Vücut Farkındalığının Emosyonel Durum, Yaşam Kalitesi ve Sağlıklı Yaşam Alışkanlıklarına Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 14 - 19, 06.05.2025

Emine Aytiş

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı İstanbul Esenyurt Üniversitesi Öğrencilerinde Vücut Farkındalığının, Emosyonel Durum, Yaşam Kalitesi ve Sağlıklı Yaşam Alışkanlıklarına etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmada, İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Fizyoterapi Bölümünde eğitim gören gönüllü 108 öğrenciye hazırlanmış olan veri toplama formları, yüz yüze doldurtulup imzalatıldı. Araştırmanın bitiminde, veri toplama formları incelenerek ölçek sonuçları değerlendirildi. Öğrenci onamlarının bulunduğu dosyalarda, öğrencilerin demografik bilgileri ve öğrencilerin doldurduğu Body Awareness Questionnaire (Vücut Farkındalık Durumu Ölçeği), Whoqol Bref (Yaşam Kalitesi Ölçeği), Beck Depresyon Skalası (Duygu Durum Ölçeği), Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi, Fagerström (Nikotin Bağımlılık Testi), Cage (Alkollü İçki Kullanma Ölçeği) mevcuttur. Bulgular: Bu araştırmada katılımcıların yaşam kaliteleri, depresyon, uyku, alkol ve sigara kullanma alışkanlıkları ile ilgili puanları orta, vücut kitle indeks ortalama puanları normal, ortalama vücut farkındalık puanları iyidir. Vücut farkındalık puanları çok iyi olan katılımcıların yaşam kalitesi, depresyon, alkol ve sigara kullanma puanları diğer katılımcılara göre olumlu yönde yüksektir. Katılımcıların uyku ve vücut kitle indeks değerleri ise vücut farkındalığından etkilenmemiştir. Sonuç: Üniversite öğrencilerinin çok zor olan sağlıksız yaşam alışkanlıklarını değiştirebilmek ve yaşam kalitelerini artırabilmek için farkındalıklarının geliştirilmesi gereklidir çünkü dikkat, motivasyon ve öğrenmede yer alan sinir sisteminin, davranışların değişimindeki rolü çok büyüktür.

Anahtar Kelimeler

Vücut Farkındalığı , Emosyonel Durum , Yaşam Kalitesi , Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları

Kaynakça

• Ağargün M Y, Kara H, Anlar Ö., (1996), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nin geçerliği ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 7, 107-11.
• Caldwell K, Harrison M, Adams M, Quin RH, Greeson J (2010). Developing mindfulness in college students through movement-based courses: effects on self-regulatory self-efficacy, mood, stress and sleep quality. Journal of American College Health, 58(5), 433-42. https://doi.org/10.1080/07448480903540481
• Cella DF, Tulsky DS., (1990). Measuring quality of life today: methodological aspects. Oncology (Williston Park), 4(5), 29-38. https://cir.nii.ac.jp/crid/1572261549864829696.
• Eser E, Fidaner H, Fidaner C, Eser SY., (1999), Psychometric properties of WHOQOL-100 and WHOQOL-bref. 3P Dergisi, 7(2), 23-40.
• Füstös J, Gramann K, Herbert BM, Pollatos O (2013), On the embodiment of emotion regulation: interoceptive awareness facilitates reappraisal. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 8(8), 911–7. https://doi.org/10.1093/scan/nss089.
• Ganasegeran K., Al-Dubai S. A., Kureshi M. A., Al-abed A. A., Rizal A. M., Aljunid S. M., (2012), Malezyalı bir tıp fakültesindeki üniversite öğrencileri arasında yeme alışkanlıklarını etkileyen sosyal ve psikolojik faktörler: kesitsel bir çalışma, Besin J., 11, 48, doi: 10.1186/1475-2891-11-48.
• Hisli N., (1989), Beck depreyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği güvenirliği. Psikoloji dergisi, 7(23), 3-13.
• İsmail L. C., Osaili T. M., Mohamad M. N., Hashim M., Stojanovska L., Daour R. A., Nader D., Alrayis H., Alzaabi N. S., Elbarag L., Binkhadim S., Jarrar A. H., Dhaheri A. A. S., Hasan H., (2022), Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarını etkileyen psikososyal faktörler: Kesitsel bir çalışma, Heliyon, 22, 8(6), e09768, doi: 10.1016/j.heliyon. 2022.e09768.
• Karaca S., (2017), Vücut Farkındalığı Anketinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kjölstad G., Lundvik Gyllensten A.&Gard G., (2022), Sağlıklı deneklerde beden farkındalığı– nitel bir çalışma, Avrupa Fizyoterapi Dergisi, Cilt 24, Sayı 4, Sayfalar 219-226, https://doi.org/10.1080/21679169.2020.1845792.
• Klussman K., Curtin N., Langer J., Nichols A. L., (2022), Farkındalığın, Kabulün ve Benlikle Uyumun Önemi: Benlik Bağlantısını Anlamak İçin Bir Çerçeve, Eur J Psychol., 18(1), 120–131, doi: 10.5964/ejop.3707.
• López- Botello C. K., Salinas- Martínez A. M., Arroyo- Acevedo H. V., Martínez- Villarreal R. T., Ávila- Ortiz M. N., (2020), Meksika Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Tarzı, Yaşam Kalitesi ve Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi İhtiyaçları: Cinsiyet ve Akademik Disipline Göre Önemli Farklılıklar, Uluslararası J. Çevre. Res. Halk Sağlığı, 17 (21), 8024, https://doi.org/10.3390/ijerph17218024. Musaoğlu Z., (2008), Trakya üniversitesi öğretim elemanlarının sağlıkla ilintili yaşam kalitesi (Uzmanlık Tezi), Edirne.
• Nakie G., Takelle G. M., Rtbey G., Andualem F., Tinsae T., Kassa M. A., Tadesse G., Fentahun S., Wassie Y. A., Segon T., Kibralew G., Melkam M., (2024), Afrika'daki üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ve ilişkili faktörler: sistematik bir inceleme ve meta-analiz çalışması, Ön Psikiyatri, 15, https://doi.org/10.3389/fpsyt.2024.1370757.
• Parma C., Doria F., Zulueta A., Lanzone J., Boscarino M., Giani L., Lunetta H., Vassallo M., Parati E. A., Picozzi M., Satin D., (2024), Beyin Bilimi, 14 (4), 386, https://doi.org/10.3390/brainsci14040386.
• Pérez-Peña M. , Notermans J. , Desmedt O. , Gucht K. V. , Philippot P., (2022), Farkındalık Temelli Müdahaleler ve Beden Farkındalığı, Beyin Bilimi, 12(2), 285, doi: 10.3390/brainsci12020285.
• Pisella L., Havé L., Rossetti Y., (2019), Beden farkındalığı bozuklukları: bedenle ilgili görsel ve somatosensoriyel bilgiler arasındaki ayrışmalar, Beyin, Cilt 142, Sayı 8, Sayfalar 2170–2173, https://doi.org/10.1093/brain/awz187.
• Ramón-Arbués E., Echániz-Serrano E., Martínez-Abadía B., Antón-Solanas I., Cobos-Rincón A., Santolalla-Arnedo I., Juárez-Vela R., Jerue B. A., (2022), Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Kalitesinin Yordayıcıları: Kesitsel Bir Çalışma, Int J Çevre Res Halk Sağlığı, 19(19), 12043, doi: 10.3390/ijerph191912043.
• Saatcioğlu O., Evren C., Çakmak D., (2002), Alkol Kullanımı Bozuklukları Tanıma Testinin geçerliği ve güvenirliği, Türkiye'de Psikiyatri, 4(2–3), 107–113.
• Schuman-Olivier Z., Trombka M, Lovas D., Brewer J., Judson A., Vago D., Gawande R., Dunne J., Lazar S., Loucks E., Fulwiler C., (2020), Dikkat ve Davranış Değişikliği, Harvard Psikiyatri Dergisi, 28(6), s 371-394, DOI: 10.1097/HRP.0000000000000277.
• Seo E. J., Ahn J., Laura L., Hayman L. L., Kim J. C., (2018), Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres ile Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki: Depresif Belirtiler ile Sağlığı Geliştirici Davranışların Paralel Aracılık Rolü, Asya Hemşireliği Araştırması, Cilt 12, Sayı 3, Sayfa 190-196, https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.08.001.
• Syakila N., Wahed E. J. W., (2020), Malezya Üniversitesi Öğrencileri Arasında Yaşam Kalitesi: Kesitsel Bir Çalışma, Malezya Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler Dergisi (MJSSH), 5(6),11, DOI: 10.47405/mjssh.v5i6.423.
• Uysal M. A., Kadakal F., Karşidağ C., Bayram N.G., Uysal O., Yilmaz V., (2004), Fagerström test for nicotine dependence:reliability in a Turkish sample and factor analysis,Tuberk Toraks, 52, 115-121.
• Wang F., Bíró E., (2021), Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesinin belirleyicileri: Bir literatür taraması, Keşfetmek, Cilt 17, Sayı 2, 170- 177, https://doi.org/10.1016/j.explore.2020.11.003.
• Yıldırım S., Beycan Ekitli G., Önder N., Avcı A. G., (2020), Examination of sleep quality and factors affecting sleep quality of a group of university students, International Journal of Caring Sciences, Volume 13 | Issue 2| Page 1431,
• Yılmaz D., Tanrıkulu F., Dikmen Y., (2017), Hemşirelik Öğrencilerinin Uyku Kalitesi ve Uyku Kalitesini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma, Curr Sağlık Bilimleri J., 43(1), 20–24, doi: 10.12865/CHSJ.43.01.03.