İSTİHSANIN GERÇEK MAHİYETİ-II -SÜNNET KAPSAMINDA AKILLA BİRLİKTE

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 46 - 79, 15.12.2021

Yıldıray Sipahi

Öz

İslam hukuku eşyaya daima normatif açıdan yaklaşmakta, konusu olan şeyi ise değeriyle
sınırlamaktadır. Bu açıdan istihsânın gerçek mahiyetine bakıldığında, istihsân deliline
dinamik ve tarihsel bir bakışla yaklaşılmalıdır. Bunun verilerini sağlayan da akıl ve
tarihtir. Çünkü akıl sistemli bir etkinliktir ve belli ilkelere göre işleyebilme gücüdür.
Hanefî doktrinin tali yöntemlerinden istihsânın, sünneti yeniden düşünmeye sağladığı
katkısı bir ehl-i sünnet bakış açısı mı yoksa akılcılığın hukukta otorite olarak kabul
edilmesi midir? Meselemizi farklı bir bakış açısıyla tanımlarsak heruistik inceleme diğer
bir deyişle ümmilîk yani sezgi ve irticalîlik mi evrenselliği sağlar?

Anahtar Kelimeler

Hukuk, İslam Hukuku, Fıkıh, Sünnet, Usûl, İstihsân, Geçmiş Bağ, Akıl

Kaynakça

• el-Alvânî, Tâhâ Câbir, Fıkıh Usûlü (İslâm Fıkhını Araştırma ve Kavrama Yöntemi). çev. Mehmet Erdoğan. İstanbul: Koba, 1992.
• Âşûr, Muhammed Tâhir, İslam Hukuk Felsefesi -Gaye Problemi-. çev. Vecdi Akyüz-Mehmet Erdoğan. İstanbul: Rağbet, 1999.
• Ata, Mehmet Mahfuz, Kevâşî ve Kur’ân Yorumu. Ankara: Berikan Yayınevi, 2020.
• Başaran, Selman-Sönmez, Ali, Hadis Usûlü ve Tarihi. Bursa: Emin Yay., 2010.
• Brown, Daniel, İslam Düşüncesinde Sünneti Yeniden Düşünmek. çev. Sabri Kızılkaya-Salih Özer. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
• el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslam Aklının Oluşumu. çev. İbrahim Akbaba. İstanbul: Kitabevi, 2001.
• el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı. çev. Burhan Köroğlu - Hasan Hacak -Ekrem Demirli. İstanbul: Kitabevi, 2001.
• el-Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslam Siyasal Aklı. çev. Vecdi Akyüz. İstanbul: Kitabevi, 2001.
• Dihlevî, Şah Veliyyulah, Hüccetullâhi’l-Bâliğa I-II. çev. Mehmet Erdoğan. İstanbul: İz, 1994.
• Erdoğan, Mehmet, Akıl-Vahiy Dengesi Açısından Sünnet. İstanbul: İFAV, 1995.
• Erdoğan, Mehmet, İslam Hukukunda Ahkâmın Değişmesi. İstanbul: İFAV, 1994.
• Fazlur Rahman, Ana Konularıyla Kur’an. çev. Alparslan Açıkgenç. Ankara: Ankara Okulu, 1998.
• Fazlur Rahman, İslam. çev. Mehmet Dağ-Mehmet Aydın. Ankara: Selçuk Yayınları, 1996.
• Fazlur Rahman, Tarih Boyunca İslami Metodoloji Sorunu, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1997.
• Hallâf, Abdulvahhâp, İslam Hukuk Felsefesi. çev. Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1985.
• el-Kevserî, Muhammed Zâhid, Hanefî Mezhebinde Fıkıh ve Hadis. çev. Fatih Muhammet Yüksel. İstanbul: Rıhle, 2021.
• el-Karadavî, Yusuf, İslam Hukuku (Evrensellik-Süreklilik). çev. Y.Işıcık-A. Yaman. İstanbul: Nida, 2012.
• Kırbaşoğlu, Hayri, Sünnî Paradigmanın Oluşumunda Şâfiî’nin Rolü. Ankara: Kitabiyât, 2000.
• Koca, Ferhat, İslam Hukuk Metodolojisinde Tahsis (Daraltıcı Yorum). İstanbul: İSAM, 1996.
• Koşum, Adnan, Nassları Anlama ve Yorumlamada Yöntem Sorunu –Fazlur Rahman Örneği-. İstanbul: İz, 2004.
• Mes’ûd, Muhammed Hâlid, İslâm Hukuk Teorisi. çev. Muharrem Kılıç. İstanbul: İz, 1997.
• Pekcan, Ali, Usûlî Yaklaşımlar. Konya: Yediveren, 2009.
• Sıddıkî, Mazharuddin, İslam Dünyasında Modernist Düşünce. çev. M. Fırat-G. Korkmaz. İstanbul: Dergah, 1990.
• Sipahi, Yıldıray, İslam Hukuk Biliminin Teşekkül Döneminde İstihsân Delili. İstanbul: Yay, 2018.
• Şab’an, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları. çev. İbrahim Kâfi Dönmez. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• eş-Şâfiî, Muhammed b İdris (h.204), er-Risâle. Şerh ve Ta’lîk. Dr. Abdulfettâh Kebbêrâ. Lübnan-Beyrut: Darü’n-Nefâis, 2010/1431.
• Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi 46, İslamî İlimlerde Metodoloji Meselesi 1, İSAV. İstanbul: Ensar, 2005.
• Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi, İslamî İlimlerde Metodoloji Meselesi 3, İSAV. İstanbul: Ensar, 2009.
• Udeh, Abdulkadir, İslam Şerîati. Çev. Akif Nur Karcıoğlu. Ankara: Nur Yayınları, ty.
• Yargı, Mehmet Ali, Meşhur Sünnetin Dindeki Yeri. İstanbul: Ensar, 2009.
• Yeni Arayışlar Platformu, İslam Düşüncesinde Yeni Arayışlar-I, 2. Baskı. Yayına Hazırlayan: İlyas Çelebi. İstanbul: Rağbet, 2001. Yörük, Abdülhak Kemal, Hukuk Felsefesi Dersleri, İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1961.