Hematoloji ve Onkoloji Hemşirelerinde Merhamet Düzeyi ve İlişkili Faktörler

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 192 - 205, 31.05.2022

Zehra Eskimez İpek Köse Tosunöz Hamide Şişman Sibel Akyüz

https://doi.org/10.52538/iduhes.1095048

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, bir üniversite hastanesinde çalışan hematoloji ve onkoloji hemşirelerinin merhamet düzeyini ve ilişkili faktörleri belirlemektedir.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikteki araştırmanın evrenini bir üniversite hastanesinin çocuk ve yetişkin hematoloji ve onkoloji klinikleri ile kemik iliği transplantasyon ünitesinde çalışan hemşireler oluşturmuştur. Örneklem seçimine gidilmemiş ve araştırmaya katılmayı kabul eden tüm hemşireler (n=65) araştırma kapsamına alınmıştır (Katılım oranı %100). Veri toplama aracı olarak, "Tanıtıcı Bilgi Formu" ve "Merhamet Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizleri bir istatistik paket programında tanımlayıcı istatistikler ile Independent t Test, Varyans Analizi, Mann-Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis H Testi kullanılarak yapılmıştır.
Bulgular: Hemşirelerin Merhamet Ölçeği toplam puan ortalamaları 4.04±0.51; alt boyut puan ortalamaları ise sevecenlik 4.03±0.72; paylaşımların bilincinde olma 4.10±0.70; bilinçli farkındalık 4.10±0.70; umursamazlık 4.16±0.62, bağlantısızlık 3.91±0.64 ve ilişki kesme için 4.03±0.66 olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin sevecenlik alt boyut puan ortalamaları ile yaşları, cinsiyetleri ve eğitim düzeyleri arasında; paylaşımların bilincinde olma alt boyut puan ortalamaları ile eğitim düzeyleri, çalıştıkları birim ve çalıştıkları birimdeki hizmet süreleri arasında; bilinçli farkındalık ve ilişki kesme alt boyut puan ortalamaları ile cinsiyetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Sonuç olarak, kronik ve ölümcül hastalığı olan hastalara bakım veren hematoloji ve onkoloji hemşirelerinin merhamet düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Hemşirelik bakımı, Merhamet, Merhamet yorgunluğu

Kaynakça

• Akdeniz, S., Deniz, M.E. (2016). Merhamet ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(1), 50-61.
• Alakan, Y.Ş., Ünal, E. (2017). Yoğun bakım hemşireliğinde ağrı değerlendirmesi ve ağrı yönetimi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(2), 12-29.
• Arkan, B., Yılmaz, D., & Düzgün, F. (2020). Determination of compassion levels of nurses working at a university hospital. Journal of religion and health, 59(1), 29-39.
• Arlı, Ş.K., Bakan, A.B. (2018). Cerrahi Hemşirelerde Merhamet ve Kültürlerarası Duyarlılığı Etkileyen Faktörler. Sted, 27, 277-283.
• Arli, S.K. (2021). An Investigation of the Relationship Between Attitudes Towards Caring for Dying Patients and Compassion. OMEGA-Journal of Death and Dying, 00302228211004805.
• Banning, M., Gumley, V.A. (2012). Clinical nurses’ expressions of the emotions related to caring and coping with cancer patients in Pakistan: A qualitative Study. European Journal of Cancer Care, 21, 800-808.
• Bilgiç, Ş. (2022). Does the compassion level of nursing students affect their ethical sensitivity?. Nurse education today, 109, 105228. Bramley, L., Matiti, M. (2014). How does it really feel to be in my shoes? Patients' experiences of compassion within nursing care and their perceptions of developing compassionate nurses. Journal of Clinical Nursing, 23(19-20), 2790-2799.
• Charalambous, A., Kaite, C. (2013). Under graduate nursing students caring for cancer patients: Hermeneutic phenomenological insights of their experiences. BMC Health Services Research, 13(1), 1-13.
• Çetin, S.P., Çevik, K. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin bireyselleştirilmiş bakım algıları ile merhamet düzeyi arasındaki ilişki. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 57-70.
• Çınar, F., Eti Aslan, F. (2018). Ameliyathane hemşirelerinin merhamet düzeylerinin ölçülmesi: türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Kocaeli Tıp Dergisi, 7(3), 222-229.
• Çingöl, N., Çelebi, E., Zengin, S., Karakaş, M. (2018). Bir sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinin merhamet düzeylerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(1), 61-67.
• Dalgalı, B., Gürses, İ. (2018). Merhametin sağlık hizmetlerindeki yeri ve önemi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 181-204.
• Dewar, B., Nolan, M. (2013). Caring about caring: Developing a model to implement compassionate relationship centred care in an older people care setting. International Journal of Nursing Studies, 50(9), 1247-1258.
• Dikmen, Y., Aydın, Y., Tabakoğlu, P. (2016). Compassion fatigue: A Study of critical care nurses in Turkey. Journal of Human Sciences, 13(2), 2879-2884.
• Dikmen, Y., Aydın, Y. (2016). Hemşirelerde Merhamet Yorgunluğu: Ne? Nasıl? Ne Yapmalı?. Journal of Human Rhythm, 2, 13-21.
• Erdem, Ö., Uyaroğlu, A.K. (2021). Hemodiyaliz Hemşirelerinde Merhamet Düzeyi ve İlişkili Faktörler. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 207-215.
• Gilbert, P. (2005). Compassion and cruelty: A biopsychosocial approach. In P. Gilbert (Ed.), Compassion: Conceptualisations, research and use in psychotherapy. London: Routledge, 9-74.
• Hacıkeleşoğlu, H., Kartopu, S. (2017). Merhamet ve dindarlık: Üniversite öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 59, 203-227.
• Koku, F., Ateş, M. (2016). Terminal dönem hasta bakımının niteliğini geliştirmede hemşirelerin ölüme ilişkin deneyim ve tutumları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(3), 99-104.
• Konal, E., Ardahan, M. (2018). Merhamet yorgunluğu ve hemşirelik. Sağlık ve Toplum, 1, 11-16.
• Kumsar, A. K., Polat, S., & Yilmaz, F. T. (2021). The Effect on Ethical Sensitivity of Compassion Level in Nurses. Electronic Journal of General Medicine, 18(5), 1-8.
• Lee, Y., Seomun, G. (2016). Role of compassion competence among clinical nurses in professional quality of life. International Nursing Review, 63(3), 381-387.
• Polat, F.N., Erdem, R. (2017). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesi ile ilişkisi: Sağlık profesyonelleri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 291-312.
• Pommier, A.N. (2010). The Compassion Scale. The Graduate School of The University of Texas at Austin, Doctoral Thesis.
• Potter, P., Deshields T., Divanbeigi, J. (2010). Compassion fatigue and burnout: Prevalence among oncology nurses. Clinical Journal of Oncology Nursing, 14(5), 56-62.
• Seven, A., Doğan, S.G, Kınık, A., Toraman, K., Daşkın, G., Sevinen, G.G., Doğru, T. (2019). Hemşirelik bölümü intörn öğrencilerin merhamet düzeyi ve etkileyen faktörler: Pilot Çalışma. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 273-282.
• Tavşanlı, G.N., Çeçen, D., Tayhan, E., Kahraman, G. (2016). Kanser hastalarına bakım verenlerin hastalara karşı duygu ve tutumları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(4), 470-475.
• Topuz, S.K., Erkanli, H. (2016). Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın ve erkeğe atfedilen anlamların metafor yöntemiyle analizi. Alternatif Politika, 8(2), 300-321.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, TDK (2022). Merhamet. Erişim Tarihi:03.01.2022. Erişim Linki: http://sozluk.gov.tr