İHRACAT İŞLETMELERİNDE YEŞİL TEDARİK UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 17, 03.02.2022

Raşit Acar Yusuf Şahin Burak Kilic

https://doi.org/10.24889/ifede.698480

Öz

Yeşil tedarik zinciri kavramı ile ilgili farkındalık tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Hammadde temininden başlamak üzere, nihai ürünün hareketi ve tersine lojistik konularını da içine alan bu kavram, işletmelerin kaynaklarını en iyi şekilde kullanmasını ve bunun yanı sıra doğal kaynakların korunmasına hizmet eder. Bu çalışmanın amacı, ihracat işletmelerinde yeşil tedarik zinciri yönetimi duyarlılığı ve uygulamalarının işletmenin performansına etkisini analiz etmektir. Bu kapsamda, Burdur ilinde faaliyet gösteren 108 ihracat işletmesinden anket yoluyla toplanan veriler yapısal eşitlik modellemesi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, yapısal eşitlik modeli yardımıyla yeşil uygulamalar ve yeşil duyarlılığın yeşil tedarik performansını etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Tedarik

Kaynakça

• Andiç, E., Yurt, Ö. ve Baltacıoğlu, T. (2012). Green Supply Chains: Efforts and Potential Applications For The Turkish Market, Resources, Conservation and Recycling, No.58: 50– 68. Arimura, T. H., Darnall, N. ve Katayama, H. (2011). Is ISO14001 a Gateway to More Advanced Volun¬tary Action? The Case of Green Supply Chain Mana¬gement, Journal of Environmental Economics and Management, No.61: 170–182. Atrek B. ve Özdağoğlu A. (2014). Lojistik, T. Yeşil Tedarik Zinciri Uygulamaları: Alüminyum Doğrama Sektörü İzmir Örneği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.:14, Sayı/No: 2 (13-26). Beldek, T. (2015). ‘‘İnşaat Atıkları İçin Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi: Türkiye Uygulaması’’ İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İşletme Mühendisliği ABD, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Berberoğlu Okur E. ve Uygun S. (2012). Çevre Farkındalığı-Çevre Tutumu Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Sınanması, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2):459-73. Bloemhof-Ruwaard, J.M., L. N. van Wassenhove, L. Hordijk ve P. V. Beek, (1995). Interactions Between Operations Research and Environmental Management, European Journal of Operational Research. No. 85: 229–243. Bras, B. ve M. W. McIntosh. (1999). Product, Process, and OrganizationalDesign for Remanufacture – an Overview of Research, Robotics and Computer-Integrated Manufacturing. 15, 167–178. Büyüközkan ve Vardaloğlu, (2015). Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi Lojistik Dergisi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul. Büyüközkan, G. ve Vardaloğlu, Z. (2008). Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi. Lojistik Dergisi, No.8, 66- 73. Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimleri için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, 17 Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara. Carter, C.R. ve L. M. Ellram. (1998). Reverse Logistics: A Review of The Literature and Framework for Future Investigation, Journal of Business Logistics. 19, 85– 102. Chunguang Quan, Xiaojuan Cheng ve Kexi Wang (2008). “Research on Green Logistics and Sustainable Development, International Conference on Information Management, Innovation Management and Industrial Engineering, 162-165. Coşkun, S., ve Bozyiğit, S. (2019). Yeşil Tedarik Zinciri Uygulamaları Üzerine Kimya Sektöründe Bir Alan Araştırması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 605-637. Cote, R. P, Lopez, J, Marche, S, Peron, G. M ve Wright, R., (2008). Influences, Practices and Opportunities For Environmental Supply Chain Management in Nova Scotia SMES. Journal of Cleaner Production, 16, 1561-1570. Cronbach, L. J., Coefficient Alpha ve The Internal Structure of Tests. Psychometrika, 16 (3), 1951. Çabuk, S. ve Nakıboğlu B. (2003). Çevreci Pazarlama ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Satın Alma Davranışlarına Etkileri ile İlgili Bir Uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, C.12, S.12:39-54. Çokluk, Ö., G. Şekercioğlu ve Ş. Büyüköztürk (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi. Diamantopoulos, A. ve Siguaw, J. (2000). ‘‘Introducing Lisrel: A Guide for the Uninitiated’’ (Introducing Statistical Methods Series). Sage Publications, London Dowlatshahi, S. (2000). Developing a Theory of Reverse Logistics, Interfaces. 30, 143–155. Ergülen, A., ve Büyükkeklik, A., (2008). Çevre Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım Yeşil Tedarik Zinciri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, Cilt 10, ISSN: 1302-4191, (33-50), Sayı:1-2, Konya. Fleischmann, M., H. R. Krikke, R. Dekker ve S.D.P. Flapper. (2000). A Characterization of Logistics Networks for Product Recovery, Omega. 28, 653–666. Fleischmann, M., L. N. Van Wassenhove, J. A. E. E. van Nunen, E. A. van der Laan, R. Dekker ve J. M. Bloemhof-Ruwaard. (1997). Quantitative Models for Reverse Logistics: A Review. European Journal of Operational Research, 103, 1–17. Fossati, A., Maffei, C., Acquarini, E. ve Di Ceglie, A. (2003). Multigroup Confirmatory Component And Factor Analyses Of The Italian Version Of The Aggression Questionnaire, European Journal of Psychological Assessment, 19 (1), 54–65. Guide, V.D.R., M.E. Kraus ve R. Srivastava. (1997a). Product Structure Complexity and Scheduling of Operations in Recoverable Manufacturing, International Journal of Production Research. 35, 3179–3199. Guide, V.D.R., M.S. Spencer ve R. Srivastava. (1997b). An Evaluation of Capacity Planning Techniques in a Remanufacturing Environment, International Journal of Production Research. 35, 67–82. Guide, V.D.R., V. Jayaraman, R. Srivastava ve W.C. Benton, (2000). Supply Chain Management for Recoverable Manufacturing Systems, Interfaces. 30, 125–142. Hoejmose, S., Brammer, S. ve Millington, A., (2012). Green Supply Chain Management: The Role Of Trust And Top Management İn B2B And B2C Mar¬kets, Industrial Marketing Management, 41, 609–620. Hsu, C-W., Kuo, T-C., Chen, S-H. ve Hu, A-H. (2011). Using Dematel To Develop A Carbon Manage¬ment Model Of Supplier Selection İn Green Supply Chain Management, Journal of Cleaner Production. Jalali, N., Gholamreza, S., Aliahmadi, A.R. ve Jafari-Eskandari, M. (2011). Designing a Mixed Per¬formance Measurement System for Environmen¬tal Supply Chain Management Using Evolutionary Game Theory and Balanced Scorecard: A Case Study Of An Auto İndustry Supply Chain, Resources, Con¬servation and Recycling, 55, 593–603. Jayaraman, V., R.A. Patterson ve E. Rolland, (2003). The Design of Reverse Distribution Networks: Models and Solution Procedures, European Journal of Operational Research. 150, 128–149. Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling, New York: Guilford Press. Korkankorkmaz, N. (2012). Yalın ve Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimine İlişkin Bir Araştırma, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Kum, N. (2017). Yeşil Tedarik Zinciri Yönetimi ve Bir Uygulama, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Tezsiz Yüksek Lisans, Edirne. Kumar, S., Teichman, S., ve Timpernagel, T., (2012). A Green Supply Chain is A Requirement for Profitability, International Journal of Production Research, Vol.50, No.5, 1278-1296. Letcher, T. M., & Vallero, D. A. (Eds.). (2019). Waste: A handbook for management. Academic Press. Li, Xiaopeng; Zhao, Changxin, (2009). Selection of Suppliers of Vehicle Components Based on Green Supply Chain, İntenational Conference on Industrial Engineering and Engineering Management, Beijing. Liu, S., Kasturiratne, D. ve Moizer, J. (2012). Hub-And-Spoke Model For Multi-Dimensional İntegration Of Green Marketing And Sustainable Supply Chain Ma¬nagement, Industrial Marketing Management, 41, 581–588. Min, H., V. Jayaraman ve R. Srivastava, (1998). Combined Location-Routing Problems: a Synthesis and Future Research Directions, European Journal of Operational Research. 108, 1–15. Olugu, E. U., Wong, K.Y. ve Shaharoun, A.M., (2011). Development Of Key Performance Measures For The Automobile Green Supply Chain, Resources, Conservation and Recycling, 55, 567–579. Özkaya, B., (2010). İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayaşının Uzantısı Olarak Yeşil Pazarlama Bağlamında Yeşil Reklamlar, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 9(34): 247–258. Papatya G., Papatya N. ve Hamşıoğlu A.B., (2016). Girişimci Yönlülük, İç-Girişimcilik ve İşletme Performans İlişkisi: Türkiye Tekstil Sektörü İşletmelerinde Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı 4, 19-48 Revelle, W. (2017). Psych: Procedures for Personality and Psychological Research, Northwestern University, Evanston, Illinois, USA, https://CRAN.Rproject.org/package=psych Version = 1.7.5. (Erişim: 10.01.2020). Rosseel, Y. (2012). ‘‘Lavaan: An R Package for Structural Equation Modeling.’’, Journal of Statistical Software, 48(2), http://www.jstatsoft.org/v48/i02/. (Erişim: 10.01.2020). Roy, R. ve R.C., Whelan, (1992). Successful Recycling Through Value-Chain Collaboration. Long Range Planning, 25, 62–71. Sarkis, J., (2003). A strategic decision framework for green supply chain management, Journal of Clea¬ner Production, 11, 397–409. Schermelleh-Engel, K. ve H., Moosbrugger (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Test of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. Sevinç, A., (2013). Yeşil Satın Alma Kriterleri ve Yaklaşımı, Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/editordosya/Yesil_Satin_Alma_Kriterleri_Ve_Yaklasimi.pdf (Erişim: 05.01.2020). Sheu, J-B., Chou, Y-H. ve Hu, C-C. (2005). An İnteg¬rated Logistics Operational Model For Green-Supply Chain Management, Transportation Research Part E, 41, 287–313. Somogyi, R. M., Nagy, Z., Török, A. (2009). Change Management for The Greening of Supply Chains. Acta Technica Jaurinensis Series Logistica, 2(3), 393-402. Srivastava, S. K. (2007). Green Supply-Chain Mana¬gement: A State-Of-The-Art Literature Review, In¬ternational Journal Of Management Reviews, 9(1), 53–80. Şimşek, Ö. F., (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları, Ankara, Ekinoks Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri, Siyasal Basın ve Dağıtım. Taber, K. S. (2018), The use of Cronbach’s alpha when developing and reporting research instruments in science education, Research in Science Education, 48(6), 1273-1296. Thipparat Thoedtida, (2011). Evaluation of Construction Green Supply Chain Management, International Conference on Innovation, Management and Service, C.24, 209-213. Van Hock, R.I. ve Erasmus. (2000). From Reversed Logistics To Green Supply Chains, Logistics Solu¬tions, 2, 28-33. Wang, F., Lai, X. ve Shi, N. (2011). A multi-objective optimization for green supply chain network de¬sign, Decision Support Systems, 51, 262–269. Wu, Z ve Pagell, M. (2011). Balancing priorities: De¬cision-making in sustainable supply chain mana¬gement, Journal of Operations Management, 29, 577–590. Xiu Guoyi ve Chen Xiaohua. (2012). “Research on Green Logistics Development at Home and Abroad,” Journal Of Computers, C. 7, No:11, Kasım, 2765-2772. Yangınlar G., ve Sarı, K., (2014). Yeşil Lojistik Uygulamaları ve İşletme Performansı Üzerine Bir Literatür Araştırması, III. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, 15-17 Mayıs 2014, Trabzon. Zhang, H.C., T.C. Kuo, H. Lu ve S.H. Huang. (1997). Environmentally Conscious Design and Manufacturing: A State-of-The-Art Survey, Journal of Manufacturing Systems. 16, 352– 371. Zhu, Q. ve Cote, R. P. (2004). Integrating Green Supply Chain Management into An Embryonic Eco-Industrial Development: A Case Study Of The Guitang Group, Journal Of Cleaner Production, 12, 1025–1035. Zhu, Q. ve Sarkis, J. (2004). Relationships Between Operational Practices And Performance Among Early Adopters Of Green Supply Chain Mana¬gement Practices in Chinese Manufacturing En¬terprises, Journal Of Operations Management, 22, 265–289. Zhu, Q. ve Y. Geng. (2001). Integrating Environmental Issues into Supplier Selection and Management, Greener Management International. 35, 27–40. Zhu, Q., Sarkis, J. ve Lai, K. (2008). Confirmation Of A Measurement Model For Green Supply Chain Management Practices Implementations, Int. J. Production Economics, 111, 261–273. Zhu, Q., Sarkis, J., Lai, K., Geng, Y. (2008). The Role of Organizational Size in the Adoption of Green Supply Chain Management Practices in China, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 15, 322