Bibliometric Analysis of Graduate Theses Wrıtten on Physıcal Vıolence Agaınst Women in Turkey (2008-2024)

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 6 - 13, 06.05.2025

Elvan Albayrak

Öz

Aim: This study aims to conduct a bibliometric analysis of master's and doctoral theses focusing on “physical violence against women” in Turkey between 2008 and 2024. The goal is to identify general trends in academic production on the topic and to reveal gaps in the existing literature. Materials and Methods: The research was conducted using the bibliometric analysis method. A total of 17 theses, accessible through the National Thesis Center of the Council of Higher Education and meeting the specified criteria, were included in the study. The theses were systematically analyzed in terms of publication year, thesis type, academic discipline, advisor’s title, research method, and data collection tools. Findings: The findings indicate that the majority of the theses were conducted at the master’s level and primarily used quantitative methods. The literature is predominantly represented by the fields of psychology and health sciences, while the discipline of social work appears to be underrepresented. Furthermore, the limited use of qualitative methods suggests that the subjective and experiential dimensions of physical violence are insufficiently explored in the literature. Conclusion: Physical violence against women is understood to be a multidimensional issue associated with gender norms, patriarchal structures, and individual risk factors. From a social work perspective, there is a need for more participatory, multi-level, and holistic approaches in combating violence. The findings of this study highlight methodological gaps in the field and offer guidance for future research

Anahtar Kelimeler

Women , Physical violence , Thesis analysis

Türkiye’de Kadına Yönelik Fiziksel Şiddet Üzerine Yazılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi (2008–2024)

Öz

Amaç: Bu çalışma, Türkiye'de 2008–2024 yılları arasında “kadına yönelik fiziksel şiddet” konusuna odaklanan yüksek lisans ve doktora tezlerini bibliyometrik açıdan incelemeyi amaçlamaktadır. Kadına yönelik fiziksel şiddete dair akademik üretimin genel eğilimlerini ortaya koymak ve literatürdeki boşlukları belirlemek hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, bibliyometrik analiz yöntemiyle yürütülmüştür. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden erişilebilen ve belirlenen kriterlere uygun 17 tez çalışma kapsamına alınmıştır. Tezler; yayın yılı, tez türü, disiplin, danışman unvanı, araştırma yöntemi ve veri toplama araçları açısından analiz edilmiştir. Bulgular: Tezlerin büyük çoğunluğunun yüksek lisans düzeyinde olduğu ve genellikle nicel yöntemlerle hazırlandığı belirlenmiştir. Psikoloji ve sağlık bilimleri alanlarının literatürde ağırlıklı olarak temsil edildiği, sosyal hizmet disiplininin ise sınırlı kaldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, nitel yöntemlerin yetersiz kullanılması, fiziksel şiddetin öznel ve deneyimsel boyutlarının araştırmalarda geri planda kaldığını ortaya koymaktadır. Sonuç: Kadına yönelik fiziksel şiddetin, toplumsal cinsiyet normları, ataerkil yapılar ve bireysel risk faktörleriyle ilişkili çok boyutlu bir sorun olduğu anlaşılmaktadır. Sosyal hizmet perspektifinden, şiddetle mücadelede daha katılımcı, çok düzeyli ve bütüncül yaklaşımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırma, alandaki metodolojik boşlukları görünür kılarak gelecekteki çalışmalara yön verecek nitelikte veriler sunmaktadır.

Kaynakça

• Akkuş, S. (2018). Toplumsal cinsiyet bağlamında inşa edilen erkekliğin kadına yönelik fiziksel şiddet uygulamasının değerlendirilmesi: Manisa örneği. Toplumsal cinsiyet bağlamında inşa edilen erkekliğin kadına yönelik fiziksel şiddet uygulamasının değerlendirilmesi: Manisa örneği (Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Başboğa, Y. (2021). Türkiye'de Kadının Statüsü İle Ana Çocuk Sağlığı Hizmetleri Kullanımı Üzerine Kadınların Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baykal, T. (2008). Ailede Kadına Yönelik Fiziksel Şiddeti Bu Şiddete İlişkin Tutumlar ve Kişinin Şiddet Yaşantısı (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Çınar, M. (2023). Kadına yönelik fiziksel şiddet tutumlarıyla ilişki olarak erkeklik kavramları: Psikolojik danışma bakışı (Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, H., & Erigüç, G. (2018). Bibliyometrik Analiz İle Yönetim Düşünce Sisteminin İncelenmesi. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 91-114. Dünya Sağlık Örgütü (2021). Kadına yönelik şiddet yaygınlık tahminleri, 2018. WHO.
• Ercan, N. (2009). Evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin tutumların yordayıcıları: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, sistemi meşrulaştırma ve dini yönelim. Evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin tutumların yordayıcıları: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, sistemi meşrulaştırma ve dini yönelim (Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Erkurt, A. (2015). Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yetkecilik ve sosyal baskınlık yönelimi açısından bir inceleme . Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yetkecilik ve sosyal baskınlık yönelimi açısından bir inceleme (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gedik, M. A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin kadına yönelik aile içi şiddete ilişkin algıları: Beyşehir ilçesi örneği (Yüksek Lisans Tezi) . Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karaca, S. (2021). Erkek alkol bağımlılarında aile içi şiddetin toplumsal cinsiyet rolleri ve algılanan şiddet açısından sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması (Tıpta Uzmanlık Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Kula, A. (2010). Kocaeli Üniversitesi 2008- 2009 akademik yılı 1.ve 6. sınıf tıp öğrencilerinin evlilikte kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları . Kocaeli Üniversitesi 2008-2009 akademik yılı 1.ve 6. sınıf tıp öğrencilerinin evlilikte kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları (Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Kurtay, C. (2018). Evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddeti meşru görme ile cinsiyetçi tutumlar ve adil dünya inancı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Küçükeskici, B. (2019). Fiziksel şiddetin meşrulaştırılmasının ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddetin meşrulaştırılması üzerindeki rolünün incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi,Samsun.
• Najafova, L. (2020). Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddetle ilgili araştırmaların sistematik derlemesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Polat, C., Sağlam, M., & Sarı, T. (2013). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi'nin Bibliyomeytrik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 273-288.
• Yılmaz, G. (2016). Restoranlarda Bahsis İle İlgili Yayınlanan Makalelerin Bibliyometrik Analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 65-79. https://doi.org/https://doi.org/10.24010/soid.335082
• Pehlivan, G. B. (2021). Çevrimiçi gazetelerde kadına yönelik şiddet haberlerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). (İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Petek Çetinkol, H. (2019). Hemşirelerin toplumsal cinsiyet algısının evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin görüşlerine etkisi. Hemşirelerin toplumsal cinsiyet algısının evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin görüşlerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmazer, S. N. (2024). Suç Olgusu Bağlamında Kadına Yönelik Fiziksel Şiddet: Kolluk Kuvvetleri Ve Hukukçular (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Yorgun, S. (2022). Türkiye Basınında Kadına Şiddet Yansımaları Ve Feminizm Kavramının Çözümlenmesi: Veri Sanatı İle Farkındalık (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Sezgin, G. (2019). Kadına yönelik aile içi şiddete ilişkin tutumlar, şiddeti meşrulaştırma, dindarlık ve dini başa çıkma üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.