KURULUŞUN HAYALLERİ, DEĞİŞİMİN GERÇEKLİĞİ, SOSYAL DEMOKRASİNİN TARİHSEL İZİNDE: BİR VAKA OLARAK FRANÇOIS MITTERRAND

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 75 - 90, 24.06.2025

Munise Nur Aktan

https://doi.org/10.61349/iesbad.1684166

Öz

Bu çalışma, sosyal demokrasinin tarihsel gelişimini düşünsel temelleriyle birlikte incelemeyi amaçlamaktadır. Ütopyacı sosyalizmin öncüllerinden Sismondi’nin eleştirilerine, Marx ve Engels’in kuramsal katkılarından revizyonist müdahalelere uzanan tarihsel bir çerçevede sosyal demokrasinin ideolojik dönüşümü ele alınmıştır. 20. yüzyılda refah devleti modeliyle somutlaşan bu dönüşüm, özellikle 1970 sonrası dönemde yaşanan post-Fordist ekonomik yapının, küreselleşmenin ve sermaye hareketlerinin etkisiyle yeniden şekillenmiştir. François Mitterrand örneğinde olduğu gibi, sosyal demokrat partilerin neoliberal politikaları benimsemeye başlaması, bu ideolojinin temel ilkeleriyle yaşadığı mesafeyi derinleştirmiştir. Çalışma, sosyal demokrasiyi yalnızca bir siyasal söylem olarak değil, tarihsel-toplumsal mücadelelerin bir yansıması olarak ele alarak, ideolojinin değişen koşullara nasıl uyum sağladığını ve hangi yönlerden kırılmalar yaşadığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal demokrasi , refah devlet , ideolojik dönüşüm , Mitterand , neoliberalizm.

THE DREAMS OF FOUNDATION, THE REALITY OF CHANGE, TRACING THE HISTORICAL PATH OF SOCIAL DEMOCRACY: THE CASE OF THE CASE OF FRANÇOIS MITTERRAND

Öz

This study aims to examine the historical development of social democracy together with its intellectual foundations. The ideological transformation of social democracy is addressed within a historical framework that encompasses the early utopian socialists, the critiques of Sismondi, the theoretical contributions of Marx and Engels, and subsequent revisionist interventions. This transformation, which materialized in the 20th century through the welfare state model, was reshaped especially after the 1970s under the influence of the post-Fordist economic structure, globalization, and capital mobility. As exemplified by François Mitterrand, the adoption of neoliberal policies by social democratic parties deepened the gap between the ideology and its foundational principles. Approaching social democracy not merely as a political discourse but as a reflection of historical and social struggles, this study explores how the ideology has adapted to changing conditions and in what ways it has experienced ruptures.

Anahtar Kelimeler

Social democracy , welfare state , ideological transformation , Mitterrand , neoliberalism.

Kaynakça

• Adanır, O. (2013). Osmanlı ve ötekiler. Doğu Batı Yayınları.
• Adıvar A. A. (1970). Osmanlı Türklerinde ilim. Remzi Kitabevi.
• Altun, F. (2011). Modernleşme kuramı / Eleştirel bir giriş. Küre Yayınları.
• Bellah, R. N. et al. (1992). The good society. Vintage Books.
• Berkes, N. (1999). The development of secularism in Turkey (1st edition). Routledge.
• Berman N. (1988). ‘Sovereignty in Abeyance: Self-Determination and International Law’, Wisconsin ILJ 51.
• Coşkun, İ. (1989). Modernleşme kuramı üzerine. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi sosyoloji dergisi, 3. Dizi-1. Sayı, 289-304.
• Davison, R. H. (2016). Reform in the Ottoman Empire, 1856-1876. Princeton University Press.
• Eisenstadt, S. N. (2007). Modernleşme, başkaldırı ve değişim. Doğu Batı Yayınları.
• Ergut, F. & Uysal, A. (2012). Tarihsel sosyoloji / Stratejiler - sorunsallar - paradigmalar. Dipnot Yayınları.
• Findley, C. V. (2019). Osmanlı İmparatorluğu’nda Bürokratik Reform. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gencer, Bedri. (2014). İslam’da Modernleşme (1839-1939). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Genç, M. (2012). Osmanlı İktisadi Dünya Görüşünün İlkeleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(1), 175-186.
• Georgeon, F. (2006). Osmanlı-Türk modernleşmesi 1900-1930. Yapı Kredi Yayınları.
• Hanioğlu, M. Ş. (1986). Bir siyasal örgüt olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük (1889–1902). İletişim Yayınları.
• Hanioğlu, M. Ş. (1995). The Young Turks in Opposition. Oxford University Press.
• Inglehart, R. (1997). Modernization and postmodernization. Princeton University Press.
• İnalcık, H. (2011). Rönesans Avrupası & Türkiye’nin batı medeniyetiyle özdeşleşme süreci. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karakaş, Mehmet. (1998). Batı Gelişme Modeli ve Batı Dışı Toplum Olmanın Ötekiliği. Yeni Türkiye, Sayı 23-34, 1691-1702.
• Karakaş, Mehmet. (2020). Modernlik Küreselleşme ve Türkiye’nin Kimlikler Evreni. 2. Baskı, İstanbul: Küre Yayınları.
• Kızılçelik, S. (2016). Sosyoloji tarihi 3: Saint-Simon, Comte, Spencer, Le Play ve Tocqueville’in sosyal teorileri. Anı Yayıncılık.
• Kissinger, H. (2016). Dünya Düzeni. Boyner Yayıncılık.
• Landes, D. S. (1995). Kapitalizmin doğuşu. İnsan Yayınları.
• Lewis, B. (2000). Modern Türkiye’nin doğuşu. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mardin, Ş. (1997). Türk modernleşmesi makaleler 4. İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2019). Genesis of young Ottoman thought. Princeton University Press.
• McMeekin, S. (2019). Osmanlı’da son fasıl & savaş, devrim ve Ortadoğu’nun şekillenişi (1908-1923). Yapı Kredi Yayınları.
• Mirsepassi A., Amrita B., Weaver F. S. (2003). Localizing knowledge in a globalizing world: Recasting the area studies debate. Syracuse, NY: Syracuse University Press.
• Okumuş, E. (1999). Türkiye’nin laikleşme serüveninde Tanzimat. İnsan Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2001). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İletişim Yayınları.
• Öğün, S. S. (1995). Modernleşme, Milliyetçilik ve Türkiye. Bağlam Yayınları.
• Robertson, R. (1992). Globalization: social theory and global culture (1st Edition). SAGE Publications Ltd.
• Sarup, M. (1995). Post-yapısalcılık ve Post-Modernizm & Eleştirel bir giriş. Pharmakon Yayınları.
• Sezer, Baykan. (1996). Batıcılaşma ve Türkiye’de Siyaset Üzerine Notlar. Yeni Türkiye, 9.
• Shayegan, Daryush (2020). Yaralı Bilinç. Çev.Haldun Bayrı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Tönnies, F. (1957). Community and society. (C. P. Loomis, Trans.). The Michigan State University Press.
• Tönnies, F. (2001). Community and civil society. (J. Harris ve M. Hollis, Trans.). Cambridge University Press.
• Turner, J. H., Beeghley, L., Powers, C. H. (2010). Sosyolojik teorinin oluşumu. (Ü. Tatlıcan, Çev.). Sentez Yayıncılık.
• Türkdoğan, O. (2012). Türk toplum sistemi ve yapısal sorunları. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ülken, H. Z. (2013). Türkiye’de çağdaş düşünce tarihi. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zürcher, E. J. (1995). Modernleşen Türkiye’nin tarihi. İletişim Yayınları.