Atatürk’ün Nutuk’undaki Dış Politika Olaylarını Realizm Çerçevesinde Değerlendirmek

Yıl 2021, Sayı: 6, 13 - 23, 31.12.2021

Onur Alp Yılmaz Harun Talha Ayanoğlu

Öz

Realizm özellikle 1930’ların sonundan 1980’lere kadar olan süreçte, akademik düzeydeki uluslararası ilişkiler çalışmalarına damgasını vuran kuram olarak göze çarpmaktadır. Temel ilkelerinin Tukidides’in Peloponez Savaşı, Machiavelli’nin başta Prens ve diğer çalışmaları ve Thomas Hobbes’un Leviathan’ına kadar dayandığı düşünülen Realizm, temelde rasyonel devleti, ulusal çıkarı ve devletler arası ilişkilerde güç odaklı bir perspektifi kullanarak uluslararası politikayı anlamlandıran bir kuram olarak tanımlanabilir. 1930 ve 1980 arası süreçte yapılan çalışmaların daha ziyade iki dünya savaşı ve Soğuk Savaş ile ilgili olduğu düşünülürse, devleti, ulusal çıkarları ve gücü merkezine alan bir kuram olarak realizmin egemenliği daha anlaşılabilir olacaktır. Bunun yanında, Türkiye’nin Millî Mücadele döneminin de yukarıda bahsedilen üç dönemden ikisinin –Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ara dönemine denk gelmesi bakımından realist kuram terminolojisiyle değerlendirilmeye açık olduğu aşikardır. Bu bağlamda, bu çalışma Millî Mücadele başkomutanı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Paşa’nın Nutuk adlı eserinde bahsetmiş olduğu dış politika olaylarını realist kuram çerçevesinde değerlendirmeye odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

dış politika, uluslararası ilişkiler, realizm, Atatürk, Nutuk

Evaluating the Foreign Policy Incidents in Atatürk’s Nutuk Within the Framework of Realism

Öz

Realism is the theory that has mainly dominated the academic studies on International Relations from the late 1930s to the 1980s. Realism, basic principles of which are thought to date back to Thucydides’ Peloponnesian War, Machiavelli’s Prince and other works, and Thomas Hobbes’ Leviathan, can be defined as a theory that interprets international politics using a rational state-centred, power-oriented, national interest-oriented perspective in interstate relations. From 1930 to 1980, the studies have generally been about the First and Second World Wars and Cold War. Therefore, this kind of study makes realism’s domination more meaningful at the academic level. Besides that, the most logical way to explain the Turkish National Struggle is realist theory because Turkish National Struggle falls on the interwar period, which is the period dominated by realist studies at the academic level. In this regard, within the framework of realist theory, this study focused on evaluating foreign policy actions which Atatürk mentioned in his Great Speech (Nutuk).

Anahtar Kelimeler

foreign policy, international relations, realism, Atatürk, Nutuk

Kaynakça

• Atatürk, M. K. (2007). Nutuk. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Yayınları.
• Baldwin, D. (1993). Neorealism and Neoliberalism: The Contemporary Debate. New York: Columbia University Press.
• Bozdağlıoğlu, Y. (2003). Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: A Constructivist Approach. Routledge: New York.
• Brown, C., ve Kirsten, A. (2005). Understanding International Relations (1st b.). New York: Palgrave Macmillan.
• Dumont P. (1997). Atatürk’ün Yazdığı Tarih: Söylev. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Edward H. C. (2010). Yirmi Yıl Krizi 1919-1939. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erol, M. (1972). Türkiye’de Amerikan Mandası Meselesi 1919-1920. Giresun: İleri Yayınları.
• Gat, A. (2017). The Causes of War and the Spread of Peace: But Will War Rebound? (1st b.). Oxford: Oxford University Press.
• Gishmondi, M. D. (2008). Ethics, Liberalism and Realism in International Relations, New York: Routledge.
• Gilpin, R. (1975). U.S. Power and the Multinational Corporation. New York: Basic Books.
• Gilpin, R. (1996). No One Loves a Political Realist. Security Studies, 5(3), 3–26.
• Hobbes, T. (1968). Leviathan. New York: Penguin.
• Jeong, H.-W. (2000). Peace and Conflict Studies an Introduction (1st b.). New York: Routledge.
• Jervis, R. (1999). Realism, Neoliberalism, and Cooperation: Understanding the Debate. International Security, 24 (1), 42-63.
• Jervis, R. (2009). Unipolarity: A Structural Perspective. World Politics, 61(1), 188–213.
• Keohane, R. (1984). After Hegemony. Princeton: Princeton University Press.
• Keohane, R. (1986). Theory of World Politics: Structural Realism and Beyond. R. Keohane (Dü.) içinde, Neorealism and Its Critics (s. 158-203). New York: Columbia University Press.
• Landau, J. (1980). Atatürk’ün Büyük Nutuk’unda Dış Politika. Atatürk’ün Büyük Söylevi’nin 50. Yılı Semineri: Bildiriler ve Tartışmalar içinde. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Machiavelli, N. (1994). Prens. Çev: Nazım Güvenç. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Mastanduno, M. (2014). Realism in Asia. S. Pekkanen, J. Ravenhill, & R. Foot (Dü) içinde, Oxford Handbook of the International Relations of Asia (s. 25-45). New York: Oxford University Press.
• Mastanduno, M., ve Ethan, K. (1996). Realism and State Strategies after the Cold War. M. Mastanduno, ve K. Ethan (Dü) içinde, Unipolar Politics: Realism and State Strategies after the Cold War, (s. 1-27). New York: Columbia University Press.
• Mearsheimer, J. J. (1994). The False Promise of International Institutions. International Security, 5-49.
• Mearsheimer, J. J. (2009). Reckless States and Realism. International Relations, 23(2), 241-256.
• Milner, H. (1991). The Assumption of Anarchy in International Relations Theory: A Critique, Review of International Studies, 17(1), 67-85.
• Morgenthau, H. J. (1948). Politics Among Nations: The Struggle for Power and Peace. New York: A. A. Knopf.
• Novacks, G. (1968). “Positivism and Marxism In Sociology”, https://www.marxists.org/archive/novack/works/history/ch11.htm adresinden 15.08.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Oye, K. A. (1986). Cooperation under Anarchy, Princeton University Press: West Sussex.
• Sar, C. ve Gönbübol, M. (2013). Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası: 1919-1938. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Schweller, R. (1999). Realism and the Present Great Power System: Growth and Positional Conflict over Scarce Resources. E. Kapstein, & M. Mastanduno (Dü) içinde, Unipolar Politics: Realism and State Strategies after the Cold War (s. 28–68). New York: Columbia University Press.
• Sonyel, S. S. (1987). Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C. I. Ankara: TTK Yayınları.
• Tukidides (2010). Peloponnessos Savaşları, (Çev. F. Akdemir), İstanbul: Belge Yayınları.
• Uzer, U. (2011). Turkish Foreign Policy: The Kemalist Influence in Cyprus and the Caucasus, I. B. Londra: Tauris.
• Uzun, H. (2015). Atatürk’ün Nutuk’unun İçerik Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Varlık, A. B. ve Demir, S. (2013). Uluslararası İlişkilerde Realist ve Liberalist Kuramların Güç Kavramına Yaklaşımı, Hasret Çomak ve Caner Sancaktar (Ed.), Uluslararası İlişkilerde Teorik Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Waltz, K. (1979). The Theory of International Politics. Reading: Addison-Wesley Pub. Co.
• Waltz, S. M. (1998). International Relations: One World, Many Theories. Foreign Policy, 110, 29-46.
• Wohlforth, W. (2009). Unipolarity, Status Competition, and Great Power War. World Politics, 61(1), 28–57.