THE CRIME OF BİD RİGGİNG IN THE CONTEXT OF COMPARATIVE LAW (Turkish Penal Code Article 235)

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 15 - 48, 21.06.2024

Ramazan Yıldız

https://doi.org/10.61349/iesbad.1423682

Öz

The aim of this research is to examine the crime of bid rigging in the context of criminal law and to comparatively examine how it is implemented in Germany, Austria, Italy, Spain, France, Brazil and South Africa. From today's perspective, it is understood that the crime of bid rigging is regulated under the title of "Crimes Related to Economy, Industry and Commerce" in the Turkish Penal Code and the aim is to protect the public interest, ensure free competition and provide assurance to the society in this regard. From a comparative law perspective, it has been determined that the crime of bid rigging is regulated under this name only in Turkey and is associated with the tender process, while in other examined countries it is handled in the context of unlawful behavior such as bribery and corruption in economic activities. In terms of punishment for the crime, it has been understood that real persons are sentenced to 3-5 years of imprisonment and various amounts of fines, and in case of legal entities, various measures such as suspension from tenders for varying periods of time or termination of authority, issuance of checks, residence ban, ban on various rights, and confiscation of property are applied.

Anahtar Kelimeler

Key words: comparative law, crime, force, cheating, tender, bid rigging

MUKAYESELİ HUKUK BAĞLAMINDA İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇU (TCK Md. 235)

Öz

Bu araştırmanın amacı ihaleye fesat karıştırma suçunun ceza hukuku bağlamında incelenerek Almanya, Avusturya, İtalya, İspanya, Fransa, Brezilya ve Güney Afrika ülkelerinde nasıl uygulandığının karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Günümüz açısından bakıldığında ihaleye fesat karıştırma suçunun TCK’da “Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar” başlığı düzenlendiği ve kamu yararının korunması, serbest rekabetin sağlanmasının ve bu konuda topluma güvence sağlanmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Karşılaştırmalı hukuk açısından bakıldığında, ihaleye fesat karıştırma suçunun sadece Türkiye’de bu isimle düzenlendiği ve ihale süreciyle ilişkilendirildiği, diğer incelenen ülkelerde ekonomik faaliyetlerde dolandırıcılık, rüşvet ve yolsuzluk gibi hukuka aykırı davranışlar bağlamında ele alındığı tespit edilmiştir. Suçun cezalandırılması açısından bakıldığında gerçek kişilerin 3-5 yıl arasında bir hapis ve çeşitli miktarlarda para cezası, tüzel kişilerin işlemesi durumunda değişen sürelerde ihaleden uzaklaştırma veya yetki feshi, çek kesme, ikamet yasağı, çeşitli haklardan men, mülkün müsaderesi gibi çeşitli tedbirlerin uygulandığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karşılaştırmalı Hukuk, comparative law, crime, force, cheating, tender, bid rigging, Suç, Cebir, Hile, İhale, İhaleye Fesat Karıştırma

Kaynakça

• AB Mevzuatları için Bkz. https://www.ab.gov.tr/5-kamu-alimlari_70.html; https://ihale.gov.tr/uluslararasi_mevzuat-149-1.html (Erişim Tarihi:10.09.2023).
• AK Yolsuzluğa İlişkin Ceza Hukuku Sözleşmesine Ek Protokol Metni için bkz. https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2812020090046191_tur.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2023).
• AKDOĞAN, Muzaffer. “Avrupa Birliği Kamu Alımları Direktifleri ve Türkiye Uygulamasına Yansımasının İlerleme Raporları Işığında Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXII, S. 2, 2014, ss. 683-702.
• Alman Ceza Kanunu (Germany Criminal Code) Metni için bkz. https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_stgb/englisch_stgb.html#p2678 (Erişim Tarihi:03.05.2023)
• ALYANAK, Servet. “Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasına Genel Bir Bakış ve Bu Anlaşmanın Avrupa Birliği’nde Uygulanması”. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, C. 22, S.1, 2014, ss. 85-114
• ARITÜRK, Ramazan. “İhaleye Fesat Karıştırma Suçu”, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2011
• ARSLAN, Çetin. İhaleye Fesat Karıştırma Suçu. 4. Baskı, Ankara: Yetkin Basımevi, 2017. Avusturya Ceza Kanunu Metni için bkz. http://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.detail?p_ lang=&p_isn=93674 (Erişim Tarihi: 03.10.2023)
• BAYRAKTAR, Köksal, Zeynel T. KANGAL, Vesile Sonay EVİK, Ali Kemal YILDIZ ve Eylem Aksoy RETORNAZ, Özel Ceza Hukuku - Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar ve Bilişim Alanındaki Suçlar. C. VIII, 1. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• BOZOĞLU, İzgi. “Amerikan Yolsuzluk ve Rüşvetle Mücadele Kanunu FCPA Nedir, Sınır Ötesine Nasıl Uygulanır” ,2020 https://bi.legal/tr/amerikan-yolsuzluk-ve-rusvetle-mucadele-kanunu-fcpa-nedir-sinir-otesine-nasil-uygulanir/ (Erişim Tarihi: 20.06.2023)
• Brezilya Ceza Kanunu Metni için bkz. https://biblioteca.cejamericas.org/handle/2015/1649 (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
• DEDEOĞLU, Erdoğan. Gerekçeli ve Açıklamalı ve İkincil Mevzuat İlaveli, 4734 sy Kamu İhale Kanunu ve 4735 sy Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. Ankara: Adalet Yayınevi, 2. Baskı, 2015
• DİLBEROĞLU, Ahmet Vedat. “İhaleye Fesat Karıştırma Suçu”, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2015.
• DÜLGER, Murat Volkan. Ekonomik Suçlar Bağlamında İhale Sürecine ve Sözleşmesine İlişkin Suçların Değerlendirilmesi. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2008.
• Fransız Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.legifrance.gouv.fr/codes/section_lc/LEGITEXT000006070719/LEGISCTA000006149835/#LEGISCTA000006149835 (Erişim Tarihi: 10.03.2023)
• Fransız Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.legifrance.gouv.fr/codes/section _lc/LEGITEXT000006070719/LEGISCTA000006149835/#LEGISCTA000006149835 (Erişim Tarihi: 10.10.2023)
• Fransız Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.legifrance.gouv.fr/codes/section_l c/LEGITEXT000006070719/LEGISCTA000006149835/#LEGISCTA000006149835 (Erişim Tarihi: 10.10.2023)
• GÖK, Yaşar, Sorularla Cevaplarla Açıklamalı Kamu İhale Kanunu. Ankara: İlksan Matbaası, 2009.
• Güney Afrika PCCA Metni için bkz. https://www.gov.za/documents/prevention-and-combating-corrupt-activities-act-0; https://www.justice.gov.za/legislation/acts/2004-012.pdf (Erişim Tarihi:10.02.2023)
• GÜRDİL, İdil. “ABD Rüşvetin Önlenmesi ve Yabancı Ülkelerde Yolsuzluk Uygulamaları Kanunu: FCPA” makale metni için bkz. https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2016/09/tr-fcpa.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2023)
• https://bi.legal/tr/amerikan-yolsuzluk-ve-rusvetle-mucadele-kanunu-fcpa-nedir-sinir-otesine-nasil-uygulanir/ (Erişim Tarihi: 10.10.2023)
• https://sozluk.adalet.gov.tr/ihale (Erişim Tarihi:10.09.2023).
• https://tr.wikipedia.org/wiki/İhale (Erişim Tarihi:10.09.2023).
• https://www.ab.gov.tr/5-kamu-alimlari_70.html (Erişim Tarihi:10.09.2023).
• https://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi32/nehirunel.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2023).
• https://www.mfa.gov.tr/iktisadi-isbirligi_ve-gelisme-teskilati-_oecd_.tr.mfa (Erişim Tarihi: 10.10.2023). İspanyol Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.icj.org/soginationallegislat/spain-criminal-code-1995/ (Erişim Tarihi: 13.05.2023)
• İsveç Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.government.se/government-policy/judicial-system/the-swedish-criminal-code/ (Erişim Tarihi: 05.03.2023)
• İtalyan Ceza Kanunu Metni için bkz. https://www.altalex.com/documents/news/2014/10/14/dei-delitti-contro-la-pubblica-amministrazione (Erişim Tarihi: 13.05.2023)
• Kamu İhale Kurumu, (22.01.2002). Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu Sayı: 24648, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.13354&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch (Erişim Tarihi: 01.10.2023)
• Kamu İhale Kurumu, Kamu İhale Kanunu, Sayı: 4734 http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx? MevzuatKod=9.5.13354&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch, (22.01.2002), madde 10, (Erişim Tarihi: 01.10.2023)
• Karar için bkz. https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/ KAZANCI, Behiye Eker. İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011
• KOCA, Mahmut ve İlhan ÜZÜLMEZ. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 3. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2016 KURAKIN, Alexey ve Alexander SUKHARENKO. “Anti Corruption in the BRİCS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti) Countries”, BRICS Law Journal. Y. 5, S. 1, 2018, ss. 56-77. https://www.researchgate.net/publication/324482127_Anticorruption_in_the_BRICS_countries (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
• SOYASLAN, Doğan, Mustafa KEMER ve Mustafa GÜLSEVEN. İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları. Ankara: Yetkin Yayınları, 2013.
• SUCUOĞLU, Arif Naci. “İhaleye Fesat Karıştırma Suçu”, (Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Doktora Tezi), Ankara, 2019.
• ŞEN, Ersan ve Ertekin AKSÜT. İhaleye Fesat Karıştırma Suçları, 4.Baskı, 2014, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• ÖZER, Deniz Kızılsümer. Uluslararası Sözleşmeler Çerçevesinde Yolsuzlukla Mücadele. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• ÖZGENÇ, İzzet. İhale Sürecinde İşlenen Suçlar. 4.Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• TARHAN, R. Bülent, Ömer Faruk GENÇKAYA, Ergin ERGÜL, Kemal ÖZSEMERCİ ve Hakan ÖZBARAN. Bir Olgu Olarak Yolsuzluk: Nedenler, Etkiler ve Çözüm Önerileri, TEPAV, https://www.tepav.org.tr/eng/admin/dosyabul/upload/YOLSUZLUK.pdf (Erişim Tarihi: 13.10.2023)
• TARHAN, R. Bülent. Yolsuzlukla Mücadele Mevzuatı ve Uluslararası Müktesebat. Yayın No: 76, Ankara: TEPAV - Matsa Yayınevi, 2015.
• UZ, Abdullah. Kamu İhale Hukuku, Ankara: Turhan Kitapevi, 2005
• ÜNEL, Nehir. “Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu”. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi (UESD), S. 32, Şubat 2009, ss. 51-64, https://www.mfa.gov.tr/sayi-xxxii.tr.mfa http://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi32/nehirunel.pdf (Erişim Tarihi: 25.08.2023)
• YÜKSEL, Armağan Ebru Bozkurt. “UNCITRAL ve UNCITRAL Model Kanunu’na Genel Bir Bakış”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. Y. 2, S. 4, 2011, SS. 135-172.