Beslenme Tarama Araçları

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 87 - 105, 31.05.2022

Hilal Aksu

https://doi.org/10.52538/iduhes.1025013

Öz

Yetersiz beslenme, tüm dünyada büyük bir sorun olmaya devam etmektedir. Yetersiz beslenen bireylerin saptanabilmesi için hastaneye kabul sırasında, hastanede kaldıkları süre boyunca ve hastanede dışında da sürekli olarak beslenme durumları değerlendirilmelidir. Beslenme durumunun geçerli bir tarama aracı ile taranması yetersiz beslenme durumu riski olan bireyleri saptama yöntemlerinden bir tanesidir. Bu tarama araçları uygulanabilirlik ve değerlendirme açısından hızlı, kolay ve basit olmalıdır. Aynı zamanda geçerli olmalı, yani tarama aracını uygulayan birey tarafından istenileni ölçmeli ve yetersiz beslenen ve yetersiz beslenme riski taşıyan hastaları saptayabilmeli; güvenilir olmalı, yani tarama aracını uygulayan bireyler farklı olsa da aynı hastada aynı sonuçlar elde edilmelidir. Halihazırda hastanede ve toplumda kullanılan birçok farklı tarama aracı bulunmaktadır. Bazıları daha karmaşık, bazıları daha basit, genel hastayı veya spesifik hastalıklar ile ilgili popülasyonu kapsayan ve bazı beslenme dernekleri tarafından önerilen tarama araçlarıdır. Bununla birlikte hangi tarama aracının kullanılacağı konusunda evrensel olarak kabul edilmiş bir altın standart bulunmamaktadır. Tarama aracına göre yetersiz beslenme riski saptanan hastaların beslenme sorunlarını belirlemek ve ölçmek için daha ayrıntılı bir yol olan beslenme durumu değerlendirilmelidir. Çoğu sağlık hizmeti ortamında, farklı nedenler ile yalnızca tarama yapılabiliyor ise bu kesinlikle tavsiye edilen tarama aracı ile uygun popülasyona uygulanmalıdır. Sistematik bir risk taraması hastanede kalış süresinde azalma, morbidite ve mortalitede azalma, ciddi komplikasyon gelişiminde azalma ve sağlık hizmeti maliyetlerinde azalma ile ilişkilidir. Bu nedenle beslenme taraması ve gerekirse beslenme değerlendirmesi, beslenmeyle ilişkili risklerin önlenmesi amacıyla herhangi bir hasta bireyin bütünleyici bakımının bir parçası olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

beslenme durumu, beslenme tarama araçları, yetersiz beslenme

Kaynakça

• Adıgüzel, E. (2016). Evde bakım hizmeti alan bireylerde beslenme durumunun ve yaşam kalitesini değerlendirmek ve evde bakım hizmetleri kapsamında diyetisyenin rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Gazı Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ak, E. (2019). Kanser tanısı ile tedavi ve takip altında olan hastalarda nutrisyonel risk değerlendirmesi tarama testi nutriscore'un Türkçe güvenilirlik ve geçerliliğinin belirlenmesi ve farklı tarama testleri ile karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Barker, L. A., Gout, B. S., & Crowe, T. C. (2011). Hospital malnutrition: prevalence, identification and impact on patients and the healthcare system. International journal of environmental research and public health, 8(2), 514–527. https://doi.org/10.3390/ijerph8020514.
• Başmısırlı, E. (2016). Hastanede Yatan 1-18 Yaş Çocuklarda İki Farklı Tarama Aracı ile Malnütrisyon Riskinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Baysal, A., Aksoy, M., Besler, T., Bozkurt, N., Keçecioğlu, S., Mercanlıgil, S., Merdol, T., Pekcan, G., Yıldız, E., (2019). Diyet El Kitabı. Beslenme Durumunun Saptaması içinde (67-142. ss.) Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şirketi.
• Bolayır, B. (2014). Hospitalize Hastalarda Nutrisyonel Değerlendirme Testi NRS-2002'nin (Nutrıtıonal Rısk Screenıng-2002) Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi.
• Buzby, G. P., Knox, L. S., Crosby, L. O., Eisenberg, J. M., Haakenson, C. M., McNeal, G. E., Page, C. P., Peterson, O. L., Reinhardt, G. F., & Williford, W. O. (1988). Study protocol: a randomized clinical trial of total parenteral nutrition in malnourished surgical patients. The American journal of clinical nutrition, 47(2 Suppl), 366–381. https://doi.org/10.1093/ajcn/47.2.366.
• Cederholm, T., Barazzoni, R., Austin, P., Ballmer, P., Biolo, G., Bischoff, S. C., Compher, C., Correia, I., Higashiguchi, T., Holst, M., Jensen, G. L., Malone, A., Muscaritoli, M., Nyulasi, I., Pirlich, M., Rothenberg, E., Schindler, K., Schneider, S. M., de van der Schueren, M. A., Sieber, C., … Singer, P. (2017). ESPEN guidelines on definitions and terminology of clinical nutrition. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 36(1), 49–64. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2016.09.004.
• Cin, A. (2016). İnmeli yaşlı hastaların malnütrisyon durumunun saptanması (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Correia M. (2018). Nutrition Screening vs Nutrition Assessment: What's the Difference?. Nutrition in clinical practice : official publication of the American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 33(1), 62–72. https://doi.org/10.1177/0884533617719669.
• Correia, M., Perman, M. I., & Waitzberg, D. L. (2017). Hospital malnutrition in Latin America: A systematic review. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 36(4), 958–967. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2016.06.025.
• Detsky, A. S., McLaughlin, J. R., Baker, J. P., Johnston, N., Whittaker, S., Mendelson, R. A., & Jeejeebhoy, K. N. (1987). What is subjective global assessment of nutritional status?. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition, 11(1), 8–13. https://doi.org/10.1177/014860718701100108.
• Elia, M. (2003). Development and Use of the ‘Malnutrition Universal Screening Tool’(‘MUST’) for Adults. A Report by the Malnutrition Advisory Group of the British Association for Parenteral and Enteral Nutrition.
• Elia, M., & Stratton, R. J. (2012). An analytic appraisal of nutrition screening tools supported by original data with particular reference to age. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 28(5), 477–494. https://doi.org/10.1016/j.nut.2011.11.009.
• Ferguson, M., Capra, S., Bauer, J., & Banks, M. (1999). Development of a valid and reliable malnutrition screening tool for adult acute hospital patients. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 15(6), 458–464. https://doi.org/10.1016/s0899-9007(99)00084-2.
• Gerasimidis, K., Keane, O., Macleod, I., Flynn, D. M., & Wright, C. M. (2010). A four-stage evaluation of the Paediatric Yorkhill Malnutrition Score in a tertiary paediatric hospital and a district general hospital. The British journal of nutrition, 104(5), 751–756. https://doi.org/10.1017/S0007114510001121.
• Guigoz Y. (2006). The Mini Nutritional Assessment (MNA) review of the literature--What does it tell us?. The journal of nutrition, health & aging, 10(6), 466–487.
• Guigoz, Y., & Vellas, B. J. (1997). Malnutrition im Alter: Das Mini Nutritional Assessment (MNA) [Malnutrition in the elderly: the Mini Nutritional Assessment (MNA)]. Therapeutische Umschau. Revue therapeutique, 54(6), 345–350.
• Gündüz, S, Doğan, D , Bayraktar, E . (2019). Nutrisyonel Risk Değerlendirme Ölçeklerinin İstatistiksel Testlerle Karşılaştırılması OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10 (17), 815-834. https://doi.org/10.26466/opus.523493.
• Hulst, J. M., Zwart, H., Hop, W. C., & Joosten, K. F. (2010). Dutch national survey to test the STRONGkids nutritional risk screening tool in hospitalized children. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 29(1), 106–111. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2009.07.006.
• Jensen, G. L., Compher, C., Sullivan, D. H., & Mullin, G. E. (2013). Recognizing malnutrition in adults: definitions and characteristics, screening, assessment, and team approach. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition, 37(6), 802–807. https://doi.org/10.1177/0148607113492338.
• Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations (JCAHO), & Joint Commission Accreditation Hospital. (2007). Comprehensive Accreditation Manual for Hospitals: The Official Handbook: Camh. Joint Commission Resources.
• Kaiser, M. J., Bauer, J. M., Ramsch, C., Uter, W., Guigoz, Y., Cederholm, T., Thomas, D. R., Anthony, P., Charlton, K. E., Maggio, M., Tsai, A. C., Grathwohl, D., Vellas, B., Sieber, C. C., & MNA-International Group (2009). Validation of the Mini Nutritional Assessment short-form (MNA-SF): a practical tool for identification of nutritional status. The journal of nutrition, health & aging, 13(9), 782–788. https://doi.org/10.1007/s12603-009-0214-7.
• Karpuzoğlu, D., & Batar, N. (2019). Onkolojide tercih edilen beslenme durumu tarama ve değerlendirme yöntemleri. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 37-46. https://doi.org/10.33308/2687248X.201911125.
• Kondrup, J., Allison, S. P., Elia, M., Vellas, B., Plauth, M., & Educational and Clinical Practice Committee, European Society of Parenteral and Enteral Nutrition (ESPEN) (2003). ESPEN guidelines for nutrition screening 2002. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 22(4), 415–421. https://doi.org/10.1016/s0261-5614(03)00098-0.
• Kondrup, J., Allison, S. P., Elia, M., Vellas, B., Plauth, M., & Educational and Clinical Practice Committee, European Society of Parenteral and Enteral Nutrition (ESPEN) (2003). ESPEN guidelines for nutrition screening 2002. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 22(4), 415–421. https://doi.org/10.1016/s0261-5614(03)00098-0.
• Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & Ad Hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional risk screening (NRS 2002): a new method based on an analysis of controlled clinical trials. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 22(3), 321–336. https://doi.org/10.1016/s0261-5614(02)00214-5.
• Kruizenga, H. M., de Vet, H. C., Van Marissing, C. M., Stassen, E. E., Strijk, J. E., Van Bokhorst-de Van der Schueren, M. A., Horman, J. C., Schols, J. M., Van Binsbergen, J. J., Eliens, A., Knol, D. L., & Visser, M. (2010). The SNAQ(RC), an easy traffic light system as a first step in the recognition of undernutrition in residential care. The journal of nutrition, health & aging, 14(2), 83–89. https://doi.org/10.1007/s12603-009-0147-1.
• Kruizenga, H. M., Seidell, J. C., de Vet, H. C., Wierdsma, N. J., & van Bokhorst-de van der Schueren, M. A. (2005). Development and validation of a hospital screening tool for malnutrition: the short nutritional assessment questionnaire (SNAQ). Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 24(1), 75–82. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2004.07.015.
• Küçükerdönmez, Ö., Urhan, M., & Köksal, E. (2018). Alkol ve Madde Bağımlılığı Olan Bireylerde İştah, Beslenme Durumu ve Yaşam Kalitesi İlişkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 46(2), 147-156.
• Lennard-Jones, J. E., Arrowsmith, H., Davison, C., Denham, A. F., & Micklewright, A. (1995). Screening by nurses and junior doctors to detect malnutrition when patients are first assessed in hospital. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 14(6), 336–340. https://doi.org/10.1016/s0261-5614(95)80050-6.
• McCarthy, H., Dixon, M., Crabtree, I., Eaton-Evans, M. J., & McNulty, H. (2012). The development and evaluation of the Screening Tool for the Assessment of Malnutrition in Paediatrics (STAMP©) for use by healthcare staff. Journal of human nutrition and dietetics : the official journal of the British Dietetic Association, 25(4), 311–318. https://doi.org/10.1111/j.1365-277X.2012.01234.x.
• Moeeni, V., & Day, A. S. (2012). Nutritional risk screening tools in hospitalised children. International Journal of Child Health and Nutrition, 1(1), 39-43.
• Mueller, C., Compher, C., Ellen, D. M., & American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (ASPEN) Board of Directors. (2011). ASPEN clinical guidelines: nutrition screening, assessment, and intervention in adults. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 35(1), 16-24.
• Oruçoğlu,B. (2012). Hastanede yatan çocuklarda STRONGkids tarama aracı ile malnütrisyon riskinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Erciyes.
• Özgüneş, N. (2013). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda beslenme durumunun taranması: tarama testleri kıyaslaması (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rasmussen, H. H., Holst, M., & Kondrup, J. (2010). Measuring nutritional risk in hospitals. Clinical epidemiology, 2, 209–216. https://doi.org/10.2147/CLEP.S11265.
• Reber, E., Gomes, F., Vasiloglou, M. F., Schuetz, P., & Stanga, Z. (2019). Nutritional risk screening and assessment. Journal of clinical medicine, 8(7), 1065. https://doi.org/10.3390/jcm8071065.
• Robinson, D., Walker, R., Adams, S. C., Allen, K., Arnold, M. A., Bechtold, M., & Ward, C. (2018). American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (ASPEN) Definition of Terms, Style, and Conventions Used in ASPEN Board of Directors–Approved Documents. American Society for Parenteral and Enteral Nutrition (ASPEN), 2018-05. 1-21.
• Rolland, Y., Perrin, A., Gardette, V., Filhol, N., & Vellas, B. (2012). Screening older people at risk of malnutrition or malnourished using the Simplified Nutritional Appetite Questionnaire (SNAQ): a comparison with the Mini-Nutritional Assessment (MNA) tool. Journal of the American Medical Directors Association, 13(1), 31–34. https://doi.org/10.1016/j.jamda.2011.05.003.
• Rubenstein, L. Z., Harker, J. O., Salvà, A., Guigoz, Y., & Vellas, B. (2001). Screening for undernutrition in geriatric practice: developing the short-form mini-nutritional assessment (MNA-SF). The journals of gerontology. Series A, Biological sciences and medical sciences, 56(6), M366–M372. https://doi.org/10.1093/gerona/56.6.m366.
• Secker, D. J., & Jeejeebhoy, K. N. (2007). Subjective Global Nutritional Assessment for children. The American journal of clinical nutrition, 85(4), 1083–1089. https://doi.org/10.1093/ajcn/85.4.1083.
• Sermet-Gaudelus, I., Poisson-Salomon, A. S., Colomb, V., Brusset, M. C., Mosser, F., Berrier, F., & Ricour, C. (2000). Simple pediatric nutritional risk score to identify children at risk of malnutrition. The American journal of clinical nutrition, 72(1), 64–70. https://doi.org/10.1093/ajcn/72.1.64.
• Short Nutritional Assessment Questionnaire 65+ (SNAQ65+. Erişim adresi: https://www.fightmalnutrition.eu/toolkits/screening.
• Skipper, A., Coltman, A., Tomesko, J., Charney, P., Porcari, J., Piemonte, T. A., Handu, D., & Cheng, F. W. (2020). Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Malnutrition (Undernutrition) Screening Tools for All Adults. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 120(4), 709–713. https://doi.org/10.1016/j.jand.2019.09.011.
• Soeters, P. B., Reijven, P. L., van Bokhorst-de van der Schueren, M. A., Schols, J. M., Halfens, R. J., Meijers, J. M., & van Gemert, W. G. (2008). A rational approach to nutritional assessment. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 27(5), 706–716. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2008.07.009.
• Taşcı, O., Soylu, Ö. B., Taşcı, E. K., Eser, E., Oruçoğlu, B., & Günay, İ. (2020). Validity and reliability analysis of the Turkish version of pediatric nutritional risk score scale. The Turkish Journal of Gastroenterology, 31(4), 324-330. DOI: 10.5152/tjg.2020.18637.
• Tulukçu, G. (2019). Adana ili'nde iki farklı Huzurevinde yaşayan yaşlılarda malnutrisyon durumunun taramatestleri ile belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstiitüsü, Gaziantep.
• Türkoğlu, İ., Ilgaz, F., Yalçın, T., Yürük, A. A., Aksan, A., Çerçi, A., ... & Samur, G. (2015). Hastanede yatan yetişkin hastalarda malnütrisyon prevelansı: dört farklı beslenme tarama aracının karşılaştırılması. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(2), 135-142.
• Ukleja, A., Freeman, K. L., Gilbert, K., Kochevar, M., Kraft, M. D., Russell, M. K., Shuster, M. H., & Task Force on Standards for Nutrition Support: Adult Hospitalized Patients, and the American Society for Parenteral and Enteral Nutrition Board of Directors (2010). Standards for nutrition support: adult hospitalized patients. Nutrition in clinical practice: official publication of the American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 25(4), 403–414. https://doi.org/10.1177/0884533610374200.
• Van Bokhorst-de Van der Schueren, M. A., Guaitoli, P. R., Jansma, E. P., & de Vet, H. C. (2014). Nutrition screening tools: does one size fit all? A systematic review of screening tools for the hospital setting. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 33(1), 39–58. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2013.04.008.
• Weekes, C. E., Elia, M., & Emery, P. W. (2004). The development, validation and reliability of a nutrition screening tool based on the recommendations of the British Association for Parenteral and Enteral Nutrition (BAPEN). Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 23(5), 1104–1112. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2004.02.003.
• White, M., Lawson, K., Ramsey, R., Dennis, N., Hutchinson, Z., Soh, X. Y., Matsuyama, M., Doolan, A., Todd, A., Elliott, A., Bell, K., & Littlewood, R. (2016). Simple Nutrition Screening Tool for Pediatric Inpatients. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition, 40(3), 392–398. https://doi.org/10.1177/0148607114544321.
• Wijnhoven, H. A., Schilp, J., van Bokhorst-de van der Schueren, M. A., de Vet, H. C., Kruizenga, H. M., Deeg, D. J., Ferrucci, L., & Visser, M. (2012). Development and validation of criteria for determining undernutrition in community-dwelling older men and women: The Short Nutritional Assessment Questionnaire 65+. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 31(3), 351–358. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2011.10.013.
• Wijnhoven, H. A., van Bokhorst-de van der Schueren, M. A., Heymans, M. W., de Vet, H. C., Kruizenga, H. M., Twisk, J. W., & Visser, M. (2010). Low mid-upper arm circumference, calf circumference, and body mass index and mortality in older persons. The journals of gerontology. Series A, Biological sciences and medical sciences, 65(10), 1107–1114. https://doi.org/10.1093/gerona/glq100.
• Yaşöz, G. (2016). Hastaneye Yatan Çocuklarda Malnütrisyon Sıklığı ve Nütrisyonel Riski Belirlemede STRONGkids ve PYMS Anket Formlarının Katkısının Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, İstanbul.