DİJİTALİZASYONUN TÜRKİYE’DE BÖLGESEL EKONOMİK YAKINSAMA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 2, 74 - 86, 30.12.2024

Bengisu Duru , Yeşim Kuştepeli

https://doi.org/10.24889/ifede.1391785

Öz

Yakınsama ve dijitalizasyon, küresel ekonominin iki temel bileşenidir. Yakınsama teorisinin en önemli varsayımı, yoksul ekonomilerin kişi başına düşen gelir düzeylerinin zengin ekonomilere kıyasla daha yüksek oranda arttığıdır. Yoksul ekonomilerin gelir düzeyleri zaman içinde bazı varsayımlar altında zengin ekonomilerin gelir düzeyleri ile aynı düzeye gelmektedir. Dijitalizasyon, bir ekonomide insanların günlük yaşamını, üretimi ve dağıtımı kolaylaştırmak, ekonomik büyümeyi iyileştirmek için bilginin dijitalleştirilmesi süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma, 2012-2020 yıllarında Türkiye’nin Düzey-1 bölgelerinde dijitalizasyonun yakınsama üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Öncelikle istatistiki veriler kullanılarak dijitalizasyon ve yakınsama ile ilgili değişkenlerin bölgesel dağılımları haritalar üzerinde gösterilmiş, daha sonra sigma yakınsaması, mutlak yakınsaklık, koşullu yakınsaklık, birim kök testi yöntemleri kullanılmıştır. Temel Bileşen Analizini (PCA) kullanarak, dijitalizasyon, dijital teknoloji kullanımı, altyapısı ve kullanım yeterliliği olarak üç gruba ayrılmış ve üç endeks (DUI, DFI, SI) hesaplanmıştır. Sonuçlar, 2012-2020 döneminde Türkiye’nin Düzey-1 bölgelerinde dijitalizasyonun, başta İstanbul olmak üzere batı bölgelerde daha çok, doğu bölgelerde (özellikle Kuzeydoğu Anadolu bölgesi) daha az gelişmiş olduğunu, bölgeler arası yakınsama olduğunu ve dijitalizasyonun yakınsamayı olumlu etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik yakınsama, dijitalizasyon, yakınsama yöntemleri, Türkiye Düzey-1 bölgeler

IMPACT OF DIGITALIZATION ON REGIONAL ECONOMIC CONVERGENCE IN TURKIYE

Öz

Convergence and digitalization are two key components of the global economy. The most important assumption of convergence theory is that per capita income levels of poor economies are increasing at a higher rate than rich economies. Income levels of poor and rich economies approach to the same level over time under some assumptions. Digitalization is defined as the process of digitizing information to facilitate people’s daily lives, production and distribution in an economy, and to improve economic growth. This study aims to examine the impact of digitalization on convergence in Türkiye’s Level-1 regions between 2012-2020. First of all, the regional distributions of variables related to digitalization and convergence are shown on maps using statistical data, and then sigma convergence, absolute convergence, conditional convergence, and unit root test methods are used. Using Principal Component Analysis (PCA), digitalization is divided into three groups as digital technology use, infrastructure and usage adequacy, and three indices (DUI, DFI, SI) are calculated. The results show that in the 2012-2020 period in Türkiye’s Level-1 regions, digitalization is more developed in the western regions, especially Istanbul, and less developed in the eastern regions (especially the Northeastern Anatolia region). There is convergence between regions and digitalization positively affects convergence.

Anahtar Kelimeler

Economic convergence, digitalization, convergence methods, Türkiye Level-1 regions

Kaynakça

• Abdioğlu, Z., & Uysal, T. (2013). Türkiye’de bölgeler arası yakınsama: Panel birim kök analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 125-143.
• Acılar, A., Markin, M., & Nazabaeva, E. (2011). Exploring the digital divide: A case of Russia and Turkey. The XII HSE International Academic Conference on Economic and Social Development, April 5-7. https://ssrn.com/abstract=1883104
• Atıcı, G. (2020). Digital and digitalized economy in EMs: A focus on Turkey. IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.94494
• Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (1990). Economic growth and convergence across the United States. National Bureau of Economic Research Working Paper Series, No. 3419.
• Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (1992). Convergence. Journal of Political Economy, 100(2), 223–251.
• Bera, S. (2019). Club convergence and drivers of digitalization across Indian states. Telecommunications Policy, 43(8), 101822.
• BTK. (2018). Elektronik Haberleşme İl Düzeyinde Yıllık İstatistik Bülteni 2018. https://www.btk.gov.tr/yillik-il-istatistikleri
• BTK. (2019). İl Düzeyinde Elektronik Haberleşme Yıllık İstatistik Bülteni 2019. https://www.btk.gov.tr/yillik-il-istatistikleri
• BTK. (2020). Elektronik Haberleşme İl Düzeyinde Yıllık İstatistik Bülteni 2020. https://www.btk.gov.tr/yillik-il-istatistikleri
• BTK. (2021). İl Düzeyinde Elektronik Haberleşme Yıllık İstatistik Bülteni 2021. https://www.btk.gov.tr/yillik-il-istatistikleri
• Cass, D. (1965). Optimum growth in an aggregative model of capital accumulation. The Review of Economic Studies, 32(3), 233–240.
• Celbis, M. G., & de Crombrugghe, D. (2018). Internet infrastructure and regional convergence: Evidence from Turkey. Papers in Regional Science, 97(2), 387–409.
• Chou, J., & Huang, T. (2007). Convergence or divergence in the information era. Project LINK Spring Meeting, May 14-17, Beijing, China.https://www.un.org/development/desa/ dpad/wpcontent/uploads/sites/45/PDFs/Project_LINK_Meeting_Documents/post_link_report_may07.pdf
• Dyatlov, S. A., Didenko, N. I., Lobanov, O. S., & Kulik, S. V. (2019). Digital transformation and convergence effect as factors of achieving sustainable development. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 302(1).
• Ersungur, Ş. M., & Polat, Ö. (2006). Türkiye’de bölgeler arasında yakınsama analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 335–343.
• Galor, O. (1996). Convergence? Inferences from theoretical models. The Economic Journal, 106(437), 1056–1069.
• Gezici, F., & Hewings, G. J. D. (2004). Regional convergence and the economic performance of peripheral areas in Turkey. Review of Urban and Regional Development Studies, 16, 113-132.
• Güz, T. (2019). Information and communication technologies development index: regional analysis of Turkey. Pressacademia, 6(3), 128–135.
• Karacuka, M. (2020). İller arası ekonomik büyüme yakınsamasına etki eden faktörler. Journal of Business Innovation and Governance, 3(2), 103-119.
• Koopmans, T.C. (1965). On the concept of optimal economic growth. In T.C. Koopmans (Ed.), Study Week on the Econometric Approach to Development Planning (ss. 225-287). North-Holland Publishing Co.
• Koramaz, T. K., Nasrollahzade, S., & Özdemir, Z. (2019). Spatial pattern of digital divide in Turkey. In Proceedings of REAL CORP 2019, 24th International Conference on Urban Development, Regional Planning and Information Society (pp. 2521-3938).
• Köksal, E., & Anıl, B. (2013). Determinants of broadband access and usage in Turkey: Do regions matter? SSRN Electronic Journal, 17(1), 113–132.
• Özgül, S., & Karadağ, M. (2015). Regional convergence in Turkey regarding welfare indicators. Sosyoekonomi, 24(24), 38–50.
• Park, S. R., Choi, D. Y., & Hong, P. (2015). Club convergence and factors of digital divide across countries. Technological Forecasting and Social Change, 96, 92–100.
• Ramsey, F. P. (1928). A mathematical theory of saving. The Economic Journal, 38(152), 543–559.
• Rath, B. N. (2016). Does the digital divide across countries lead to convergence? New international evidence. Economic Modelling, 58, 75–82.
• Sala-i-Martin, X. (1996). The Classical Approach to Convergence Analysis. The Economic Journal, 106(437), 1019–1036.
• TÜIK. (2021a). Okuryazarlık (15 yaş ve üstü). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=130&locale=en
• TÜİK. (2021b). Kentsel nüfus. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=130&locale=en
• TÜİK. (2022a). Reel kişi başına düşen GSYH. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=116&locale=en
• TÜİK. (2022b). Brüt ortaöğretim kayıt oranı. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=153&locale=en
• TÜİK. (2022c). İstatistiksel bölgelerin sınıflandırılmasına göre internet kullanıcılarının yüzdesi. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/DownloadIstatistikselTablo?p=P/d/eFVvTvtipAnAiAHQmeohR/wQ5OgBpimAvswYQtqyYt5wT4jiTxOJs0ZCPNH5
• TÜİK. (2022d). İşsizlik oranı (2012-2013). https://biruni.tuik.gov.tr/isgucuapp/isgucu.zul?dil=2
• TÜİK. (2022e). İşsizlik oranı (2014-2020). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=102&locale=en
• Yıldırım, J., & Öcal, N. (2006). Income Inequality and Economic Convergence in Turkey. Transition Studies Review, 13(3), 559–568.