Ergene Havzası 1990, 2000 ve 2012 Yılları Arazi Kullanım Değişikliklerinin Tespiti

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 27 - 36, 15.08.2018

Azem Kuru

Öz

İdari
sınırlar esas alınarak yapılan planlama çalışmalarına alternatif olarak doğal
eşiklerin esas alındığı planlama çalışmaları yer almaktadır. Özellikle akarsu
havzalarının planlama bölgesi olarak ele alınması ve karar süreçlerinin bu
bağlamda değerlendirilmesi kirletici kaynakların kontrolü, su kaynaklarının
korunması, ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında
önemli bir araç olabilmektedir. Akarsu havzası içinde gerçekleşen arazi
kullanım değişiklikleri, bu değişiklik sonucunda ortaya çıkan olumsuz
koşulların tüm havzayı önemli ölçüde etkilemektedir. Anlatılan çerçevede
ülkemizin Trakya kesiminde yer alan Ergene Nehri ve Havzası ilk göze çarpan
örneklerden biridir. Bu çalışmada Ergene Nehri Havzası içerisinde meydana gelen
arazi kullanım değişiklikleri 1990, 2000 ve 2012 yıllarına ait Corine Land
Cover verileri esas alınarak incelenmiş ve havzanın yıllar içinde uğradığı
değişim tespit edilmiştir. Çalışmada öncelikle Ergene nehri ve Ergene
Havzasının sınırları Coğrafi Bilgi Sistemi teknolojisi yardımıyla elde
edilmiştir. İkinci aşamada bahsi geçen yıllara ait arazi kullanım verileri
mekânsal ve istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Çalışmanın son aşamasında
ise havzaya dair çıkarımlar yapılmış ve arazi kullanım değişikliklerinin havza
genelinde neden olduğu olumsuz şartlar ve çözüm önerileri değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Arazi Kullanım Değişikliği, Ergene Havzası, Çevre, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Bağdatlı, C., ve Öztürk, B. (2014), Havza Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) Etkin Rolü. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(1), 11-19.
• Bağdatlı, C., İstanbulluoğlu, A., ve Bayar, A. N. (2014), Toprak ve Su Kaynakları Potansiyelinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yardımıyla Belirlenmesi: Tekirdağ-Çerkezköy İlçesi Uygulaması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1).
• Başaran Uysal, A., ve Bolen, F. (2010). Su Havzasında Planlama ve Oyun Teorisi. İTÜdergisi, 5(2).
• Canıberk, M., & Kiracı, A. C. (2014). Arazi Kullanımının Zamansal Değişiminin Tarihi Ortofotolarla Belirlenmesi (Elmalı Havzası Örneği). 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2014), 14-17.
• Garipağaoğlu, N. (2012). Havza planlamalarında coğrafyanın rolü ve Türkiye’de havza planlamacılığı, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2).
• Jenson, S. K., & Domingue, J. O. (1988). Extracting Topographic Structure from Digital Elevation Data for Geographic İnformation System Analysis. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 54(11), 1593-1600.
• Kaya, Ö., Toroğlu, E. 2015. Monitoring Urban Development of Kayseri and Change Detection Analysis. Türk Coğrafya Dergisi, 65: 87-96.Omernik, J. M., & Bailey, R. G. (1997). Distinguishing between watersheds and ecoregions. JAWRA Journal of the American Water Resources Association, 33(5), 935-949.
• OSİB, (2014), Ulusal Havza Yönetim Stratejisi (2014-2023), Ankara: Orman ve Su İşleri Bakanlığı. Özhan S., (2004), Havza amenajmanı, İ.Ü. Orman Fakültesi, Havza Yönetimi Anabilim Dalı, Orman Fakültesi Yayın No: 481, İstanbul, 384.
• Özhan, S. (2004). Havza Amenajmanı. İ.Ü.Rektörlük Yayın No: 4510, İstanbul: Orman Fakültesi Yayın No: 481.
• Şeker, D. Z., Tanık, A., & Öztürk, İ (2009). CBS’nin Havza Yönetimi Çalışmalarında Uygulanması. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, İzmir.
• Tüzün, G. (2010). Havza Planlama ve Yönetiminde Yöntem Arayışı: Meriç-Ergene Havzası Örneği, Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırımer, S., Özalp, M., & Yüksel, E. E. (2016). SRTM ve Topoğrafik Harita Verileri Kullanılarak Artvin İlindeki Yağış Havzalarının Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi.
• URL1, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mekansal Veri Sistemi, http://geodata.ormansu.gov.tr/, Erişim Tarihi: 15.02.2018
• URL2, Coğrafi Haritalar, http://cografyaharita.com/turkiye_hidrografya_haritalari.html, Erişim Tarihi: 15.02.2018
• URL3, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Ergene Havzası Koruma Eylem Planı, http://ergene.ormansu.gov.tr/ergene2/AnaSayfa/Konumu.aspx?sflang=tr, Erişim Tarihi: 15.02.2018
• URL4, Tekirdağ Ergene Derin Deniz Deşarj A.Ş., http://www.ergenederindeniz.com/ergene-hakkinda/detay/Ergene-Havzasi/18/2/0#prettyPhoto, Erişim Tarihi: 17.02.2018
• URL5, Trakya Gezi, http://www.trakyagezi.com/trakyanin-kanayan-yarasi-ergene/, Erişim Tarihi: 17.02.2018
• URL6, Aster Global Digital Elevation Map, https://asterweb.jpl.nasa.gov/gdem.asp, Erişim Tarihi: 18.02.2018
• URL7, Corine Land Cover, https://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover, Erişim Tarihi: 15.01.2018
• URL8, Fill, http://pro.arcgis.com/en/pro-app/tool-reference/spatial-analyst/fill.htm, Erişim Tarihi: 16.01.2018
• URL9, Flowdirection, http://pro.arcgis.com/en/pro-app/tool-reference/spatial-analyst/how-flow-direction-works.htm, Erişim Tarihi: 16.01.2018
• URL10, Flowaccumulation, http://pro.arcgis.com/en/pro-app/tool-reference/spatial-analyst/how-flow-direction-works.htm, Erişim Tarihi: 16.01.2018
• URL11, Stream Order, http://pro.arcgis.com/en/pro-app/tool-reference/spatial-analyst/how-stream-order-works.htm, Erişim Tarihi: 16.01.2018
• URL12, Watershed, http://pro.arcgis.com/en/pro-app/tool-reference/spatial-analyst/how-watershed-works.htm, Erişim Tarihi: 16.01.2018