Mucizenin Onto-Teleolojik Açıdan Sihirden Farklılığı

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 2 - Cilt: 5 Sayı: 2, 147 - 173, 24.03.2014

Mustafa Bozkurt , Hüseyin Maraz

Öz

İlahi din, hitap ettiği toplumlara hakikati açıklama ve onları ikna etmede mucizeyi bir yöntem

olarak tercih etmiştir. Mucizelerin keyfiyetini belirlemede toplumların sosyo-kültürel yapıları önemli

bir kriterdir. Bu nedenle mucizeler tarih ve toplum realitesini göz ardı etmeden nübüvveti doğrulamanın

birer ilahi ölçütüdür. Bu da göstermektedir ki olağanüstü bir olay olan mucize, sihir ve diğer

tuhaf olaylar gibi aldatmanın değil, tasdik etmenin aracıdır. Buna karşın sihrin tarihsel olarak yöntem

ve amacında değişiklik olmamıştır. Sihir göz aldatması ve algısal yanılma türleri olarak tarihi süreçte

mucizeyle bir benzerlik ilişkisinden uzak tutulmuştur. Zira mucizeler ilahi bir kaynağa bağlıdır. Sihir

ise tamamen beşeri bir olgu olarak alet ve harekete dayanmaktadır. Dolayısıyla mucize sadece olağanüstü

bir olay değildir. Bu makalede ontolojik ve teleolojik (amaçsal) boyutuyla mucize olgusunun

sihirden farklılığı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Mucize, Sihir, Ontolojik, Teleolojik, Nübüvvet, Kelam

Kaynakça

• Abdulbaki, Muhammed Fuad, Mu’cemu’l-Müfehres li-Elfazi’l-Kur’ani’l-Kerim “Acz”, Kahire 2001.
• Amidi, Seyfeddin, Gayetu’l-Meram fi-İlmi’l-Kelam, thk. Hasan Muhammed Abdullatif, Kahire 1971.
• Ateş, Ali Osman, Kur’an ve Hadislere Göre Cinler-Büyü, Beyan Yayınları, İstanbul 1995.
• Bağdadi, Ebu Mansur Abdulkâhir b. Tahir Muhammed, Usulü’d-Din, thk. Ahmed Şemseddin, Beyrut 2002.
• Bâkillâni, el-Kâdı Ebi Bekir b. Tayyib, el-İnsaf, thk. Muhammed Zahid el-Kevseri, Kahire 2000.
• Bâkillâni, el-Kâdı Ebi Bekir b. Tayyib, Kitabu’l-Beyan ani’l-Farkı beyne’l-Mu’cizat-i ve’l- Keramat-i ve’l-Hiyelve’l- Kehaneti ve’s-Sihri ve’n-Nazicat, thk. Rıchard J. McCarthy, Beyrut 1958.
• Bebek, Adil, “Ana Kaynaklara Göre Sihir”, İlmi Araştırmalar Dergisi, cilt: 1, sayı: 9, 1998. Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzah İlmi-Kelam, İstanbul h. 1339-1342.
• Bulut, Halil İbrahim, Nübüvveti İspat Açısından Hissi Mucizeler (Doktora Tezi), İstanbul 2001.
• Cassas, Ebu Bekr, Ahmed b. Ali er-Râzi, Ahkamu’l-Kur’an, nşr. Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut h. 1415.
• Cemal el-Huseyin Ebu Ferhat, Mizanu’l-Nübüvveti’l-Mucize, Kahire 1997.
• Cürcani, Seyyid Şerif, et-Ta’rifat, nşr. Mektebet-ü-Lübnan, Beyrut 1985.
• Cüveyni, İmamü’l Haremeyn, Akidetü’n-Nizamiyye, thk. Zahid el-Kevseri, Kahire 1992.
• Cüveyni, İmamü’l Haremeyn, Kitabu’l-İrşad, trc. Adnan Bülent Baloğlu vd., TDV Yayınları, Ankara 2012.
• Çelebi, İlyas, “Geçmişten Devralınan Kültürel Miras: Sihir”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, sayı: 9, 2002.
• Çelebi, İlyas, “Sihir” maddesi, DİA, Cilt: 37.
• Ebu’l Beka, Eyyüb b. Musa el-Huseyni el-Kefevi, el-Külliyyat, thk. Adnan Derviş-Muhammed el-Mısri, Beyrut 1998.
• el-Hanbelî, Kâdı Ebi’l-Ya’la, Kitabü’l-Mu’temed-fi-Usulid-Din, thk. Vedi’ Zeydan Haddad, nşr. Daru’l-Meşrık, Beyrut 1986.
• Eşari, Ebu’l Hasen Ali b. İsmail, Makalatu’l-İslamiyyin, thk. Naim Zeruzur, Beyrut 2012.
• Eşkar, Süleyman, Alemü’s-Sihrve’ş-Şa’veze, nşr. Daru’n-Nefais, Ürdün 1997.
• Ezheri, Muhammed b. Muhammed Ebu Mansur, Tehzibu’l-Lüğa, thk. Muhammed İvaz, nşr. Daru’t-İhya-ı-Turasi’l-Arabi, Beyrut 2008.
• Fahreddin Râzi, Muhammed b. Ömer b. Hüseyin, el-Muhassal (Kelama Giriş), çev. Hüseyin Atay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara (ts).