İŞLETME PERFORMANSI VE ENDÜSTRİ 4.0 TEKNOLOJİLERİ İLİŞKİSİ: TEORİK BİR ANALİZ

Yıl 2023, Cilt: Aralık Sayı: 3, 1 - 14, 31.12.2023

Hande Gülnihal Gümüş

Öz

Bu çalışmanın amacı, endüstri 4.0 teknolojilerinin verimlilik, karlılık, müşteri memnuniyeti, iş yaşam kalitesi, pazar odaklılık, çalışan memnuniyeti gibi işletme performansını etkileyen çeşitli yönleri ile arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, çalışma endüstri 4.0 teknolojileri, işletme performansı ve göstergeleri ile olan ilişkilerin literatür taraması yapılarak teorik açıdan analizi gerçekleştirilmiştir. İlgili alan yazın incelemesi sonucunda, otomasyon, bazı alanlarda iş gücünü olumsuz yönde etkilerken, veri analizi, siber güvenlik ve yapay zeka gibi alanlarda yeni iş fırsatları ortaya çıkarmaktadır. Bununla beraber, dijital dönüşüme uyum sağlayabilmek için çalışanların yetenekleri ve eğitimi önemli hale gelmektedir. Tedarik zinciri yönetiminde ürünlerin daha kısa sürede teslim edilmesi, iyi bir envanter yönetimi ve maliyet tasarrufuna yol açmaktadır. Bulut tabanlı uygulamalar ve iletişim araçları, organizasyonların daha hızlı ve bağlantılı bir çalışma ortamını oluşturmaktadır. Endüstri 4.0 teknolojilerinin işletmeler tarafından benimsenmesi, pazarda rekabet avantajı sağlarken, yetenekli adayları da iş olanakları açısından bünyesine çekmektedir. Çalışmanın sonucunda; Endüstri 4.0 teknolojileri, tekrar eden görevlerin otomatik hale getirilmesi ve iş akışlarının verilere dayalı olarak optimize edilmesi, operasyonların düzenlenmesini sağlamaktadır. Gerçek zamanlı veri akışı, işletme yöneticilerinin bilgiye dayalı ve hızlı karar alabilmelerine imkan tanımaktadır. Nesnelerin interneti aracılığıyla elde edilen gelişmiş veri analitiği, işletmelerin ürün ve hizmet kalitesini artırarak müşteri memnuniyetinde olumlu gelişmelere yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri 4.0, Endüstri 4.0 Teknolojileri, İşletme Performansı, İşletme Performans Boyutları

Kaynakça

• Akbaba, A., & Erenler, E. (2008). Otel İşletmelerinde Yöneticilerin Liderlik Yönelimleri ve İşletme Performansı İlişkisi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 21-36.
• Almatrooshi, B., Sanjay, K., & Sherine, F. (2016). Determinants of Organizational Performance: A Proposed Framework. International Journal of Productivity and Performance Management, 65(6), 844-859.
• Amaratunga, D., Baldry, D., & Sarshar, M. (2000). Assessment of Facilities Management Performance-What Next? Facilities, 18(1/2), 66-75.
• Apaydın, F. (2008). Kurumsallaşmanın Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Performansına Etkileri. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 119-143.
• Arsoy, A. P., Bora, T., & Karabıyık, L. (2014). Effect of Non-Financial Information on Financial Performance: Evidence from Turkey. International Review of Economics and Management, 2(1), 1-18.
• Asar, İ., & Esen, Ş. (2021). Endüstri 4.0 ve İşletme Yönetiminin Geleceğine Olası Etkileri. Journal of Academic Value Studies, 7(4), 459-468.
• Atan, Ö., & Tunçer, A. (2019). Entelektüel Sermayenin İşletme Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 71-100.
• Aydın, E., & Demiral, G. (2019). İşgücü Farklılığını Dikkate Alarak Endüstri 4.0’ın Zorlukları ve Yararları: Kavramsal Bir Çerçeve. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1976-1990.
• Bağcı, E. (2018). Endüstri 4.0: Yeni Üretim Tarzını Anlamak. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 9(24), 122-146.
• Bayyurt, N. (2007). İşletmelerde Performans Değerlendirmenin Önemi ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 53, 577-592.
• Biçer, C. (2019). Endüstri 4.0, Üretim ve Örgütlerin Yönetim Süreçlerinde Yenilikler. Editörler, S. Gün, & A. Tutcu içinde, Örgütsel Gelişim ve Yönetim Uygulamaları (s. 119-156). Ankara: İksad Publications.
• Cavlak, H. (2021). İşletmelerde Finansal Performans Ölçütlerinin Seçimi, Nitelikleri, Tasarımı: Finansal-Finansal Olmayan ve Tek-Çok Boyutlu Performans Ölçütleri Sınıflandırması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 39-50.
• Cenger, H. (2019). Genel İşletme Performansı Ve Finansal Performans İlişkisi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi 23.Finans Sempozyumu, (s. 569-583). İstanbul.
• Çiftçioğlu, B. A., Mutlu, M., & Katırcıoğlu, S. (2019). Endüstri 4.0 ve İnsan Kaynakları Yönetiminin İlişkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(1), 31-53.
• Çoban, E., & Uzun, H. (2022). Endüstri 4.0’ın Eğitim Alanına Etkileri. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 97-124.
• Çoban, O. (2007). Türk Otomotiv Sanayiinde Endüstriyel Verimlilik ve Etkinlik. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.(29), 17-36.
• Demir, Y., & Konak, F. (2022). Türk Bankacılık Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı. Karadeniz Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-23.
• Dil, E., & Esmer, A. (2020). Firmaların Endüstri 4.0 Stratejilerine Dair Bir Araştırma. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 85-110.
• Dulkadir, B. (2019). Bilişim Teknolojisi Boyutlarının Örgütsel Performansa Etkisi: Gömlek Üretim İşletmelerinde Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(24), 322-332.
• Duman, M. Ç. (2020). Endüstri 4.0 Teknoloji Bileşenlerinin Örgütsel Performansa Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Malatya: Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elitaş, C., & Ağca, V. (2006). Firmalarda Çok Boyutlu Performans Değerleme Yaklaşımları: Kavramsal Bir Çerçeve. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 343-370.
• Erdem, B., Gökdeniz, A., & Met, Ö. (2011). Yenilikçilik Ve İşletme Performansı İlişkisi: Antalya'da Etkinlik Gösteren 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği. Dokuz Eylül University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal, 26(2), 77-112.
• Eren, E. (2000). Stratejik Yönetim. (N. Timur, Dü.) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Eren, M. Ş., Tokgöz, E., Gül, H., & Saylan, O. (2013). Pazar Odaklılığın Nitel Performans Üzerindeki Etkisinde Öğrenme Odaklılık ve Yenilikçiliğin Düzenleyici Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 1-39.
• Ergün, B., & Doruk, Ö. T. (2019). AR-GE Harcamaları Firma Performansı İlişkisi: Türkiye İmalat Sanayi Firmaları İçin Kapsamlı Bir Analizi. Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi 23.Finans Sempozyumu, (s. 584-597). İstanbul.
• Esmer, Y., & Alan, M. (2019). Endüstri 4.0 Perspektifinde İnovasyon. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18), 465-478.
• Gürün, F. (2019). Endüstri 4.0 ve Beşeri Sermayenin Geleceği. Soysal Siyaset Konferansları Dergisi, 76, 67-88.
• Hofmann, E., & Rüsch, M. (2017). Industry 4.0 and The Current Status As Well As Future Prospects on Logistics. Computers in Industry, 89, 23-34.
• İmamoğlu, S. Z., İnce, H., & Türkcan, H. (2021). Endüstri 4.0 Uygulamalarının Örgütsel Çeviklik Üzerindeki Etkisi: Kavramsal Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(1), 103-124., 35(1), 103-124.
• Kaplan, R. S., & Norton, D. (1996). Linking The Balanced Scorecard to Strategy. California Management Review, 39(1), 53-79.
• Keskin, B. (2020). Endüstri 4.0 ve Büyük Veri. E. D. Çetinkaya, & E. Şener içinde, Endüstri 4.0 Paradigması: İşletme Fonksiyonlarının Dijital Dönüşümü. İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
• Khajeh, E. H. (2018). Impact of Leadership Styles on Organizational Performance. Journal of Human Resources Management Research, 1-10.
• Koh, L., Orzes, G., & Jia, F. (2019). The Fourth Industrial Revolution (Industry 4.0): Technologies Disruption on Operations and Supply Chain Management. International Journal of Operations & Production Management, 39(6/7/8), 817-828.
• Lu, Y. (2017). Industry 4.0: A Survey On Technologies, Applications And Open Research Issues. Journal Of Industrial Information Integration, 6, 1-10.
• Maresova, P., Soukal, I., Svobodova, L., Hedvicakova, M., Javanmardi, E., Selamat, A., & Krejcar, O. (2018). Consequences of Industry 4.0 in Business and Economics. Economies, 6(46), 1-14.
• Mohelska, H., & Sokolova, M. (2018). Management Approaches For Industry 4.0-The Organizational Culture Perspective. Technological and Economic Development of Economy, 24(6), 2225–2240.
• Morrar, R., Arman, H., & Mousa, S. (2017). The Fourth Industrial Revolution (Industry 4.0): A Social Innovation Perspective. Technology Innovation Management Review, 7(11), 12-21.
• Müller, J. M., Kiel, D., & Voigt, K.-I. (2018). What Drives The Implementation of Industry 4.0? The Role of Opportunities and Challenges in The Context of Sustainability. Sustainability, 10(247), 1-24.
• Okatan, D., & Yıldırım, Y. (2021). Endüstri 4.0 Teknolojilerinin Turizm Sektörüne Yansımaları: Literatür İncelemesi. Journal Of Tourism Intelligence and Smartness, 4(2), 168-185.
• Özdemir, A., & Özgüner, M. (2018). Endüstri 4.0 ve Lojistik Sektörüne Etkileri: Lojistik 4.0. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(4), 39-47.
• Özer, E., & Karabulut, T. (2017). Kalite Uygulamalarının İşletme Performansı Üzerindeki Etkisi: İnşaat Sektöründe Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 329-346.
• Özer, Ö. (2011). Kurumsal Girişimcilik ve İşletme Performansı İlişkisi: Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı. Turizm İşletmeciliği Programı. Doktora Tezi.
• Piccarozzi, M., Aquilani, B., & Gatti, C. (2018). Industry 4.0 in Management Studies: A Systematic Literature Review. Sustainability, 10(10), 1-24.
• Sağtaş, S. (2021). Endüstri 4.0’ın Dijital Pazarlamaya Etkileri. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 51-66.
• Sayar, M., & Yüksel , H. (2018). Endüstri 4.0 ve Türkiye Kamu Sektöründe Endüstri 4.0 Dönüşümü. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 10(2), 83-98.
• Soylu, B., & Ayanoğlu, Y. (2022). Finansal ve Finansal Olmayan Performans İle Kurumsal Yönetim Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kurumsal Yönetim Endeksindeki İşletmeler Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24 ( Modavica Özel Sayısı), 202-227.
• Toker, K. (2018). Endüstri 4.0 ve Sürdürülebilirliğe Etkileri. İstanbul Management Journal, 29(84), 51-64.
• Turunç, Ö. (2016). Bilgi Teknolojileri Kullanımının İşletmelerin Örgütsel Performansına Etkisi Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 225-247.
• Uyanık, M., & Yükselen, C. (2019). Pazar Odaklılık ve Pazarlama Yeteneklerinin İşletmelerin Pazarlama Performansına Etkisi, İSO 1000 Grubunda Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 1247-1261.
• Ülgen, H., & Mirze, K. (2010). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Ünlü, F., & Atik, H. (2018). Türkiye’deki İşletmelerin Endüstri 4.0’a Geçiş Performansı: Avrupa Birliği Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Ampirik Analiz. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 17(2), 431-463.
• Yıldırım, Y. (2020). Farklı Disiplinlerde Endüstri 4.0. . Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(21), 758-789.
• Yıldız, D., & Genç, K. (2019). Endüstri 4.0’ın Entelektüel Sermayedeki Rolü: Ülkeler Arası Karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar. (10), 39-47.
• Yıldız, S. (2010). İşletme Performansının Ölçümü Üzerine Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 173-193.
• Yoşumaz, İ., & Özkara, B. (2019). Yoşumaz, İ., Özkara B. (2019). Endüstri 4.0 Sürecinin Hazır Giyim İşletmeleri Üzerindeki Etkileri: Hugo Boss Türkiye Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2587-2600.