Alt Yapı Antrenörlerinin Öz Yeterliklerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 59 - 67, 31.07.2024

Hüseyin Serdar Bozat , Burcu Güvendi

https://doi.org/10.48133/igdirsbd.1508186

Öz

Çalışmanın amacı alt yapı antrenörlerinin öz yeterliklerinin incelenmesidir. Çalışmaya 87 erkek, 17 kadın olmak üzere toplamda 104 antrenör katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Koçak (2020) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan ‘’Antrenör öz yeterliği’’ ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Kolmogorov-Smirnov testi yapılmış olup verilerin non-parametrik dağılıma uygun olduğu görülmüştür. Çalışmada betimsel istatistiklerin yanında Kruskal Wallis Testi ve Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Alt yapı antrenörlerinin öz yeterliklerinin incelendiği bu araştırmada antrenörlerin öz yeterlik düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Çalışmada elde edilen sonuçlara bakıldığında antrenörlerin cinsiyet farklılıklarına göre öz yeterlik ölçeğinin psikolojik yeterlik, öğretim yeterliği ve öz yeterlik toplam puanında kadınların lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Antrenörlerin deneyim yıllarına göre ise Antrenörlük öz yeterlik ölçeğinin psikolojik yeterlik, yönetim yeterliği ve öz yeterlik toplam puanında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Buna göre psikolojik yeterlik ve öz yeterlik toplam puanı ortalama puanlarının 6-10 yıl arasında deneyime sahip olanların 1-5 yıl arasında deneyime sahip olanlara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca Yönetim yeterliğinde ise 11 yıl ve üzeri deneyime sahip olan antrenörlerin ortalama puanlarının 1-5 yıl arası deneyime sahip olanlara göre yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışmada yaşa ve branşa göre öz yeterlik ölçeği alt boyutlarında anlamlı farklılık görülmemiştir. Buna göre, alt yapı antrenörlerinin öz yeterliklerinin genel olarak yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca antrenörler tecrübelendikçe kendilerinin ve sporcularının motivasyonları üzerindeki etkilerine ve olumsuzluklar karşısındaki psikolojik dirençlerine yönelik öz yeterlik inançları ve sporcu ve takımları yönetebilme, onlara fırsat eşitliği sağlayabilme, hedef belirleme ve kariyer yönetimine katkı sağlayabilme gibi yönetim ve organizasyon becerilerine yönelik öz yeterlik inançlarının yükseldiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Antrenörlük, Spor, Öz Yeterlik

Kaynakça

• Ateş, H., & Ateş, N. (2023). Voleybol Antrenörlerinin Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri ile Öz Yeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(1-Cumhuriyeti’in 100.yılı Özel Sayısı), 1045-1059. https://doi.org/10.38021/asbid.1374634
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Rewiew. 84, 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Bandura, A. (1986) Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Encyclopedia of Human Behavior, Ramachauran, VS. Ed. New York: Academic Pres, 71-81.
• Bandura, A. (1997). Self efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman.
• Bandura, A. (2012). On The Functional Properties Of Perceived Self-Efficacy Revisited. Journal of Management, 38(1), 9-44. https://doi.org/10.1177/0149206311410606
• Ceylan, T., Ermiş, E., Ceylan, L., & Erilli, N. A. (2020). Futbol Hakemlerinin Sargınlık ve Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Journal Of International Social Research, 13(75).
• Çakıcı, D. (2010). Spor lisesi ve genel lise 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin sosyal yetkinlik beklentisi ve özsaygı düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Dumangöz, P.D., & Sanlav, R. (2021). Voleybol Antrenörlerinin Mesleki Öz Yeterlik Düzeylerinin Bazı Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 251- 264. https://doi.org/10.38021/asbid.956931
• Ermiş, E., Satıcı, A., Bostancı, Ö., İmamoğlu, O., & Taşmektepligil, M. Y. (2019). Tenis antrenörleri yeterlilik düzeyinin araştırılması. Opus International Journal of Society Researches, 14(20), 1211-1227.
• Feltz, D. L., Chase, M. A., Moritz, S. E. ve Sullivan, P. J. (1999). A conceptual model of coaching efficacy: Preliminary investigation and instrument development. Journal of Educational Psychology, 91, 765-776. https://doi.org/10.1037/0022-0663.91.4.765
• Fidan, N. (1993). Okulda öğrenme ve öğretme, Ankara: Alkım Yayınevi.
• Horn, T. S. (2008). Coaching Effectiveness In The Sport Domain. Advances In Sport Psychology (pp. 239–267,455–459). Human Kinetics.
• Karnıkara, M., & Karahan, M. (2024). Kamu Hizmetinde Resmi Görevli Antrenörlerin Antrenörlük Öz Yeterlik Düzeyleri. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 8 (1) 1-11. https://doi.org/10.32706/tusbid.1473103
• Koçak, Ç. V. (2019) Antrenör Adaylarının Antrenör Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. SPORTMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17 (1), 55-62. https://doi.org/10.33689/spormetre.520507
• Koçak, Ç. V. (2020) Antrenör Öz Yeterlik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(4), 313-329. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gbesbd/issue/57046/764452
• Köksal, F. (2008). Antrenörlerin Liderlik Tarzları ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi) Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı. Konya.
• Muratlı, S. (2007). Antrenman Bilimi Yaklaşımıyla Çocuk ve Spor, (2. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Özsarı, A., & Altın, M. (2021). Öz Yeterlik ve Stresle Başa Çıkma (Bireysel ve Takım Sporları Antrenörleri Araştırması). Niğde University Journal of Physical Education & Sport Sciences/Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3).
• Özsarı, M. (2023). Engelli Sporcularla Çalışan Antrenörlerin Liderlik Davranış Tipleri ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalı, Sporda Psikososyal Alanlar Bilim Dalı. İstanbul.
• Sağlam, C., & Çeviker, A. (2022). Antrenörlerin Öz Yeterlilik ve Antrenörlüğe Yönelik Tutum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi,11 (2), 662-676. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1097639
• Sakız, G. (2013). Başarıda Anahtar Kelime: Öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 185-210.
• Seçkin Ağırbaş, İ., Erel, S., Belli, E. (2020). Antrenörlerin Öz Yeterlilikleri ile İletişim Becerileri İlişkisi, Anatolia Sport Research, 1(1):25-36
• Toklu, O. (2010). “Tenis Antrenörlerinde Liderlik Özellikleri ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi” Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı. Konya
• Turgut, E. (2020) “İstanbul’daki Amatör Futbol Takımlarında Çalışan Altyapı Antrenörlerinin Liderlik Davranışları ile Öz Yeterlilikleri Arasındaki İlişki (Avrupa Yakası Örneği)” Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi. Antrenörlük Eğitimi Anabilim Dalı, Hareket ve Antrenman Bilimleri Bilim Dalı. İstanbul.
• Vurgun, N., Yazıcılar Özçelik, İ., & Aldırmaz, C. (2023). Hentbol Antrenörlerinin Öz Yeterlik Düzeyleri ile Çok Yönlü Liderlik Yönelimleri Üzerine Bir İnceleme. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(2), 683-701. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1336903
• Yaman, S., Cansüngü, Ö. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının İnanç Düzeylerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 355-366. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26127/275219