingested or inhaled, Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology, 4.
• Sun, G., (2004). Arsenic contamination and arsenicosis in China, Toxicology and Applied Pharmacology, 198, 3, 268-271.
• Tunçok, Y., (2009). İçme Suyunda Arsenik ve İnsan Sağlığına Etkileri, Türk Farmakoloji Derneği Bülteni, 99, 16-19.
• Yağmur, F., ve Hancı, H., (2002). Arsenik, Sürekli Tıp Eğitimi Kursu 11, 7, 250-251.
• Wolz, U.S., Dieter, H.H., Klein, D., Schneider, K., (2009). Oral exposure to inorganic arsenic: evaluation of its carcinogenic and non-carcinogenic effects, Critical Reviews in Toxicology, 23, 1-28.