Rekreasyonda Amartya Sen’in Kapasite Teorisinin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2022, Sayı: 8, 75 - 86, 27.12.2022

Ayşe Sarıtaş , Bilgehan Gülcan

Öz

Yoksulluk, eşitsizlik ve insani gelişim konularını ele alan kapasite teorisini Amartya Sen öne sürmüştür. Sen, bu teoriyi iktisadi çevrelere bir alternatif olarak sunan Sen, insan kapasitesinin özgürlüğünün önemine vurgu yapmaktadır. Gelir düzeyinin azlığı, sosyal, toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel alanları kapsayan tercih ve seçenekleri içinde barındıran bir kavram olarak kapasite açıklanmaktadır. İktisadi, genel sağlık ve temel eğitimle ilgili alanların yetersizliği kapasite yoksunluğu olarak ifade edilmektedir. Bu alanların kapasite yoksunluğu giderildikçe rekreasyon faaliyetlerinin pozitif yönlü olarak artacağı düşünülmektedir. Bireysel olarak yaşam standartları ya da kapasiteler bireylerin rekreasyon faaliyetlerine katılabilmeleri için gerekli olan faktörlerdendir. İnsanların rekreasyon aktiviteleriyle var olan potansiyellerini göstermelerinin önündeki en büyük engellerinden birisi kapasite yoksunluğudur. Çalışmanın amacı, Sen’in kapasite teorisinden yararlanan çalışmaların bibliyometrik analizini yaparak, rekreasyon alanındaki akademik çalışmalarda bu teorinin kullanım ağırlığını ortaya koymak ve gelecek çalışmalar için yönlendirici katkılar yapmaktır. Araştırmada tarama sürecinde “kapasite teorisi”, “Amartya Sen” kelimeleri başlıkta, “rekreasyon ve kapasite teorisi” kelimeleri ise anahtar kelimeler olarak taranmıştır. Araştırmanın örneklemini Scopus veri tabanında bu üç anahtar kelime başlığında, teorinin ortaya atıldığı 1985 yılından günümüz 2022 yılları arasında “başlık-title” ve “anahtar kelime-keywords” kullanan çalışmalar oluşturmaktadır. Veri analizi sürecinde frekans analizinden ve Vosviewer istatistik programından faydalanılmıştır. Veriler farklı başlıklarda sınıflandırılarak tasniflenmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre rekreasyon ve kapasite teorisi anahtar kelimeleri kullanılarak yapılan taramada 1985-2022 yılları arasında yapılan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

kapasite teorisi, Amartya Sen, rekreasyon, bibliyometri

Bibliometric Analysis of Amartya Sen's Capacity Theory in Recreation

Öz

Amartya Sen put forward the capacity theory, which deals with poverty, inequality and human development. Sen, presenting this theory as an alternative to economic environments, emphasizes the importance of freedom of human capacity. Capacity is explained as a concept that includes low income level, social, social, economic, political and cultural preferences and options. The inadequacy of areas related to economics, general health and basic education is expressed as a lack of capacity. It is thought that as the capacity deprivation of these areas is eliminated, recreational activities will increase positively. Individual living standards or capacities are among the factors necessary for individuals to participate in recreational activities. One of the biggest obstacles for people to show their potential through recreational activities is the lack of capacity. The aim of the study is to make a bibliometric analysis of studies that benefit from Sen's capacity theory, to reveal the weight of use of this theory in academic studies in the field of recreation and to make guiding contributions for future studies. In the research process, the words "capacity theory" and "Amartya Sen" were scanned in the title, and the words "recreation and capacity theory" were scanned as keywords. The sample of the research consists of studies using "title-title" and "keyword-keywords" in these three keyword titles in the Scopus database between 1985, when the theory was introduced, and 2022, when the theory was introduced. Frequency analysis and Vosviewer statistical program were used in the data analysis process. The data were classified under different headings, classified and interpreted. According to the research findings, no study was found between the years 1985-2022 in the search made using the keywords of recreation and capacity theory.

Anahtar Kelimeler

Amartya Sen, Capacity Theory, bibliometrics, recreation

Kaynakça

• Uygur, A. vd. (2021). Rekreasyonla İlişkili Çeşitli Teoriler: Disiplinlerarası Bir Bakış. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Durğun, S. (2012). John Rawls ve Amartya Sen’in Bakış Açısından Adalet Kavramının Dğerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ana Bilim Dalı.
• Boz, Ç. ( 2009). Amartya Sen’in Yetkinlik Yaklaşımı: Teori ve Uygulama. (Doktora tezi). Yıldı Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Doktora Programı.
• Güven, A. ve Taşdeviren, G. (2012). Çalışma Saatleri ve Kapasite Yoksunluğu Perspektifinden Rekreasyon. I. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi: 392 - 408, 12 – 15 Nisan 2012, Kemer, Antalya, SBN: 978-605-5437-79-4.392-407.
• Uğur, M. S. (2017). Amartya Sen’in Kapasite Yaklaşımı ve İnsan Merkezli Bir Kalkınma Anlayışı. Sosyoekonomi, 25(31), 91-107. DOI: 10.17233/sosyoekonomi.288625 Metin, B. (2014). Yoksullukla Mücadeleye İnsan Hakları Açısından Bakmak: Amartya Sen’in Kapasite (Capability) Yaklaşımı Temelinde Bir Değerlendirme. Journal of Yasar University, 9(36) 6261- 6380. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/179579 adresinden erişildi.
• Çelik, R. (2017). Adalet, Kapsayıcılık ve Eğitimde Hakkaniyetli Fırsat Eşitliği'' Fe Dergi 9, no. 2, 17-29. DOI:10.1501/Fe0001_0000000185
• Buz, S. ve Aygüler, E. (2017). Amartya Sen'in Kapasite - Yapabilirlik Yaklaşımı Bağlamında Türkiye'de Yoksulluk Durumu. International Journal of Academic Value Studies 3,15,177-189. https://www.researchgate.net/publication/319854736_Amartya_Senin_Kapasite_-_Yapabilirlik_Yaklasimi_Baglaminda_Turkiyede_Yoksulluk/link/5e31425c299bf1cdb9f95d23/download adresinden erişildi.
• Sam, N. (2008). Yoksulluğa bir yaklaşım biçimi: kapasite yaklaşımı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXVII, 1, 2008, 59-70. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php adresinden erişildi.
• Kirmanoğlu, H. (2005). Amartya Sen’in özgürlük ve kalkınma düşüncelerine bir bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 47. Seri. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/7266 adresinden erişildi.
• Şeker, F. (2009). Amartya Sen’in Kapasite Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 259-280. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/66541 adresinden erişildi.
• Öz, C. S. ve Çolakoğlu, C. (2017). Yapabilirlikten Yoksunluk Açısından Mikro Kredi Uygulaması: Sakarya İli Örneği. Çalışma ve Toplum, 4, 2027-2054. https://www.calismatoplum.org/makale/yapabilirlikten-yoksunluk-acisindan-mikro-kredi-uygulamasi-sakarya-ili-ornegi adresinden erişildi.
• Yıldız, G. (2015). I. ve II. Rekreasyon Araştırmaları Kongrelerinde Sunulan Bildirilerde Yararlanılan Teorilere İlişkin Bir İnceleme. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi 5-7 Kasım 2015, Eskişehir. http://www.anatoliajournal.com/kongre_arsivi/rekreasyon/3.rekreasyon/RAK2015%20BI%CC%87LDI%CC%87RI%CC%87%20KI%CC%87TABIv6.pdf adresinden erişildi.
• Levent, A. (2017). İktisadı Yeniden Felsefeyle Buluşturmak: Amartya Sen’in Adam Smith Okuması. İnsan ve toplum, 7(1), 117-137. DOI: 10.12658/human.society.7.13.M0187
• Durğun, S. (2013). Amartya Sen: Adalete Küresel Bir Bakış. Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 6(1), 95-123. http://ethosfelsefe.com/sites/default/files/2021-09/Srpl-Amartya.pdf adresinden erişildi.
• Donthu, N., Kumar, S., Pandey, N., Pandey, N. ve Mishra, A. (2021). Mapping the electronic word-of-mouth (eWOM) research: A systematic review and bibliometric analysis. Journal of Business Research, 135, 758-773.
• Evren, S. ve Kozak, N. (2014). Bibliometric analysis of tourism and hospitality related articles published in Turkey. Anatolia, 25(1), 61-80.
• Li, J., Burnham, J. F., Lemley, T. ve Britton, R. M. (2010). Citation analysis: Comparison of Web of Science, Scopus, SciFinder, and Google Scholar. Journal of electronic resources in medical libraries, 7(3), 196–217.
• Boyle, F. ve Sherman, D. (2006). Scopus™: The product and its development. The Serials Librarian, 49(3), 147-153.
• Tayfun, A., Ülker, M., Gökçe, Y., Tengilimoğlu, E., Sürücü, Ç. ve Durmaz, M. (2018). Turizm Alanında Yiyecek ve İçecek ile İlgili Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (2), 523-547.