Zorunlu Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinin Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Sayı: 2, 21 - 36, 31.12.2017

Ö. Senan Arslaner

Öz

Gelibolu’nun fethi ile başlayıp, Edirne’nin alınması sonrası Osmanlı Devleti, Balkan yarımadasında ilerlemeye başlamış ve hoşgörü, adalet ve eğitim, dil, din, vicdan hürriyetine gösterilen özen ile buradaki tüm topluluklar huzur, barış ve kardeşlik içinde beş yüz yılı aşkın süre Osmanlı idaresinde yaşamıştır. 1789 Fransız Devrimi’yle yayılan ulusçuluk, Balkanları da sarmış, çağa ayak uyduramayan Osmanlı İmparatorluğu’nda da ayaklanmalar başlamış ve yeni ulus-devletler kurulmuştur. Bunların egemenlik alanlarını genişletmek istemeleri ile başlayan savaşlar sonucu, birbiri ardına yapılan antlaşmalar neticesinde bölgede yaşayan Türkler, yeni ulus-devletler içinde, artık azınlık haline gelmiştir. Yüzyıllarca Osmanlı Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu altında herhangi bir asimilasyona uğramamış halkların oluşturduğu bu devletler ise Türklere baskı, zulüm ve eziyet yapmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, yeni devletlerin kurulmasıyla başlayan sürecin zorunlu Türk-Yunan nüfus mübadelesine nasıl geldiğini incelemektir. Bu konuyla ilgili kaynaklar taraması sonucu elde edilen bulgular doğrultusunda zorunlu göçün günümüze yönelik etkileri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk-Yunan nüfus mübadelesi, mübadele, göçmenler, Türkiye, Yunanistan

An Evaluation On the Effects of the Compulsory Turkish-Greek Population Exchange

Öz

Beginning with the conquest of Gallipoli and after the capture of Edirne, the Ottoman Empire started to advance in the Balkan peninsula. With the care shown to tolerance, justice and education, freedom of language, religion and conscience, all communities here lived in peace and brotherhood for more than five hundred years. Nationalism, which spread with the 1789 French Revolution, also swept the Balkans, uprisings began in the Ottoman Empire, which could not keep up with the times, and new nation-states were established. As a result of the wars that started with their desire to expand their sovereignty, and as a result of treaties made one after another, the Turks living in the region became a minority within the new nation-states. These states, which were formed by peoples who had not been assimilated for centuries under the Ottoman Empire, started to oppress the Turks. This study examines how the process that began with the establishment of new states came to the compulsory Turkish-Greek population exchange. In line with the findings obtained from the literature review on this subject, the effects of forced migration on the present were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Turkish-Greek population exchange, population exchange, immigrants, Turkey, Greece

Kaynakça

• Arı, K. (1995). Büyük Mübadele Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923-1925). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Arnold, C. E. ve Biziouras, N. (2016). “90.Yılında Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi Yeni Yaklaşımlar”. Yeni Bulgular Sempozyum Bildiri Metinleri içinde. Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınları.
• Barutciski, M. (2006). “Lozan’a Yeniden Bir Bakış: Uluslararası Hukuk ve Siya-sette Nüfus Mübadeleleri”. Ege’yi Geçerken: 1923 Türk Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi, Renée Hirschon (der). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gökaçtı, M. A. (2003). Nüfus Mübadelesi Kayıp Bir Kuşağın Hikâyesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hirschon, R. (2006). Ege’yi Geçerken 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Keskin, F. “Türk ve Rum Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi”, Yaşayan Lozan, Çağrı Erdan (der) içinde. Ankara: T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Yayın No: 2990, (ss. 765- 806).
• Konuralp, E. (2009). “Ecevit’s Conception of Nationalism: A Unique Position or a Syncretic Vision?” Master of Science Thesis, Ankara: Middle East Technical University.
• Konuralp, E. (2013). Ecevit ve Milliyetçilik. İstanbul: Togan.
• Kontogiorgi, E. (2006). “Makedonya’nın Yunanistan’a Ait Olan Kısmına Mülteci Yerleşiminin Ekonomik Sonuçları, 1923-1932”. Ege’yi Geçerken 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi, (ss .89-110), Derleyen: Renee Hircchon. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Temel, S. B. (2014). Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi Mübadeleye Yol Açan İhtilafların Analizi. Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınları.
• Yerolympos, A. (2006). “Yunanistan’da İki Savaş Arası Dönemde Şehir Planlama ve Mülteci Sorunu”. Ege’yi Geçerken 1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi, Derleyen: Renee Hircchon. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, O. (2006). Türk-Yunan Mübadelesinin Öteki Yüzü: Diplomasi ve Göç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.